Is het ketodieet, de nieuwe hype, gezond of net gevaarlijk? ‘Ik was ook sceptisch’

Julie Van den Kerckhove: ‘Ketodieet geeft me meer energie’

“Topchef Sergio Herman is al zes kilo kwijt dankzij het ketodieet, dat koolhydraten inruilt voor meer vet. Heiligschennis volgens sommigen, maar ‘het kan ook duurzaam’, zegt Julie Van den Kerchove overtuigd.

“Ik was ook sceptisch, toen ik drie jaar geleden met keto begon. Jarenlang was mijn dieet vooral plantaardig, met veel koolhydraten. Maar mijn hormoonbalans raakte verstoord en ik had last van mijn spijsvertering, onder andere omdat ik te veel zoet fruit en granen at. Maar ik werd positief verrast: ik heb veel meer energie dan vroeger, ik slaap beter, ik heb meer rust in mijn hoofd en, ook opvallend, ik heb minder zin in suiker of tussendoortjes.

“Het ketodieet komt uit de medische wereld. Je eet daarbij geen brood, pasta of rijstwafels, en je moet ook opletten met zoet fruit en groenten als pompoen, rode biet, erwten en bonen. Wat wel kan, zijn eieren, vlees, vette vis, boter of avocado. Ik leerde het kennen via de Amerikaanse artsen Joseph Mercola en Timothy Noakes. Zij promootten een dieet met veel vetten en weinig koolhydraten. Noakes kreeg veel tegenkanting in de jaren 80, want hij ging in tegen de gevestigde waarden in de voedingsindustrie. Gelukkig zijn de tijden veranderd.

“Want daar komt het op neer: door koolhydraten te beperken, herprogrammeer je je lichaam om energie uit vetten te halen in plaats van uit suikers. Het gaat dan over vette voedingsproducten zoals boter of vis. Of, als je wil afvallen, je eigen vetreserve. Op zich is dat niet zo ongewoon: voor de landbouwrevolutie, toen de mens weinig snelle koolhydraten ter beschikking had, werkte ons lichaam ook zo.

“De Amerikanen hebben de neiging om het dieet nogal extreem in te vullen: ze eten enorm veel vlees en zuivel, en weinig groenten. Vandaar de kritiek op keto, dat als een ongezond crashdieet wordt bestempeld. Jammer, want het kan ook duurzaam en gebalanceerd, met veel groenten. Ik zie het trouwens niet als een dieet maar als een gezonde levensstijl.

“Veel mensen hebben last van chronische ontstekingen door een overvloed aan koolhydraten. Je lichaam krijgt die suikers niet verwerkt. Het gevolg: chronische ontstekingen. Je merkt die niet altijd op, maar ze wegen wel op je energiepeil. Suikers worden ook gelinkt aan alzheimer, kanker en zelfs depressies. Natuurlijk spelen er ook andere factoren, maar met voeding kan je al veel doen.

“Wat ik zoal eet? ’s Ochtends maak ik meestal een smoothie met amandelmelk, avocado en bessen, want daar zit weinig suiker in. Chiapudding met hennepzaad is ook een optie, in plaats van havermout. Of eitjes met avocado en gerookte zalm, maar spek kan ook.

“De rest van de dag wijkt niet zo gek veel af van de klassieke Vlaamse keuken: je vervangt aardappelen, pasta, rijst of brood door een extra portie groenten en gezonde vetten zoals extra vierge olijfolie, vlees of vis. Akkoord, avocado’s zijn niet erg ecologisch, maar verder kom je al een heel eind met seizoensgroenten, en ik koop mijn vlees bij een kwaliteitsslager. Ik hou ook van pure vetten, zoals echte, goede boter.

“Je lichaam heeft vier tot acht weken nodig om zich aan te passen. In die fase let je best goed op en raad ik ook aan zoet fruit zoals bananen of appelsienen te mijden. Daarna kan je weer kleine hoeveelheden trage koolhydraten toevoegden, zoals pompoen of zoete aardappel, zeker als je veel sport of zwanger bent. Ik ben ook niet superstreng in de leer. Een stuk pizza of een pistolet kan best, als je daar eens zin in hebt.”

Patrick Mullie: ‘Na twee jaar blijft er niets van over’

“Oude wijn in nieuwe zakken, dat vind ik ervan. Als voedingsdeskundige heb ik al een hele rist koolhydraatarme diëten zien komen en gaan. De ooit erg populaire Atkins- en Montignac-diëten waren op hetzelfde principe gebaseerd, al gaat keto nog een stap verder in het bannen van koolhydraten, zoals brood en pasta.

“Het principe is eenvoudig: je beperkt de opname van koolhydraten zodat je lichaam energie put uit andere voedingsstoffen, zoals vetten en eiwitten. Alleen: ons lichaam heeft nu eenmaal koolhydraten nodig. Neem nu aardappelen: daarin zit een glucoseverbinding die onmisbaar is voor onze hersenen. Ja, die energie kan je ook uit vetten halen, maar veel moeilijker. Bovendien komen er meer afvalstoffen vrij, waardoor je adem zo’n typische acetongeur krijgt.

“Het probleem is, en zo is het bij elke voedingshype, dat de aanhangers alles op een hoop gooien. Eenvoudige koolhydraten, zoals witte suiker of honing, zijn inderdaad niet erg gezond. Maar er bestaat ook zoiets als complexe koolhydraten. Die vind je in deegwaren, aardappelen en donker brood, en het is geen goed idee om die plots links te laten liggen.

“Waarom? Ik tel drie redenen. Allereerst: je hebt die voedingsstoffen nodig. We hadden het al over glucose, maar brood en pasta zijn ook rijk aan vezels. Goed voor je maag-darmstelsel, belangrijk voor de opname van alle vitamines van het type B, én ze geven je een vol gevoel. Het is dus flauw om allerlei slechte eigenschappen toe te wijzen aan koolhydraten die niets mis doen.

“Twee: koolhydraten zijn goedkoop. Wat kost een pak pasta of een kilo aardappelen? En het derde argument is van ecologische aard. Want wie het ketodieet volgt, is zowat verplicht om meer dierlijke producten zoals vlees en kaas te eten, anders kom je niet aan genoeg energie.

“Wat wél klopt, is dat je snel zal afvallen. Alleen: hoe definieer je het succes? Er bestaat daarover een magnifieke studie, gepubliceerd in het New England Journal of Medicine. Grosso modo zijn er drie types diëten: het vetarme dieet, vaak voorgeschreven door diëtisten, het mediterraans dieet en het koolhydratenarm dieet. Voor het meest spectaculaire gewichtsverlies moet je bij dat laatste zijn. Logisch ook: je bant een hele hoop voedingsproducten en wat blijft er over? Extra groenten? Je kan maar zoveel groenten eten tot ze je oren uitkomen.

“Alleen, en dat toonde die studie mooi aan, na twee jaar blijft daar niets van over. Mensen houden dat niet vol. Kan jij je voorstellen dat je voor de rest van je leven zonder brood, pasta en aardappelen verder moet? Dat is niet goed voor je gezondheid, je portemonnee en je sociaal leven. En het is niet leuk. Ja, het zal wel dat sommige aanhangers zich plots een ander mens voelen, maar dat is slechts één ervaring en de argumenten worden toch wel heel selectief gekozen. Ik noem dat manipulatie.

“Het enige zinvolle dieet is de mediterraanse keuken: een beetje van alles, niets te veel. En als je de resultaten daarvan wil behouden, dan moet je bewegen. Ik ga straks fitnessen en daarna eet ik een bord pasta, en daar ga ik vooral van genieten.”