“De meest gekende datum, 21 september, is absoluut fout”, legde Frank Deboosere eerder al uit aan Het Nieuwsblad. “Dat staat zo inderdaad in de schoolboeken, maar dat is eigenlijk verkeerd. De astronomische herfst begint niet steevast op 21 september. Maar dat is wel gemakkelijker om uit te leggen aan kinderen natuurlijk.”

De voorbije jaren startte de herfst op 22 of 23 september. Dat zou zelfs over enkele jaren nog kunnen opschuiven. “In onze Gregoriaanse kalender is de herfst echter nog nooit begonnen op 21 september”, benadrukt de weerman op zijn website. Die artificiële datum is ook geen gemiddelde van dit decennium.

Hoe werkt het dan wel?

De herfst begint officieel pas op het moment dat de zon loodrecht schijnt op de evenaar. Op dat moment duurt de dag en nacht evenlang. Als de aardas loodrecht zou staan ten opzichte van het vlak waarin we rond de zon draaien, dan zou dat elke dag het geval zijn. Maar de aardas staat niet recht, ze wijst naar de poolster. Dat wil zeggen dat de aarde “schuin staat” in relatie tot de zon in een hoek van ongeveer 23 graden.

(De tekst gaat verder onder de afbeelding.)

Daarom zijn niet alle dagen en nachten elke dag even lang. Een speciaal moment dat in het najaar deze keer op 23 september valt, om 9.50 uur om precies te zijn.

En 1 september dan?

Maar wat dan met vandaag? Enkel weerkundigen hebben het over 1 september, als ze over de start van de herfst spreken. Dat is gemakkelijker om mee te rekenen, om statistieken mee te maken, om te vergelijken met anderen jaren. Zij nemen immers elk jaar die specifieke dag als de start voor hun metingen en spreken tot en met 30 november van de herfst.

Dat is al sinds 1780 zo, toen de Societas Meteorologica Palatina onder leiding van destijds de Duitse keurvorst Karl Theodor een internationale afspraak maakte om steeds drie opeenvolgende kalendermaanden als één seizoen te beschouwen. Niet omdat er één of andere wetenschappelijke verklaring voor is. Integendeel. Het rekent gewoon gemakkelijker.