Federale informateurs mogen verlengingen blijven spelen

Vijf keer is scheepsrecht voor de informateurs. Maandag mogen Vande Lanotte en Reynders nog eens langs bij de koning om verslag uit te brengen. Hun opdracht zal worden verlengd, is de algemene verwachting in de Wetstraat. Dat zou voor de vijfde keer zijn, de twee zijn al aan de slag sinds 30 mei.

Veel alternatieven heeft koning Filip niet. Vooraleer er federaal kan worden doorgepraat, moeten eerst de Waalse en Vlaamse regering gevormd zijn. In Wallonië, waar PS, Ecolo en MR rond de tafel zitten, wordt een landing voor eind deze week verwacht. In Vlaanderen hebben N-VA, Open Vld en CD&V nog iets langer werk, maar er wordt gemikt op de deadline van 23 september en de septemberverklaring in het Vlaams Parlement (zie kader). 

De twee informateurs moeten nu vooral die periode zien te overbruggen, waarna ze de fakkel kunnen doorgeven om de ‘preformatie’ aan te vatten. Dat Reynders Eurocommissaris wordt, is geen bezwaar om nog even aan te blijven als informateur: hij is pas volgende maand weg. In tussentijd een overgangsfiguur de wei insturen, zou onverstandig zijn. “De informateurs hebben heel wat kennis opgebouwd”, zegt een N-VA-bron. “Dat gooi je niet zomaar weg.”

In die volgende fase moet worden onderzocht of een paars-gele coalitie, met daarin liberalen, socialisten en N-VA, een kans op slagen heeft. Dat Groen zal afvallen, is na de laatste vergadering met zeven partijen eind augustus duidelijk geworden. Ecolo en cdH gingen voordien zelf aan de kant staan, Vlaams Belang en PVDA hebben nooit een kans gemaakt. Het is nog geen uitgemaakte zaak of CD&V in dat scenario kan aansluiten bij die paars-gele meerderheid. 

Diep in de ogen durven kijken

Cruciaal daarbij is dat N-VA en PS, de twee grootste partijen langs weerszijden van de taalgrens, elkaar diep in de ogen durven kijken. De inhoudelijke tegenstellingen blijven op zowat elk domein gigantisch, het wederzijdse vertrouwen minimaal. 

Zo pleitte Brussels PS-kopstuk en Kamerfractieleider Ahmed Laaouej er in La Libre onomwonden voor om alsnog voor de paars-groene coalitie te kiezen, met daarin naast liberalen en socialisten, ook groenen en CD&V. “Er is een alternatief”, zei hij. “De sleutel is in handen van CD&V en Open Vld.” N-VA reageerde misnoegd. “Zolang PS er enkel op uit is om die twee partijen van ons los te weken, is er geen ernstig gesprek mogelijk”, zei Kamerlid Valerie Van Peel in De zevende dag.

De verdere gesprekken over een nieuwe regering zullen allicht zonder premier Charles Michel (MR) verlopen. Hij bereidt volop zijn exit voor om in december Europees president te worden. Na de vorming van de Waalse regering zal hij afstand doen van het MR-voorzitterschap, kondigde hij zaterdag aan tijdens een evenement van zijn partij in Plopsa Coo. Hij zou ook niet meer opduiken in de federale onderhandelingen, maar die eer overlaten aan begrotingsminister Sophie Wilmès, een absolute vertrouweling, zo weet Le Soir.

Grip houden

Michel heeft grootse plannen met haar. Zij wordt genoemd als nieuwe voorzitter, of als speerpunt van de MR in de nieuwe federale regering. Eind vorige week werd ze zelfs getipt als kandidaat om Michel in december op te volgen als premier, al gingen Open Vld en CD&V meteen aan de rem hangen.

Door een vertrouweling te lanceren, probeert Michel grip te houden op de situatie. Twintig jaar lang heeft hij samen met zijn vader Louis Michel en Reynders de partij gedomineerd. Nu zal geen van de drie nog actief zijn in de nationale politiek. 

Niet enkel de toekomst van zijn partij, maar ook zijn persoonlijke eer staat nu op het spel. Als hij straks Europees president wordt, kan hij zijn land niet in chaos achterlaten. Vandaar dat hij de druk op de onderhandelende partijen opvoert. “We kunnen niet langer wachten”, zei hij in Plopsa Coo. “Het is tijd voor actie, om beslissingen en verantwoordelijkheid te nemen, en zo snel mogelijk.”