Werkt het verbod op plastic zakjes in Kenia?

De plastic zakjes veroorzaakten niet alleen een ernstige milieuvervuiling, maar verstopten ook afvoerbuizen waardoor sommige gebieden sneller overstroomden in het regenseizoen. Ook koeien werden massaal getroffen: “Bij 50 procent van het vee dat dicht bij stedelijke gebieden leeft, werd plastic in de maag gevonden”, staat in een studie van het National Environmental Management Agency (Nema). 

Na jaren van beloftes om actie te nemen, maakte de Keniaanse overheid de productie, de verkoop en het uitdelen van plastic zakjes in 2017 illegaal. Sinds het verbod zou 80 procent van de bevolking gestopt zijn met de zakjes te gebruiken, meldt de Keniaanse overheid aan BBC News. 

Wanneer iemand betrapt wordt op het produceren, importeren of verkopen van plastic zakjes, maakt de overtreder kans op een boete van 40.000 dollar (ongeveer 36.099 euro) of riskeert hij zelfs een celstraf tot vier jaar. Iemand die enkel betrapt wordt op het gebruik van plastic zakjes zou een boete van 500 dollar (ongeveer 451 euro) riskeren, schrijft BBC News. Vaak krijgt een overtreder bij de eerste keer enkel een waarschuwing. 

Tot op heden kregen zo’n 300 mensen een geldboete tussen 500 en 1.500 dollar (tussen 451 en 1.354 euro). “Andere overtreders kregen een celstraf”, zegt Keriako Tobiko, Keniaans minister van Milieu, aan BBC News. 

“Het verbod heeft een grote impact”, zegt Mamo Mamo, waarnemend directeur-generaal van Nema, aan BBC News. “Slachthuizen vinden veel minder plastic zakken in de magen van koeien”.

Ook milieuorganisaties zijn blij met de positieve evolutie. “We gaan de goede kant uit”, luidt het bij Nancy Githaiga, beleids- en onderzoeksmanager voor Kenia bij WWF. “Voor de invoering van het verbod kon je niet naast de plastic zakjes kijken wanneer je met de auto van de hoofdstad Nairobi naar het nationale park Masai Mara reed -zo’n 280 kilometer verderop-. Nu zien we ze veel minder.” 

Er bestaan allerlei alternatieven die de bevolking kan gebruiken. “De overgebleven plasticproducenten zetten onder andere in op stoffen zakken en papieren zakken”, vertelt Grace Mbogo, communicatiemedewerkster bij de Keniaanse producentenorganisatie (Kam), aan BBC News.

Mensen grijpen ook naar zakjes gemaakt van polypropeen. Een alternatief dat makkelijker te recycleren is dan polytheen -dat doorgaans gebruikt wordt bij de productie van plastic tassen- maar niet milieuvriendelijk is volgens Nema. “Producenten hebben de kwaliteit van het type zakje bestaande uit polypropeen verlaagd. Er zit nu meer polytheen in waardoor het niet gerecycleerd kan worden.” Daar zoekt de overheid nog een oplossing voor volgens BBC News. 

Over het algemeen wordt het verbod dus als een succes verwelkomd, toch is het land nog niet vrij van plastic zakjes. Supermarkten hebben ze dan wel uit hun winkels geschrapt, maar onder andere kleine handelaars gebruiken nog steeds plastic, vaak kleinere doorzichtige zakjes, die ze vermoedelijk binnensmokkelen uit buurlanden Oeganda en Somalië.