‘Hier komt alles samen wat misloopt’: het regent bezwaarschriften tegen chemiereus Ineos in Antwerpse haven
Een dertigtal Vlaamse en buitenlandse milieu- en burgerorganisaties dienen ten laatste donderdag bezwaarschriften in tegen Ineos, de chemiereus die in de Antwerpse haven twee petrochemische installaties plant. ‘Schaliegas, plasticvervuiling, ontbossing,... Hier komt alles samen wat misloopt.’
“Gelukkig kwamen we erachter dat de periode om bezwaar aan te tekenen tegen deze plannen onopvallend in de zomer gepland was. Net op tijd om nog een petitie op te stellen. Het is ronduit verbluffend hoeveel mensen zich spontaan achter ons bezwaar scharen.”
Pieter Lievens is verontwaardigd maar strijdvaardig. Hij is woordvoerder van de burgerorganisatie ‘Antwerpen Schalievrij’, die burgers op haar website oproept bezwaarschriften in te dienen tegen de plannen van de Britse petrochemiefabrikant Ineos in de haven van Antwerpen.
Begin dit jaar tekende Ineos daar officieel het akkoord om er de grootste investering in Vlaanderen van de laatste twintig jaar te realiseren. Er komen twee nieuwe gaskrakers, goed voor een investering van 2,7 miljard euro. Bonus voor Vlaanderen zijn extra jobs.
De krakers zullen de aardgassen ethaan en propaan kraken om ethyleen en propyleen te maken, basisgrondstoffen voor plastic. Het ethaan komt uit schaliegas, een gecontesteerde fossiele brandstof die 2,5 keer schadelijker is dan steenkool. In totaal zouden de installaties naar schatting 0,8 tot 1,5 miljoen ton extra CO2-uitstoot per jaar betekenen.
Nog een bezwaar van Lievens en co. is dat een nieuwe plasticproducent nog meer plasticvervuiling betekent.
Burgerorganisatie stRaten-Generaal dient ten laatste morgen een bezwaarschrift van dertig pagina’s in tegen het Milieu-effectenrapport (MER) dat Ineos bij het Departement Omgeving indiende om een vergunning te krijgen voor de ontbossing. Antwerpen Schaliegasvrij zal het bezwaarschrift mee tekenen naast onder andere Greenpeace België, Vogelbescherming Vlaanderen en Ademloos en wellicht nog meer organisaties.
In het project-MER staat hoe Ineos de milieuschade wil compenseren.
Zo’n 55 hectare van het gebied dat ze in de haven op het oog hebben is bos, inclusief beschermde dier- en plantensoorten.
Parking
De overheid verplicht compensatie van zo’n waardevolle natuur en de plannen tonen dat Ineos 44 hectare aan loofbos en 4 hectare aan ander waardevol natuurgebied wil compenseren met 55 hectare loofbos.
stRaten-Generaal maar ook een heleboel andere organisaties zoals Climaxi, BBL, Bos+ en Greenpeace – vinden dat zwaar onvoldoende en sturen nu ook hun bezwaarschriften naar het Departement Omgeving.
“Het grootste probleem is dat Ineos zijn aanvraag voor de ontbossing loskoppelt van de industriële installaties”, zegt Bert De Somviele van Bos+. “Er is dus geen totaalbeeld van de milieu-effecten, hoewel dat moet. Bovendien bestaat de kans dat die installaties er nooit komen omdat ze indruisen tegen klimaatplannen. Dan zou er voor niets bos zijn gekapt.”
Hij wijst erop dat dat vlakbij ook al gebeurde met het Ferrarisbos voor het bedrijf Essers. “Uiteindelijk is die industriële uitbreiding in Wilrijk er nooit gekomen en ligt daar nu een lege parking”, zegt De Somviele.
Thomas Goorden van stRaten-Generaal zegt dat ontbossingsplannen zo afknippen van het uiteindelijke industriële project van Europa ook niet is toegestaan. “Dat is ons belangrijkste argument”, zegt hij.
Dat er compensatie voor dat bos zou komen die meer is dan juridisch verplicht, overtuigt Goorden en De Somviele niet. Het is volgens hen onduidelijk of het wel klopt dat zo’n 20 van de 40 te rooien hectare inderdaad jonger is dan 22 jaar. Als dat zo is, dan hoeft het bedrijf die wettelijk niet te compenseren. Maar volgens Bos+ is dat onduidelijk.
De andere ongeveer 20 hectare is loofbos van ouder dan 22 jaar en daar moet twee keer zoveel hectare nieuw bos voor in de plaats komen “Toch blijft dat een verlies omdat nieuw bos veel minder CO2 opslaat dan bos dat daar al decennia staat”, zegt De Somviele.
Rechtszaak
Bosecoloog Luc De Keersmaeker van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek vreest dat de compensatie de versnippering van het bos in Vlaanderen niet zal helpen terugdringen. “In Vlaanderen komt weinig grond vrij voor boscompensatie, waardoor de plaatsen die het meest geschikt zijn niet bebost worden. In veel gevallen betalen bedrijven een bosbehoudsbijdrage aan de overheid, maar kan dat geld niet worden besteed aan boscompensatie omdat men geen terrein vindt.”
Ondertussen volgen heel wat buitenlandse organisaties de zaak. Zo’n dozijn dient eveneens een bezwaarschrift in. Daar zijn twee redenen voor.
Eerst en vooral ligt het gebied op 5 kilometer van de Nederlandse grens. “Dat betekent dat er een internationaal MER zou moeten komen, want ook in Nederland zal er een milieu-impact zijn”, zegt Goorden. “De Nederlanders hebben trouwens een gelijkaardig voorstel van Ineos via de Tweede Kamer afgeschoten toen duidelijk werd hoe negatief de klimaatimpact zou zijn.”
Daarnaast heeft Ineos in onder andere Italië, Zweden en Schotland al milieuschade veroorzaakt en is er internationaal ook onrust over het schaliegas, dat Ineos uit de VS naar Antwerpen aanvoert.
Normaal gezien zou op ieder bezwaarschrift een antwoord moeten komen en dan is het uiteindelijk aan de provincie om de knoop door te hakken. Goorden: “Ons zou het verbazen dat er echt inhoudelijke antwoorden komen. Maar het zou ons evenzeer verbazen mocht hier geen rechtszaak van komen.”