De Britse regering heeft Queen Elisabeth II woensdagochtend formeel gevraagd op 14 oktober een toespraak te houden in het parlement. De koningin moet er nog mee instemmen, maar dat geldt als een formaliteit. Door de aankondiging van die zogeheten Queen’s Speech worden de werkzaamheden in het parlement, dat normaliter komende dinsdag voor het eerst weer zou samenkomen na het zomerreces, tot die datum geschorst.

“We kunnen niet wachten tot 31 oktober met onze plannen om het land vooruit te helpen”, motiveerde Johnson zijn plan. Zijn nieuwe regering heeft een “opwindend programma” met plannen rond de strijd tegen misdaad, ziekenhuizen, onderwijs, infrastructuur en de levenskosten. “En daarvoor zijn nieuwe wetten nodig”, aldus de premier.

Brexit

De Britse premier dwarsboomt op die manier echter vooral de plannen van de oppositie, die had aangekondigd een wetsvoorstel te zullen indienen om een Brexit zonder akkoord met de EU te verhinderen. Johnson ontkent bij de BBC echter dat het parlement door zijn manoeuvre geen tijd meer zou hebben om een ‘no deal’-Brexit tegen te houden voor de deadline (op 31 oktober). “Dat is totaal onjuist. Het parlement zal ruimschoots tijd hebben om te debatteren over de EU, de Brexit en alle andere onderwerpen”, aldus Johnson.

De Britse premier kondigde eerder al aan dat zijn land wat hem betreft op 31 oktober effectief de EU verlaat, zelfs zonder akkoord met Brussel.

Kritiek

Het uitstel weekt furieuze reacties los bij zijn tegenstanders. Volgens parlementsvoorzitter John Bercow gaat het om een “grondwettelijk schandaal”. Het staat voor hem als een paal boven water dat de demarche enkel tot doel heeft parlementsleden te beletten over de Brexit te debatteren. “Het parlement sluiten zou een belediging inhouden van het democratisch proces en van de rechten van parlementsleden als verkozenen van het volk”, aldus Bercow. Eerder had hij al gewaarschuwd dat hij niet zou toestaan dat “het parlement monddood wordt gemaakt”.

Ook Anna Soubry van Change UK noemt het “buitensporig” dat het parlement gesloten wordt “op een moment van crisis wanneer we uit de EU dreigen te crashen zonder akkoord en zonder mandaat”. “Onze democratie wordt bedreigd door een roekeloze premier”, aldus Sourby, die vroeger zetelde voor de conservatieve partij.

“Dit is een schandalige belediging van onze democratie. We kunnen dit niet laten gebeuren”, tweette dan weer Tom Watson, de ondervoorzitter van oppositiepartij Labour.

“Het ziet er dus naar uit dat Boris Johnson effectief het parlement sluit om een Brexit zonder akkoord erdoor te duwen. Tenzij parlementsleden volgende week samenkomen om hem tegen te houden, zal deze dag de geschiedenis ingaan als een donkere dag voor de democratie in het Verenigd Koninkrijk”, reageerde de Schotse premier Nicola Sturgeon.

“De Queen komt zo in het middelpunt te staan van een constitutioneel vraagstuk. Geen enkel serieus politicus zou het staatshoofd in zo’n benarde positie mogen brengen”, bekritiseerde ook John Major het plan in het verleden al. De voormalige premier dreigde er toen ook al mee Johnson voor de rechter te slepen indien hij zou doorgaan met zijn plannen.

Verdaging van het parlement in een notendop

Het Brexit-woordenboek heeft er nu dus een nieuw begrip bij: ‘prorogation’ ofwel ‘verdaging’. Het Britse parlement wordt normaal gezien voor een korte periode geschorst of verdaagd voor de start van een nieuw parlementair jaar. Dat gebeurt door de Britse koningin, op advies van de eerste minister. Een parlementaire sessie duurt normaal gezien een jaar, maar de huidige is al meer dan twee jaar aan de gang, sinds de verkiezingen van juni 2017.

Wanneer het parlement wordt verdaagd, vinden er geen debatten of stemmingen plaats. De meeste wetten die hun niet hun normale gang van zaken hebben afgerond, sterven een stille dood. Een verdaging is niet hetzelfde als een “ontbinding”. In dat geval geven parlementsleden hun zitje op om campagne voor de parlementsverkiezingen te gaan voeren.

De laatste twee keren dat het parlement werd verdaagd voor een Queen’s Speech die niet plaatsvond na verkiezingen, duurde die verdaging respectievelijk vier en dertien werkdagen. Ditmaal zou het gaan om 23 werkdagen. Parlementsleden kunnen een verdaging niet tegenhouden.

Boris Johnson wil ontbijt, maar dat is buiten Donald Trump gerekend

Boris Johnson wordt nieuwe Britse premier speech