Woensdag stemt het Britse parlement over een wetsvoorstel waarmee de oppositie een ‘no deal’-brexit wil tegenhouden. Premier Boris Johnson maakte dinsdagavond bekend dat hij een voorstel indient om het parlement te ontbinden, waarna vervroegde verkiezingen kunnen worden uitgeschreven.
Het Britse parlement heeft dinsdagavond zijn eigen agenda omgegooid, zodat het woensdag kan stemmen over een wetsvoorstel waarmee de oppositie een ‘no deal’-brexit zonder goedkeuring van het Lagerhuis wil tegenhouden. Dat de regering door de stemming de controle over de parlementaire agenda verliest, geldt als een nederlaag voor premier Boris Johnson.
De stemming van dinsdagavond, voorafgegaan door een emotioneel debat, is het resultaat van een samenwerking tussen de verschillende oppositiepartijen, gesteund door ‘rebellerende’ Tories. Met een meerderheid van 328 stemmen tegen 301 zijn ze erin geslaagd premier Johnson een stevige tik uit te delen.
Meteen na de stemming maakte Johnson bekend dat hij een voorstel indient om het parlement te ontbinden, waarna vervroegde verkiezingen kunnen worden uitgeschreven. Het Britse volk moet kunnen kiezen wie het op 17 oktober naar de Europese top in Brussel stuurt, argumenteerde Johnson: Labour-leider Jeremy Corbyn, ‘die de EU om brexit-uitstel zal smeken’, of hijzelf. ‘Als ik naar Brussel ga, ga ik voor een deal’, maakte hij duidelijk.
Wellicht wordt het voorstel van Johnson woensdag al besproken in het parlement. Corbyn maakte echter meteen duidelijk dat zijn partij niet de benodigde tweederdemeerderheid zal leveren om vervroegde verkiezingen uit te schrijven. ‘Eerst moet de wet worden goedgekeurd die een ‘no deal’ uitsluit.’
No deal
Als het wetsvoorstel om een ‘no deal’-brexit tegen te houden woensdag door het Lagerhuis goedgekeurd raakt en in tweede instantie ook door het Hogerhuis aanvaard wordt, zal Johnson verplicht zijn om de Europese Unie om nieuw uitstel voor de brexit te verzoeken als het parlement tegen 19 oktober niet expliciet met een ‘no deal’ heeft ingestemd en als Johnson er op de Europese top van 17 en 18 oktober niet in slaagt een nieuw terugtrekkingsakkoord uit de brand te slepen.
De initiatiefnemers, onder wie Labour-politicus Hilary Benn, willen op die manier vermijden dat het Verenigd Koninkrijk zonder instemming van het parlement op 31 oktober zonder akkoord de EU verlaat. In hun wetsvoorstel hebben ze over een uitstel van de brexit tot 31 januari 2020.
Johnson heeft echter altijd gezegd dat er geen sprake van kan zijn dat hij de Europese leiders vraagt het Britse vertrek uit de EU nog maar eens op de lange baan te schuiven. Heel zijn geloofwaardigheid als premier heeft hij opgehangen aan de belofte om eind oktober de brexit te realiseren – het liefst met een akkoord, maar zonder als het moet.
Na de nederlaag van vanavond zal hij het parlement woensdag wellicht vragen zichzelf te ontbinden zodat hij als eerste minister vervroegde verkiezingen kan uitschrijven. Om die stemming te winnen heeft Johnson evenwel de steun van een tweederdemeerderheid van de parlementsleden nodig.
Steun van Labour
Maar nadat een van zijn partijgenoten dinsdag is overgelopen naar de oppositie heeft Johnson zelfs geen gewone meerderheid nodig. Dat betekent dat hij voor het uitroepen van verkiezingen moet rekenen op de steun van de grootste oppositiepartij Labour.
Maar Jeremy Corbyn liet dinsdagavond dus al verstaan dat de partij slechts met vervroegde verkiezingen zal instemmen als eerst het wetsvoorstel dat een ‘no deal’ moet tegenhouden, definitief wordt goedgekeurd. Als Johnson het parlement woensdag al wil laten stemmen over de organisatie van verkiezingen, zullen de Labour-parlementsleden dan ook tegenstemmen of zich onthouden.
De clash tussen de regering van Johnson en het parlement, en tussen de harde brexiteers van de Tories en de verzamelde oppositie, lijkt zo naar een climax te gaan.
