Hendrik Vos: "Elk referendum lijkt wel een afrekening"

Zondag stemmen de Italianen in een referendum. De uitslag zou gevolgen kunnen hebben voor Europa. "Geen grote catastrofes", voorspelt Europakenner Hendrik Vos in "De Ochtend". "Maar als het maandag een nee wordt, kan er onzekerheid komen. Dat is iets wat de financiële wereld en de politiek niet graag zien." Volgens Vos kan onzekerheid een dynamiek creëren waardoor de zaken uit de hand kunnen lopen. "Maar de euro zal niet in elkaar storten", zegt hij.

Dat het al langer niet goed gaat met de Italiaanse bankensector is bekend. Als de regering zou vallen en er komt een periode van onzekerheid, dan kunnen de banken in Italië mogelijk nog in slechter weer terechtkomen. Premier Renzi zal dan mogelijk steun moeten vragen aan Europa.

Een referendum lijkt vandaag nog altijd heel moeilijk te winnen door de machtshebbers. "Elk referendum lijkt wel een afrekening", aldus Vos. "Dan zit je met een legitimiteitsprobleem." Mensen lijken zich af te vragen of ze hun machtshebbers nog kunnen vertrouwen en of die nog resultaten opleveren. "Dat is een fundamenteel probleem, dat leidt tot Trump, tot brexit en in andere landen tot nederlagen bij referenda", aldus Vos.

Het probleem van Europa is dat samenwerken met alle afzonderlijke lidstaten een complex proces is. De prioriteiten van de Europese landen lopen soms sterk uiteen. "Oplossingen bevinden zich dan vaak in het modderige midden, waar de landen zich opnieuw niet in herkennen", legt Vos uit. "Er zijn gewoon geen simpele oplossingen voor de problemen waar we voor staan."

In het referendum zondag stemmen de Italianen over enkele institutionele hervormingen. Renzi stelt een forse inkrimping van de Senaat voor en de rol die ze nog te spelen zou hebben. Voorts wil hij de bevoegdheden van de regio's inkrimpen.