Van Churchills kleinzoon tot geroutineerde ex-ministers: deze kleppers zijn door Boris Johnson uit de partij gezet

Dinsdagavond laat nam het parlement de controle over de procedures in handen, waardoor er vandaag een nieuwe brexitwet ter stemming voorgelegd kan worden. Een wet die premier Johnson in de hoek zou duwen om opnieuw uitstel van de brexit te vragen aan de Europese Unie.

Dat het parlement de controle over de agenda, normaal een voorrecht van de regering, kon overnemen, komt doordat verschillende parlementsleden van de regeringspartij meegestemd hebben met de oppositie. Tot grote woede van premier Johnson, die de "rebellen" meteen uit de fractie (en de facto uit de partij) zette. Onder dat twintigtal "rebellen" heel wat zogenoemde backbenchers, mindere goden, maar ook enkele parlementsleden die gepokt en gemazeld zijn in de Conservatieve Partij.

Philip Hammond (63) bijvoorbeeld. Tot voor kort minister van Financiën in de beide regeringen van Theresa May. Hammond moest zijn land in die hoedanigheid voorbereiden op de economische gevolgen van de brexit, de uitstap van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Van Hammond is geweten dat hij tegen een no-dealbrexit is, een brexit zonder uitstapakkoord met de EU. Volgens hem zou de Britse economie te zwaar lijden onder een no-dealbrexit.

Na de verkiezing van Boris Johnson tot nieuwe leider van de Conservatieve Partij (en dus premier) diende Hammond zijn ontslag in als minister van Financiën, uit onvrede met de brexitplannen van Johnson. Hammond is al 22 jaar lid van het Britse Lagerhuis. Voor hij minister van Financiën was onder May, was hij ook al minister van Transport, minister van Defensie en minister van Buitenlandse Zaken onder David Cameron. 

Kenneth Clarke (79) is sinds 2017 de zogenoemde Father of the House in het Lagerhuis, een onofficiële titel voor het langstzittende parlementslid. In 1970 nam Clarke een eerste keer een zitje op in het Britse parlement. Voor de petite histoire: de Father of the House krijgt als enige parlementslid een vaste plaats in het Lagerhuis, ergens in het midden van de rechthoekige zaal.

Clarke was ook meer dan 20 jaar minister, in de jaren 1980 onder premier Margaret Thatcher, in de jaren 1990 onder premier John Major en recenter onder premier David Cameron. Financiën, Binnenlandse Zaken, Volksgezondheid en Onderwijs, Clarke heeft het allemaal in zijn portefeuille gehad. Clarke wordt als een ouderwetse Conservative beschouwd. "Een liefhebber van sigaren, whiskey en jazzmuziek", aldus de Nederlandse Volkskrant. Door zijn pro-Europese standpunten was hij een buitenbeentje in een veeleer eurosceptische Conservatieve Partij.

U leest het goed: ook de kleinzoon van de legendarische Britse premier Winston Churchill werd door Boris Johnson uit de partij gezet. Een ironische speling van het lot: Johnson is een bewonderaar van Winston Churchill en schreef een biografie over zijn voorganger. Maar daar houdt Johnson kennelijk geen rekening meer mee, Sir Nicholas Soames (71) stemde gisteravond mee met de oppositie om een no-dealbrexit tegen te kunnen houden en dus heeft hij volgens Johnson geen plaats meer binnen de Conservatieve Partij.

Voor het brexitreferendum in 2016 was Soames een tegenstander van de brexit. Na het referendum stemde hij een aantal keer voor het uitstapakkoord dat Theresa May met de EU had onderhandeld. Een no-dealbrexit was een stap te ver voor Soames en dus stemde hij samen met 20 andere rebellerende Conservatives mee met de oppositie. Soames zit al sinds 1983 in het Lagerhuis. Hij was ook drie jaar lang minister in de regering van John Major. Gisteravond vroeg de Britse pers aan Soames wat zijn grootvader van heel dit brexittheater gevonden zou hebben. Soames fietste er handig omheen.

Rory Stewart (46) behoort tot de liberale vleugel van de Conservatieve Partij. Het kan verkeren: enkele maanden geleden was Stewart nog een van de kandidaten om Theresa May op te volgen als leider van de Conservatieve Partij én als premier van het Verenigd Koninkrijk, nu zit hij in het Lagerhuis als onafhankelijk parlementslid.

Stewart, geboren in Hongkong en opgegroeid in Maleisië, zit sinds 2010 in het Lagerhuis. Tijdens het brexitreferendum uitte hij zich als een remainer, tegen de brexit dus. Na het referendum legde hij zich neer bij de uitslag en stelde hij dat de brexit uitgevoerd moest worden zoals het Britse volk gevraagd heeft. Al kan dat volgens Stewart het best via een akkoord met de EU gebeuren. Zeg maar de lijn-Theresa May. Stewart nam in de twee regeringen van May verschillende posten op als staatssecretaris en op het einde was hij ook even minister. Net als Hammond nam hij ontslag zodra Johnson verkozen werd tot nieuwe partijleider.

Samen met 17 andere parlementsleden van de Conservatieve Partij hebben deze vier gisteravond meegestemd met de oppositie en dus tegen hun eigen regering. Doordat ze uit hun fractie zijn gezet, zitten ze nu als onafhankelijk lid in het Lagerhuis. Daardoor is de steun voor de Britse regering in het Lagerhuis nóg kleiner geworden. Eerder op de dag stapte een Conservatief parlementslid voor het oog van de camera's over naar de Liberaal-Democraten, waardoor Johnson zijn meerderheid in het parlement verloor.

Clarke en Soames zullen nu als onafhankelijk parlementslid in het Lagerhuis blijven zitten tot de volgende al dan niet vervroegde verkiezingen. Beiden maakten bekend dat ze zich bij die verkiezingen niet meer kandidaat zullen stellen. Stewart zou van plan zijn om als onafhankelijke aan die verkiezingen deel te nemen, al blijft hij erbij dat hij alsnog voor de Conservatieven zou willen deelnemen. Wat Hammond gaat doen, is nog niet duidelijk.