De vijf boeken die het leven van Mathias De Clercq hebben veranderd

"Ik lees veel en ik lees al heel lang", steekt Mathias De Clercq van wal. "Het was dan ook een hele opgave om vijf titels naar voren te schuiven." Vandaar dat we in deze lijst een zesde boek ertussen hebben geschoven.

"Ik lees elke avond, zo"n kwartiertje voor het slapengaan. Maar tijdens mijn vakantie zou ik wel tot drie boeken per dag durven verslinden. Lezen werkt onthechtend voor een politicus met een drukke agenda."

Maar die onthechting is niet totaal, want Mathias De Clercq put ook wijsheid uit zijn lectuur.

"Erwin Mortier is niet alleen Gentenaar, het is ook een fantastische man en een begenadigd schrijver", vindt De Clercq. "Godenslaap" is het verhaal van een vrouw die de dood voelt naderen en terugblikt op haar kinderjaren, de liefdes die ze heeft gekend, haar huwelijk en de jaren van de Eerste Wereldoorlog.

"Het is zoveel meer dan een roman", zegt De Clercq. "Het is een aanklacht tegen de waanzin van oorlog, maar het geeft ook inzicht in een tijd waarin verschillende mensen van verschillende landen die verschillende talen spreken heel verbonden met elkaar waren. Maar het gaat ook over ouder worden en over de grilligheid van de liefde."

"Ik snak altijd naar een nieuw boek van Erwin Mortier. Zijn zinnen opnemen geeft mij een gevoel van geluk en enthousiasme. Elke zin van hem, elk woord is poëzie. Ik zuig die zinnen als het ware op. Een perfect antidotum tegen de vluchtigheid van het alledaagse bestaan."

Hieronder leest Mathias De Clercq voor uit "Godenslaap". Lees verder onder het videofragment.

"Stemmen uit Midden Europa" luidt de ondertitel van dit boek van deze Vlaamse schrijver. "In mijn exemplaar staat een autogram van de auteur", zegt Mathias De Clercq met enige fierheid. "Dit boek heeft mijn leven heel sterk beïnvloed en heeft mij naar schrijvers als György Konrád en Imre Kertész gebracht."

"Dat zijn mensen die zowel de holocaust als het communisme hebben overleefd. Hun boeken gaan onder meer over het weerzinwekkende van totalitaire ideologieën. "Schemerland" is ook een aanklacht tegen nationalisme en geeft inzicht in de fragiliteit van democratie. Allemaal heel actueel: denk maar aan figuren als Trump, Orban of Salvini. Die hang naar dat romantische beeld van zuiverheid vind ik heel gevaarlijk."

"Die twee boeken hangen voor mij aan elkaar. "Zomer van de vriendschap" gaat over de zomervakantie van 1936 die de joodse schrijvers Stefan Zweig en Joseph Roth in Oostende doorbrengen, een soort afscheidsfeest van de Europese cultuur. Vergeet niet dat zowel Zweig als Roth verbannen waren door het naziregime in Duitsland en dat hun boeken verboden waren. Weidermann heeft hier een prachtig boek geschreven over twee mannen die voor een laatste keer het leven vieren."

"Oostende is trouwens een prachtige stad. Altijd fijn om in Oostende te zijn", voegt de burgemeester er nog aan toe.

"Joseph Roth heeft mij tot tranen toe bewogen. Dat zeg ik als vader en als familieman." "Job" is niet alleen het aangrijpende verhaal van een joodse man en zijn gezin, het is ook de kroniek van een heel volk en van een tijdperk dat afloopt. "Roth is een genie. Het is iemand die gelooft in het kosmopolitische en in het samenleven van verschillende culturen en talen, iemand die het leven viert voor de wereld ten onder gaat."

"Dit werk van Sen is mijn humanistisch kompas", zegt Mathias De Clercq. Hij zegt dat wij voor vrijheid staan, maar dat we niet zullen rusten om vormen van onvrijheid weg te werken. Heel de sociale onderbouw van het liberalisme zit daarin." Als progressief liberaal wijst Mathias De Clercq op het belang van onderwijs en gezondheidszorg. "Vandaar mijn leuze: het liberalisme zal sociaal zijn of niet zijn."

"Identity and violence" is een ander werk van de Indiase econoom, filosoof en Nobelprijswinnaar Amartya Sen. Daarin stelt hij dat identiteit meervoudig is. "Hij trekt van leer tegen de ideologie die het wij-zij-denken oppookt en die polariseert. De mens is een mozaïek van identiteiten en kan je dus niet tot één identiteit herleiden. Hij zegt dat hij Indiër en Bengalees is, dat hij vlees eet maar respect voor vegetariërs heeft."

"Je moet de mens niet herleiden tot één identiteit", vindt Mathias De Clercq. Een boodschap aan hedendaagse politici? "Ik denk dat het belangrijk is om op gezette tijden een boodschap te geven. Ik heb dat altijd gedaan en ik zal dat blijven doen. Sen inspireert mij daarbij mateloos." 

"Dit boek heeft mij rust en schoonheid gebracht tijdens de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen. Muziek is belangrijk voor mij. "In dit boek betoogt Gescinska dat muziek geen ornament is, maar een fundament van het leven. Het vraagt een inspanning, maar het geeft ook een inkijk in onszelf. Dat versterkt niet alleen jezelf, maar het geeft je ook empathie ten opzichte van een ander. Dat kan je óók als een boodschap beschouwen."

"Hoe meer je via muziek tot jezelf komt, hoe meer je ook openstaat voor de ander. Gecinska beschrijft dat echt prachtig. Je hoeft het niet altijd eens te zijn met elkaar, maar door gewoon elkaar te begrijpen, raak je ook verder. "Thuis in muziek" is een klein boek met een grote boodschap."

Wat heeft Mathias De Clercq zelf met muziek? "Ik heb een gitaarperiode gehad, maar hét talent heb ik niet." Luisteren naar muziek doet hij graag, met een voorliefde voor pianomuziek. "Ik bewonder Jef Neve en Jamie Cullum, maar hou ook van Mahler of Mozart. Net als literatuur geeft muziek me energie, rust en geluk."

Bekijk hieronder: Mathias De Clercq citeert uit "Thuis in muziek":