EU-professor Hendrik Vos: "Johnson moet waarschijnlijk zelf brexit-uitstel vragen tot januari 2020"

De Britse premier Boris Johnson kreeg gisteren twee klappen te verduren in het Britse parlement. Eerst stemde een meerderheid voor een wet die een brexit zonder akkoord met Europa onmogelijk moet maken. Over die wet (de zogenoemde "Benn bill") moet nu nog wel in het Hogerhuis worden gestemd, een ander deel van het Britse parlement. Dat gebeurt normaal voor 18 uur vrijdagavond, en mogelijk maandag een tweede keer.

Johnson nam tot nu toe altijd de positie in dat het Verenigd Koninkrijk op 31 oktober de Europese Unie moet verlaten, met of zonder deal.

Het voorstel van Johnson om op 15 oktober vervroegde verkiezingen te organiseren, werd dan weer van tafel geveegd door het parlement. Johnson wilde die verkiezingen vóór de volgende Europese top, op 17 en 18 oktober. Hij hoopte zo een stevigere meerderheid achter zich te krijgen, om een brexit op 31 oktober te verdedigen.

Maar de leider van oppositiepartij Labour, Jeremy Corbyn, wil pas nieuwe verkiezingen organiseren als een "no-dealbrexit" volledig van de baan is. Volgens Johnson is Corbyn daarmee "de eerste oppositieleider in de geschiedenis van de Britse democratie die verkiezingen weigert", en bewijst het dat Corbyn "denkt dat hij niet zal winnen". 

In de praktijk betekenen de stemmingen dat er waarschijnlijk opnieuw uitstel komt voor de brexit, tot januari 2020, zegt professor Europese Politiek Hendrik Vos (UGent): "Het ziet ernaar uit dat Johnson zelf naar Brussel zal moeten gaan om uitstel te vragen. Een vernedering."

Door de stemmingen heeft het parlement zijn zegje over de brexit opgeëist en zit Johnson geblokkeerd. "Eigenlijk zegt het parlement: sudder nog maar een beetje in je eigen nat en ga door het stof", zegt Vos. Pas aan het einde van oktober kunnen er dan nieuwe verkiezingen komen in Groot-Brittannië.

Toch is de professor voorzichtig: "We hebben al zoveel onverwachte ontwikkelingen gezien met de brexit, dat we het nooit meer weten."

De positie van Europa blijft intussen dat het scheidingsakkoord dat met ex-premier Theresa May werd bereikt, de beste garanties geeft op een ordelijke brexit. "De essentie voor Europa is dat de regeling voor Ierland overeind blijft, en dat er geen gat wordt geslagen in de interne markt", zegt Europees Parlementslid voor N-VA Geert Bourgeois.

Hoe de grens met Noord-Ierland en Ierland er na de brexit moet uitzien, is een van de redenen waarom de Britten nog niet instemden met het scheidingsakkoord. Volgens de huidige regeling (de zogenoemde "backstop") blijven dezelfde douaneafspraken met Noord-Ierland zoals vandaag. De grens tussen Ierland en Noord-Ierland blijft daardoor zeker open, tot er een andere regeling is. 

De Europese Unie is wel bereid om een alternatief voor die backstop-regeling te bekijken, zegt Bourgeois: "Als het kabinet-Johnson toch een alternatief uit zijn mouw kan schudden, dan denk ik dat de Europese Unie bereid moet zijn om dat in overweging te nemen." Als Johnson uitstel voor de brexit vraagt, moet dat "ten laatste" op de volgende Europese top, op 17 en 18 oktober, klinkt het nog.