Direct naar artikelinhoud
AnalysePolitiek

Liberalen dromen van paars-geel, maar N-VA laat zich niet onder druk zetten

Vicepremier Alexander De Croo (Open Vld).Beeld Jan Aelberts

De kans is zeer klein dat Open Vld in een paars-groene regering stapt, zegt vicepremier Alexander De Croo. Daarmee verhoogt hij de druk op N-VA en PS om samen een paars-gele coalitie op de been te brengen. Maar de Vlaams-nationalisten hebben geen haast.

Patrick Dewael en Vincent Van Quickenborne hadden al hun twijfels, maar afgelopen zaterdag schoot ook vicepremier Alexander De Croo (Open Vld) een samenwerking tussen socialisten, groenen en liberalen af. De topliberaal maakte in Het Laatste Nieuws duidelijk dat hij een federale regering met de groenen niet ziet zitten. “Als het van mij afhangt, is die kans zeer klein. Omdat het nooit een stabiele constructie kan zijn.”

Puur mathematisch is zo’n coalitie nochtans mogelijk, want ze haalt een meerderheid in het parlement. Na de verkiezingen pleitte PS-kopstuk Paul Magnette er uitdrukkelijk voor, weliswaar aangevuld met CD&V. Het is de enige kans voor de PS om te regeren zonder de Vlaams-nationalisten. Maar voor Open Vld zou zo’n linkse coalitie zelfmoord betekenen. N-VA zou vanuit de oppositie immers genadeloos op haar rechterflank inbeuken.

Volgens De Croo is het dan ook tijd dat N-VA en PS samen aan tafel komen. Tot nu toe hebben partijvoorzitters Elio Di Rupo en Bart De Wever elkaar nog maar twee keer gezien tijdens de rondetafels die informateurs Johan Vande Lanotte (sp.a) en Didier Reynders (MR) met meerdere partijen hebben georganiseerd. Een persoonlijk gesprek tussen de twee werd eind juli op het laatste nippertje afgeblazen door de Franstalige socialisten.

Zowel PS als N-VA gedragen zich als een partij in volle kiescampagne, zegt De Croo. “Ze moeten stoppen met die zogenaamd onoverbrugbare verschillen op de spits te drijven. Als je met de mensen in Vlaanderen en Wallonië spreekt, zijn die echt niet zo gigantisch”, klinkt het. Hij verwijst onder andere naar de plannen voor de pensioenen. “Elke partij is het erover eens dat je na een volwaardige loopbaan minstens 1.500 euro moet krijgen.”

Voorzichtige eerste stap

Afgelopen woensdag werd al een voorzichtige eerste stap naar een paars-gele coalitie gezet. Tijdens een rondetafelgesprek werd Groen-voorzitter Meyrem Almaci door Open Vld en N-VA bestookt met vragen over de rol die zij nog voor haar partij ziet weggelegd in een regering. De Vlaamse groenen hebben zich vastgeklonken aan zusterpartij Ecolo, die niet rond de tafel wil met N-VA. Daarmee heeft Groen zichzelf buitenspel gezet.

Intussen wordt de druk langs alle kanten opgevoerd. Vlaams onderwijsminister Hilde Crevits zei gisteren in VTM Nieuws dat PS en N-VA “hun verantwoordelijkheid moeten nemen en samen aan tafel moeten gaan zitten”. Snel een nieuwe regering vormen is essentieel om de ontspoorde begroting terug op orde te krijgen. Als het kan: samen met CD&V. Volgens Crevits stelt de partij geen harde eisen om mee te mogen besturen.

Zelfs de Franstalige christendemocraten willen PS en N-VA een handje toesteken. CdH, dat voor de oppositie koos, is nu bereid om vanuit de oppositie een institutionele hervorming te steunen. Volgens partijvoorzitter Maxime Prévot is dat de enige manier om beweging te krijgen in de federale stilstand. N-VA heeft immers altijd gezegd dat het enkel met PS in een regering stapt om over confederalisme te praten.

Maar eerst moeten PS en N-VA zelf willen. En dat kan nog wel even duren. “Zolang de regionale formaties niet rond zijn, zal er federaal niet veel gebeuren”, zegt een hooggeplaatste N-VA-bron. “Dat weet De Croo ook wel.” Langs Vlaamse kant moeten dus eerst N-VA, Open Vld en CD&V een regering hebben gevormd (zie kader), langs Waalse kant moeten eerst PS, MR en Ecolo zich aan elkaar hebben vastgeklonken.

Of toch paars-groen?

“Pas als dat allemaal rond is, komt er marge om te praten”, klinkt het bij N-VA. En pas dan zal ook echt duidelijk worden hoeveel moeite beide partijen willen opbrengen om een federale regering op de been te brengen. Wil N-VA niet liever naar de oppositie? En hoe ver wil PS gaan op het vlak van institutionele hervormingen? Meer vragen dan antwoorden. “Een paars-gele regering is nog lang geen zekerheid”, benadrukt een N-VA’er.

Dat besef leeft in alle partijen, ook bij diegenen die PS en N-VA nu luid aanmoedigen om te praten. Voor sommigen onder hen hoeven die onderhandelingen dan ook niet echt te slagen. Ook een mislukking biedt immers het voordeel van de duidelijkheid. Als paars-geel officieel mislukt, moeten er andere pistes worden bewandeld. In dat geval biedt een paars-groene coalitie, al dan niet met CD&V, misschien toch nog de enige uitweg.

Op 9 september brengen Vande Lanotte en Reynders hun eindverslag uit bij de koning. Maar op een echte doorbraak is het wellicht wachten tot half september, wanneer de Vlaamse en Waalse coalities in hun plooi zijn gevallen.