In Brandenburg zit AfD met 24,5 procent van de stemmen de sociaaldemocratische SPD (26,5%) op de hielen. In Saksen zou de christendemocratische CDU met 33,5 procent de grootste partij zijn. AfD haalt er 27,5 procent.

Het CDU van bondskanselier Angela Merkel, dat in 2014 nog 39,4 procent haalde in Saksen, moet in de oostelijke deelstaat wel een fors verlies incasseren, maar de christendemocraten van minister-president Michael Kretschmer blijven de dominante partij. AfD boekt wel enorme terreinwinst. De uiterst rechtse partij rukt op van 9,7 procent in 2014 naar 27,5 procent, haar beste score ooit bij een stembusgang in een Duitse deelstaat.

De sociaaldemocratische partij SPD zou in Saksen zakken naar een dieptepunt van 8 procent. Zo zou een hernieuwing van de coalitie tussen CDU en SPD geen optie meer zijn. Die Linke boekt zwaar verlies (van 18,9 naar 10,5 procent) en strandt op de derde plaats. De groenen, die vijf jaar geleden 5,7 procent van de stemmen in de wacht sleepten, worden nu gepeild op 8 tot 9 procent. De liberalen halen de kiesdrempel van 5 procent niet.

In het noordelijker gelegen Brandenburg zou de SPD van minister-president Dietmar Woidke net standhouden. De sociaaldemocraten zouden er terugvallen van 31,9 naar 26,5 tot 27,5 procent. Coalitiepartner Die linke valt terug van 18,6 naar 10,5 tot 11 procent. AfD verdubbelt ongeveer zijn score, van 12,2 naar 22,5 tot 24,5 procent. Het CDU moest in Brandenburg terrein prijsgeven (van 23 naar 15,5 procent) en de groenen stijgen van 6,2 naar 10 procent. Ook hier halen de liberalen de kiesdrempel niet.

Zo blijft volgens de prognoses de eerste zege van AfD bij deelstaatverkiezingen uit. Bij de Europese stembusgang eerder dit jaar was de partij in beide deelstaten nochtans de sterkste geworden. Dat was AfD in 2017 ook gelukt bij de federale parlementsverkiezingen in Saksen. Het maakt de regeringsvorming er echter niet makkelijker op. Ook in Brandenburg is de coalitie immers haar meerderheid kwijt. Met AfD willen de overige partijen echter niet regeren.

Duitse regeringspartijen halen opgelucht adem

Ondanks de groei van AfD hebben de lokale toplui van de Duitse regeringspartijen CDU en SPD opgelucht gereageerd op de eerste prognoses. “Voor mij is het belangrijk dat Brandenburg in goede handen blijft”, zo reageerde de uittredende minister-president lijsttrekker Dietmar Woidke op de nipte zege die de prognoses zijn sociaaldemocratische partij toedichten. “Ik ben eerst en vooral blij dat het gezicht van Brandenburg ook in de toekomst een vriendelijk gezicht blijft”. De vorming van een stabiele regering wordt volgens hem wel een hele uitdaging.

Federaal vicekanselier Olaf Scholz zag in het resultaat een opsteker in zijn race naar het voorzitterschap van de SPD. Scholz voert campagne met Klara Geywitz uit Brandenburg. “We kunnen verkiezingen winnen. Dat is toch de boodschap die van deze dag uitgaat, en daarover moet het in de komende jaren weer gaan”, aldus de vicekanselier van de sociaaldemocraten, die electoraal al jaren in het sukkelstraatje zitten.

Tevredenheid was er ook bij minister-president Michael Kretschmer van Saksen. Zijn christendemocratische CDU blijft de grootste partij. “Het vriendelijke Saksen heeft gewonnen”, reageerde het lokale boegbeeld. “Dit is een goede dag voor onze deelstaat. Nu gaat het erom een regering te vormen die goed is voor onze deelstaat. We gaan nederig aan het werk.”

In beide deelstaten komt het uiterst rechtse AfD op de tweede plaats uit. Her en der werd rekening gehouden met verkiezingswinst, maar de partij boekte niettemin een enorme vooruitgang in beide deelstaten. “Ik ben niet tevreden, ik ben heel tevreden. Veel beter kan het niet lopen”, zo reageerde nationaal partijleider Jörg Meuthen.

Scholz erkende dat het resultaat van AfD hem niet tevreden stemde. “Een daarom moeten we er in de komende jaren alles aan doen om ervoor te zorgen dat ze weer zwakker worden”, zei hij.