Boris Johnson speelt brexit hard en haalt slag thuis: parlement tot 14 oktober opgeschort

Johnson had koningin Elizabeth gevraagd om de zittingen van het lagerhuis, enkele dagen na de terugkeer van het parlement uit het zomerreces komende dinsdag, tijdelijk op te schorten, berichtte de BBC. De koningin heeft daarmee ingestemd. Dat was een formaliteit.

Johnson wil zo de plannen van de oppositie dwarsbomen. Ze kondigden een wetsvoorstel aan om een brexit zonder akkoord met de EU te verhinderen. Ze hopen daarbij op steun van de Conservatieven die ook tegen een brexit zonder akkoord zijn.

Nu het parlement tijdelijk opgeschort wordt, blijft er niet genoeg tijd over om de wet voor 31 oktober - de deadline voor de brexit - door het parlement te loodsen. Johnson houdt vast aan de deadline, met of zonder akkoord. Johnson wil het parlement niet voor 14 oktober weer willen laten bijeenkomen. 

“De opening van het Britse parlementaire jaar wordt vijf dagen uitgesteld naar 14 oktober, maar het parlement heeft tijd genoeg om over de brexit te debatteren.” Dat zei de Britse premier Boris Johnson. Hij ontkende dat hij het parlement buitenspel wil zetten bij de brexit. Johnson heeft het over “prorogation” ofwel “verdaging”, daarmee heeft het brexit-woordenboek er een nieuw begrip bij. 

Wanneer het parlement wordt verdaagd, vinden er geen debatten of stemmingen plaats. De meeste wetten die niet hun normale gang van zaken hebben afgerond, sterven een stille dood. Een verdaging is niet hetzelfde als een “ontbinding”. In dat geval geven parlementsleden hun zitje op om campagne voor de parlementsverkiezingen te gaan voeren.

De laatste twee keren dat het parlement werd verdaagd voor een Queen’s Speech die niet plaatsvond na verkiezingen, duurde die verdaging respectievelijk vier en dertien werkdagen. Ditmaal zou het gaan om 23 werkdagen. Parlementsleden kunnen een verdaging niet tegenhouden.

LEES OOK. Het grote Brexicon: populaire brexit-termen uitgelegd

De oppositie maakt zich grote zorgen over de brexitstrategie van premier Johnson. De oppositie belooft “elke poging het parlement te verhinderen bij elkaar te komen” te beantwoorden met “groot en wijdverspreid democratisch verzet”. Zo’n manoeuvre zou compleet ondemocratisch zijn, aldus de oppositie, en een “historische grondwettelijke crisis” uitlokken. 

De oppositiepartijen willen bijgevolg op een andere plaats een “alternatief parlement” oprichten. Die symbolische belofte maakten ze gisterenavond bekend in het Church House in Westminster, waar het Britse parlement bijeenkwam tijdens de Tweede Wereldoorlog. De ‘Church House’-verklaring werd door Labour, de Liberal Democrats, de Green Party, de Schotse National Party als enkele onafhankelijke parlementsleden getekend. Parlementsleden van de regerende Conservatieve partij waren niet aanwezig. 

Jeremy Corbyn, de leider van grootste oppositiepartij Labour, heeft eerder gezegd dat hij een motie van wantrouwen wil indienen tegen Johnson. Corbyn wil dan zelf tijdelijk premier worden en brexituitstel regelen. Dat plan stuit echter op verzet, onder meer bij antibrexitpartij Liberal Democrats (LibDem). Corbyn zou dat beseffen en gas terug willen nemen. Vooral wordt gekeken gekeken of een no-dealbrexit kan worden geblokkeerd met nieuwe voorstellen in het parlement.

Het uitstel heeft al furieuze reacties losgeweekt bij zijn tegenstanders. “Dit is een schandalige belediging van onze democratie. We kunnen dit niet laten gebeuren”, tweette Tom Watson, de ondervoorzitter van oppositiepartij Labour. Anna Soubry van Change UK noemt het “buitensporig” dat het parlement gesloten wordt “op een moment van crisis wanneer we uit de EU dreigen te crashen zonder akkoord en zonder mandaat”. “Onze democratie wordt bedreigd door een roekeloze premier”, aldus Sourby, die vroeger zetelde voor de conservatieve partij.

“Het ziet er dus naar uit dat Boris Johnson effectief het parlement sluit om een brexit zonder akkoord erdoor te duwen. Tenzij parlementsleden volgende week samenkomen om hem tegen te houden, zal deze dag de geschiedenis ingaan als een donkere dag voor de democratie in het Verenigd Koninkrijk”, reageerde de Schotse premier Nicola Sturgeon.

De Britse parlementsvoorzitter John Bercow reageert verontwaardigd op de aangekondigde sluiting van het parlement. Bercow heeft het over een “grondwettelijk schandaal”. Het staat voor hem als een paal boven water dat de demarche enkel tot doel heeft parlementsleden te beletten over de brexit te debatteren. “Het parlement sluiten zou een belediging inhouden van het democratisch proces en van de rechten van parlementsleden als verkozenen van het volk”, stelde Bercow nog. 

Ierland heeft meer nodig dan vage beloftes van de Britten om een compromis te sluiten in de brexit-impasse. Dat zei de Ierse minister van Buitenlandse Zaken, Simon Coveney, tijdens een bezoek aan Parijs. Hij wil van de Britten onder meer concrete voorstellen horen hoe de zogenaamde backstop kan worden vervangen.

De backstop is een verzekering om een harde grens op het Ierse eiland te vermijden tot er een alternatief is gevonden. De Britse premier Boris Johnson wil af van dit vangnet, omdat de Britten daarmee volgens hem nog tijden aan de leiband van de Europese Unie zouden lopen, ook als de brexit een feit is.

Coveney daagde de Britten uit om met een realistisch alternatief te komen. “We kunnen niet iets opgeven, waarvan we weten dat het werkt, op basis van een belofte zonder enig idee hoe het gaat werken”, aldus de minister. Hij wees er ook op dat het vredesproces in Noord-Ierland fragiel is en moet worden beschermd.

Hij noemde de backstop eerder de enige haalbare oplossing voor de grenskwestie. Verder wees Coveney al eens op de beperkte tijd die er nog resteert tot aan de brexit om zaken anders te regelen.

Een online petitie tegen de opschorting van het Britse parlement heeft woensdag in een mum van tijd meer dan een half miljoen handtekeningen verzameld, zo heeft het ITV News gemeld. De initiatiefnemers willen dat de werkzaamheden in Westminster niet worden onderbroken zolang Groot-Brittannië de brexit niet uitstelt of de plannen om de Europese Unie te verlaten niet worden opgegeven.

Elke burger kan met een petitie op de proppen komen. Ze zijn vooral symbolisch van aard. Indien een petitie 100.000 handtekeningen krijgt, moet het parlement een debat over het onderwerp toelaten. In april kwam het tot zo’n debat toen 6 miljoen mensen een petitie steunden voor de terugtrekking van de brexit. Dergelijke petities noch de debatten hebben rechtstreekse gevolgen.

Het Britse pond is vandaag ongeveer 1 procent in waarde gedaald tegenover de euro en de dollar na berichten dat de regering het parlement wil opschorten tot 14 oktober. Dat is twee weken voor de datum van de uitstap van Groot-Brittannië uit de Europese Unie.

Rond 10.45 uur Belgische tijd verloor de Britse munt 0,94 procent tegenover de euro en de dollar. Tegenover 1 euro staat nu 91,09 pence.