Niemand moet me opleggen wat ik draag: "Midden in een windhoos van fanatisme staat de redelijkheid"

Ik heb vaak gedacht aan mijn tante, de afgelopen dagen. Een groot deel van mijn familie woont nog steeds in Irak. De afgelopen jaren gingen ze door de hel, de terreurgroep Islamitische Staat (IS) organiseerde een verschrikkelijk regime in het land van de Tigris en de Eufraat. IS pleegde verschrikkelijke misdaden tegen mijn landgenoten. De broer van mijn tante stierf onder de handen van het beulsregime van fanatici van IS. 

Het heeft me gesterkt, deze week, om de constante stroom van aanvallen, zowel van religieuze fanatici als van extreemrechts, op mijn persoon te kaderen. Zelfs een stuk te relativeren: een gemene tweet, een hatelijke mail, wat is dat immers in vergelijking met de sadistische terreur van een zotgedraaid "kalifaat" van extreme religieuzen? De mensen die daaronder hebben geleefd, die hebben afgezien, en wij ook door de aanslagen van voorbije jaren.

Maar moeten we wel als maatschappij nadenken over hoe we het debat over moslimfundamentalisten voeren, en vooral, aan wie we het overlaten? Ik bond vorige week de kat de bel aan. Ik kreeg op de Meir (Antwerpen), op klaarlichte dag, een pamflet van een extremist in mijn handen gestopt, waarop ik werd aangespoord me met een boerka te bedekken. Dat verontwaardigde me zodanig dat ik in m’n pen kroop en een Facebookpost schreef. 

Natuurlijk heb ik nagedacht over de effecten. Voed je het clichébeeld rond moslims? Geef je Vlaams Belang argumenten waar ze gretig misbruik van zullen maken? En wat met fundamentalistische trollen aan de andere kant? Ik heb het afgewogen en uiteindelijk toch beslist om m’n tekst te plaatsen. Want zwijgen is laf. En als iedereen zwijgt, aanvaarden we wat er gebeurt.

En toch ben ik geschrokken. Geschrokken van de heftigheid waarmee ik aangepakt ben. De woede, de afschuw stroomde langs beide kanten binnen, zowel van grote haatpredikers als racisten. De drempel is blijkbaar nog nooit zo laag geweest om mensen openbaar en publiek uit te schelden. We zijn toleranter geworden voor racisme en verdeeldheid. Waar is de redelijkheid naartoe? Bestaat er nog een midden, een weg van de redelijkheid, vraag ik me dan soms op het donkerste moment af. Ik voel me midden in een windhoos van extremisme, die van beide kanten doldraait.

Het toont aan hoe we als maatschappij constant tussen twee vuren zitten van groepen die ziek extremistisch zijn. Verschillende islamofoben hebben mijn situatie misbruikt om de islam en moslims weer maar eens te viseren. Ik kreeg ook reacties van leden van het Vlaams Belang, “dat deze toestand mee de schuld is van Open VLD”, een partij waar ik nu toevallig een lidkaart van heb, waar ik me niet voor schaam.

Maar evengoed krijg ik reacties vanuit de moslimgemeenschap. Die waren ook niet altijd even positief. Velen denken dat ik hiermee de moslims bewust in een slecht daglicht wil plaatsen. Maar dat is natuurlijk niet zo. Ik vind dat ik als moslima kritisch mag zijn en dat de hele moslimgemeenschap meer moet durven praten en zaken kritisch dient aan te kaarten. Die gaat niet altijd even makkelijk om met wat uit eigen, extremistische hoek komt. Maar we moeten de dingen durven benoemen. Het is de realiteit. Want ik ben er zeker van dat niet alleen ik, maar de meeste moslimvrouwen, het niet oké vinden dat er iemand rondloopt in Antwerpen die vrouwen intimideert en zijn visie over bedekking wil opleggen aan vrouwen. Zelfs vrouwen met een hoofddoek. Ik ben geen vertegenwoordiger - van niemand - en zeker geen theologe of experte. Maar ik roep op om deze zaak serieus te nemen binnen de verschillende gemeenschappen.

Dit voor onze toekomst. Het gaat niet over links, rechts of extreemrechts, maar over de problemen aankaarten en aanpakken. Hebben we niet geleerd van onze fouten? Hebben we niet geleerd van onze fouten toen Abu Imran openlijk op de Meir haat zat te prediken. Wat hebben we daaruit geleerd? Het pijnlijke bewijs daarvoor zijn de honderden jonge moslims, waaronder ook meisjes en vrouwen, die vanuit ons land naar Syrië en Irak trokken om er het zelfverklaarde kalifaat te versterken, en soms terugkeerden om hier aanslagen te plegen. We hebben geleden onder de gevolgen van onze laksheid. En dit aanvaard ik niet meer.

Ik wil dat wij moslims kritisch naar onszelf moeten durven kijken, ondanks het politieke klimaat waarin we ons bevinden, waarin we vaak hervallen in het wij- zij-polariserende debat. Waarom moet het maatschappelijke debat altijd over anti of pro gaan, links, rechts, zwart-wit, in plaats van kritisch met elkaar in dialoog te gaan?

Het is een ambitie die ik altijd gehad heb: niet in één kamp belanden. Om voor de redelijkheid te kiezen, de gematigde, doordachte aanpak. Maar dat staat niet gelijk aan zwijgen. Het fundamentalisme vormt een groot gevaar voor onze liberale democratische rechtsstaat. En het is een probleem van ons allemaal, los van ideologie, etniciteit, religie en/of achtergrond. Dit moeten we gezamenlijk aanpakken in plaats van de islamisering van onze maatschappij weer te bashen. Waar Vlaams Belang onterecht gretig gebruik van maakt.

Vanmorgen heb ik mijn aangifte bij de politie ingediend. De boodschap van het pamflet valt onder de antidiscriminatiewet. Vrijheid van godsdienst. Geen enkele man of vrouw moet me opleggen wat ik wél of níét draag. Of er van aanzetten tot haat sprake is, is voor interpretatie vatbaar, maar is dat niet het constante discours van Vlaams Belang? Aanzetten tot haat via allerlei kanalen? Moet ik daarvoor dan ook een klacht indienen bij de politie? 

Het zijn die gematigde, redelijke mensen, de mensen in het midden, moslims, christenen of niet-gelovigen, man of vrouw, jong of oud - maar allemaal van goede wil - die gewoon de vrijheid en het geluk van een veilig land willen. Zij moeten het luidst klinken.