Federale formatie duwt Groen uit de race: informateurs mikken op paars-geel
Groen staat onder druk bij de federale onderhandelingen om baan te maken voor een paars-gele coalitie. De ecologisten panikeren niet en gaan ervan uit dat hun kans nog komt.
De federale informateurs Didier Reynders (MR) en Johan Vande Lanotte (sp.a) riepen woensdag voor de tweede keer zeven partijen samen met het oog op de vorming van een federale regering. Ze bespraken vooral de socio-economische situatie van het land, met getallen in de hand over de arbeidsmarkt, pensioenen en begroting. De boodschap: de cijfers gaan in het rood, veel langer talmen met een federale regering is niet wenselijk.
Over hoe die nieuwe regering er exact moet uitzien, werd niet doorgesproken. Wel kreeg Groen veel vragen over hoe de partij haar rol verder ziet. Ecolo ging eind juli aan de kant staan, omdat ze niet aan tafel wil met N-VA. Geldt voor de Vlaamse ecologisten nog steeds het principe ‘samen uit, samen thuis’ met hun Franstalige collega’s? Omdat er geen duidelijk antwoord kwam, is het voor Open Vld en N-VA duidelijk: we gaan beter door zonder Groen.
De rekensom is eenvoudig. Aan Franstalige kant zitten er na het vertrek van Ecolo nog slechts twee partijen om de tafel: MR en PS. CdH koos meteen na de verkiezingen resoluut voor de oppositie, PTB/PVDA werd nooit uitgenodigd door de informateurs omdat te veel partijen geen samenwerking met de communisten zagen zitten.
Aan Vlaamse kant is het drummen. Met Open Vld, N-VA, CD&V, sp.a en Groen doen daar nog vijf partijen mee. Dat zijn er minstens twee te veel. Als er echt doorgepraat moet worden, moet de groep worden uitgedund. Groen zou de logische eerste afvaller zijn, zeker omdat de informateurs aansturen op een paars-gele coalitie, met daarin naast liberalen, socialisten en N-VA (eventueel aangevuld met CD&V).
Plan A: paars-groen
Bij Groen willen ze niet meteen zelf aan de kant gaan staan. “Groen blijft altijd beschikbaar voor oplossingen”, liet voorzitter Meyrem Almaci donderdag weten. “Wij blijven constructief en nemen onze rol ernstig.”
Almaci wil zich niet laten opjagen. Binnen de partij zijn er velen overtuigd dat paars-geel op niets zal uitdraaien. Daarvoor zijn volgens hen de tegenstellingen tussen N-VA en PS simpelweg te groot. En dan, zo is de berekening, zal onvermijdelijk hun ‘plan A’ weer op tafel komen: paars-groen.
Toch is er bij Groen intern veel frustratie over de manier waarop Almaci de regeringsonderhandelingen heeft gevoerd. Op Vlaams niveau liet Groen er zich al te gemakkelijk afrijden door N-VA. Nooit wisten ze zich in het publieke debat te knokken. Bij de federale gesprekken was er weinig begrip voor de beslissing van de Franstalige collega’s van Ecolo. “Ze hebben de facto de informateurs naar paars-geel gestuurd”, klinkt het.
Horrorscenario
Nu ziet het ernaar uit dat Groen ook in de federale onderhandelingen naar de achtergrond gedwongen wordt. Opnieuw dreigen ze (op zijn minst tijdelijk) onzichtbaar te zijn in de discussies waar dit land naartoe moet. Bovendien: het is nog niet gezegd dat de paars-gele piste effectief zal stranden. Het wordt bijzonder moeilijk, maar bij N-VA willen ze de gesprekken met PS echt een kans geven. “De kloof is zeer groot, maar we moeten op zijn minst praten met elkaar”, klinkt het.
Ook Open Vld kijkt op dit ogenblik volop naar paars-geel. Een regering zonder N-VA is voor de liberalen een horrorscenario. En ook bij MR is de animo klein voor paars-groen. “Een regering zonder de twee grootste Vlaamse partijen zou crimineel zijn”, zegt een ancien. “Je maakt Vlaams Belang en N-VA alleen maar groter.”
Op 9 september zullen informateurs Reynders en Vande Lanotte hun definitieve verslag neerleggen bij de koning. Het is nu nog een open vraag of ze meteen vervangen worden. Voor een duo met een PS’er en een N-VA’er is het nog te vroeg, valt te horen. Het is wachten tot de Waalse (en Vlaamse) formatie in de definitieve plooi is gevallen. Allicht wordt er dan pas een ‘preformatie’ gestart, om te kijken of een paars-gele coalitie mogelijk is.
Vlaamse formatie: finale fase wenkt volgende week
De Vlaamse regeringsonderhandelingen gaan stilaan naar een eerste kantelpunt. Na de voorbereidende werkgroepen kunnen mogelijk eind volgende week de zwaargewichten van N-VA, Open Vld en CD&V samenkomen. Zij gaan dan aan de slag om het finale regeerakkoord op te stellen, zo valt op te tekenen bij verschillende bronnen.
Een aantal werkgroepen, die minder ideologisch geladen zijn, hebben de werkzaamheden immers al afgerond. Het gaat dan onder meer over cultuur, media, sport en jeugd, buitenlands beleid en economie. Ook werk staat dicht bij een basistekst. De werkgroepen hebben een document voorbereid, waarbij nog een handvol moeilijke passages definitief getrancheerd moeten worden door de partijtoppers.
Elders is er nog meer werk aan de winkel. N-VA hoopt zijn stempel drukken op het onderwijs en een (strengere) integratie. Als het gaat over de financiering van steden en gemeenten, strijdt CD&V voor compensaties voor het platteland. Ook de werkgroep begroting is nog lang niet rond, want, niet onbelangrijk, begin volgende week komen er nieuwe cijfers van het Planbureau over de inflatie en economische groei. Die zullen ook bepalen hoeveel ruimte er zal zijn voor nieuw beleid.
Het is de bedoeling van formateur Jan Jambon (N-VA) om ten laatste tegen op 23 september helemaal klaar te zijn. Dan houdt de nieuwe minister-president zijn Septemberverklaring in het Vlaams Parlement.