Waarheen met ‘Bojo’ en brexit?

Vandaag wordt opnieuw spannend voor premier Boris Johnson. Het Britse parlement stemt over een wet om de brexit uit te stellen. Johnson, die er onderhand niet meer zo goed voorstaat en zijn nipte meerderheid al kwijt is, heeft vannacht nog een nederlaag moeten slikken. 

Rebellen uit zijn eigen partij konden er zo mee voor zorgen dat er vandaag gestemd wordt over de nieuwe wet. In plaats van de EU eind oktober te verlaten, zoals voorzien, stellen parlementsleden nu voor om het vertrek te verschuiven naar 31 januari. Áls er geen akkoord is op de EU-top van 17 en 18 oktober. 

Vervroegde verkiezingen? 

Als de wet die uitstel mogelijk maakt vandaag het parlement passeert, dan volgt er ook een stemming over nieuwe verkiezingen. Johnson heeft eerder al kenbaar gemaakt dat hij naar vervroegde verkiezingen wil gaan mocht hij een brexit moeten uitstellen. Hij hoopt erop dat zijn conservatieve partij meer zitjes in het parlement kan binnenhalen, wat hem meer steun zou opleveren. De Britten zouden dan volgens de BBC op 15 oktober naar de stembus moeten. 

Alleen is het onwaarschijnlijk dat er genoeg parlementsleden voor nieuwe verkiezingen zouden stemmen. De leider van de Britse Labour-partij Jeremy Corbyn heeft lang gezegd dat hij voor vervroegde verkiezingen was, maar heeft nu zijn kar gekeerd. Hij wil enkel nog nieuwe verkiezingen als er een garantie is dat er geen brexit komt zonder een akkoord met de EU. Zonder de steun van Labour zijn er in het parlement niet voldoende voorstanders van vervroegde verkiezingen, omdat daarvoor een tweederdemeerderheid nodig is. 

De andere optie is dat Johnson door het parlement met een vertrouwensstemming wordt afgezet, maar daarvoor begint de tijd wel erg te dringen. Johnson heeft er met een bijzonder controversiële zet al voor gezorgd dat het parlement opgeschort is vanaf 9 september tot 14 oktober.

Komt er nog een akkoord? 

Hoewel Johnson zegt dat hij nog steeds een akkoord wil met de EU, is hij bereid om de Unie ook zonder een akkoord te verlaten. De enige die daar rechtstreeks een stokje voor zou kunnen steken is de Britse koningin. Al ligt dat natuurlijk niet voor de hand. Het zou dan de eerste keer zijn in 200 jaar dat een Britse monarch een politieke beslissing maakt. 

Stel dat er toch verkiezingen komen, dan geven opiniepeilingen de Conservatieve Partij zo’n 30 procent. Verliezen de Conservatieven, dan zou Jeremy Corbyn waarschijnlijk premier worden. Hij zou een minderheidsregering op de been kunnen brengen samen met de Liberal Democrats met als doel om een ordelijke brexit te realiseren. 

Maar de EU lijkt ondertussen ook al uit te gaan van een no deal-scenario. Of de EU nog bereid zou zijn om ook maar iets toe te geven op het akkoord dat de Unie sloot na twee jaar onderhandelen met de regering van Theresa May, is weinig waarschijnlijk. De EU wil haar interne markt koste wat kost beschermen en wil zich graag hard opstellen tegenover de Britten – als voorbeeld voor andere landen die de EU zouden willen verlaten. 

Vandaag worden er in Brussel al compensaties besproken voor bedrijven die door een brexit zonder akkoord zouden worden getroffen. Ook de Britse regering denkt na over wat er vlak na de brexit moet gebeuren, en werkt aan een plan onder de naam ‘Operation Yellowhammer’. Maar daarover is nog weinig geweten. Zeker is wel dat een brexit zonder akkoord behoorlijk wat schade en chaos zou veroorzaken. 

Valt het VK uit elkaar? 

De vraag is ook maar wat dit allemaal betekent op de lange termijn voor het VK. Het grootste bezwaar van Johnson tegen het akkoord tussen May en de EU gaat over de Noord-Ierse grens. Johnson is tegen de regelingen die nu voorzien zijn om ervoor te zorgen dat die open blijft. Bij een no deal gaat die grens gewoon dicht, maar dat brengt de vrede daar in gevaar. 

De Britten zijn volgens opiniepeilingen erg verdeeld over brexit, en over hoe de zaken nu lopen. De slogan ‘stop de staatsgreep’ waar demonstranten mee zwaaiden, toen Johnson het parlement aan de kant zette, spreekt boekdelen. 

De breuk tussen het pro-Europese Londen en de rest van het land wordt alsmaar groter. En terwijl 38 procent van de Britten er volgens een peiling zelfs achter zouden staan om de EU zonder deal te verlaten, is de Schotse regering nog steeds aan het ijveren voor een nieuw referendum en om zich los te scheuren van het VK. Een ruime meerderheid van de Schotten wil volgens een recente poll nog steeds in de EU blijven.