‘Het buikgevoel dat vegetariërs sowieso gezond eten, klopt niet’

In vergelijking met vleeseters, lag het risico op hartklachten bij de vegetarische en veganistische deelnemers 22 procent lager, terwijl het risico op beroerte 20 procent hoger lag. Hoe zijn die verschillen te verklaren?

Matthys: “Met zo’n data is het altijd voorzichtig omspringen. Om echt te weten of de oorzaak van die verschillen bij het dieet ligt, en bijvoorbeeld niet bij het fysieke activiteitspatroon, is een veel bredere inkijk nodig in de gegevens. Bovendien gaat het om Britse cijfers, waar de traditie van vegetarisme langer en breder aanwezig is dan bij ons.

“De grootste kanttekening is echter dat ons buikgevoel vertelt dat veggie of vegan sowieso een bewuste, gezonde levensstijl is. Bij vegans lijkt dat vaker te kloppen dan bij vegetariërs, waar ook een luie groep aanwezig is: een pizza margherita of frieten met kaaskroketten zijn natuurlijk absoluut niet gezond. Een groot deel van de producten die nu op de markt worden gebracht, van vegetarische worsten tot hummus, hebben bovendien geen geweldige nutritionele waarde maar bevatten veel zouten.

“Aan de andere kant is het segment vleeseters ook geëvolueerd sinds de jaren 90 (de deelnemers werden gerekruteerd in de periode 1993-2001, MM). Toen was een barbecue pas succesvol als er 37 ribben op de grill lagen, nu hebben mensen als Hendrik Dierendonck ervoor gezorgd dat kwaliteit vaak voor kwantiteit komt.”

Eerder dit jaar waarschuwden enkele Vlaamse experts wel voor het vitamine B12-tekort waar veggies en vegans vaak mee kampen, wat bloedarmoede of neurologische aandoeningen zoals dementie in de hand zou werken.

“Naar mijn weten zijn er geen studies die aantonen dat een vegetarisch of veganistisch dieet per definitie tot zware vitamine B12- tekorten leidt. Bij vegans zou zelfs vastgesteld zijn dat er, mits een gezond en gevarieerd dieet, een shift komt in de darmflora waardoor de vitamine B12-productie gestimuleerd wordt. Het enige aanknopingspunt is de theorie van Bruce Ames, die stelt dat een aanhoudende suboptimale hoeveelheid tot een kwetsbaarheid kan leiden voor bepaalde aandoeningen. Maar dat theoretische concept is enkel bewezen voor vitamine K, niet voor vitamine B12.”

Wat is de boodschap dan? Ook wie vlees, vis of alle dierlijke producten schrapt, moet zich aan een gezond evenwicht houden?

“Mensen moeten vooral een voedingspatroon kiezen dat bij hen past. Dat is veel doorslaggevender voor het succes dan het type dieet dat je volgt, daar is een grote consensus over. Ik zou bijvoorbeeld perfect volgende week een veganistisch dieet kunnen opstarten, maar misschien ben ik dat na één week wel zo beu als koude pap, wat niet tot een duurzame verandering zal leiden. Het is soms beter om vleeseter te blijven, maar het voedingspatroon lichtjes aan te passen. En dan is de evidente stap voor zowel ongezonde vleeseters als vegetariërs: meer groenten en fruit eten.”