"Literaire rockster" Margaret Atwood: "Amerika verdedigt de vrijheid van het individu, maar niet van de vrouw"
Schrijfster Margaret Atwood hekelt het Amerika van Donald Trump bij de lancering van haar roman "The testaments", het langverwachte vervolg op "The handmaid's tale". Het boek is vandaag boven de doopvont gehouden in Londen en ligt ook in Nederlandse vertaling in de winkel.
Ze is bijna 80, de kleine, frêle, grijze Margaret Atwood, maar ze stapt wel rond op sneakers en voor de geboorte van “The testaments” lakte ze haar nagels felgroen, net als de cover van het boek. In de British Library werd ze een "literaire rockstar" genoemd, maar dat lacht ze weg. "Ik ben nog niet aan een overdosis gestorven."
Waarom een vervolg op “The handmaid’s tale?” Omdat lezers erom vroegen, en omdat Amerika opschuift in de richting van Gilead
Tijdens een internationale persconferentie haalt ze hard uit naar het Amerika van Donald Trump, dat volgens haar steeds meer op “Gilead” begint te lijken, de brutale religieuze dictatuur die ze portretteert zowel in “The handmaid’s tale” als in het vervolg “The testaments”.
Amerika staat erom bekend individuele vrijheid hoog in het vaandel te voeren, maar vergeet de vrijheid van vrouwen
In verschillende Amerikaanse staten wordt getornd aan de rechten van vrouwen, bijvoorbeeld het recht op abortus. “Sommige maatregelen zijn bijna zo erg als in Gilead,” volgens de schrijfster. “Dingen uit het boek zijn ontsnapt in de echte wereld. Daar heb je als schrijver geen controle op. Maar het zou niet gebeuren in een wereld waar vrouwen beslissen over hun eigen lichaam.”
Lees verder onder de foto:
Atwood haalt er de geschiedenis bij. Tijdens de Koude Oorlog waren de VS het democratische, vrijheidslievende alternatief. Na de val van de Berlijnse muur was de burger er gerust in, “want in de jaren negentig gingen we met z'n allen winkelen.” Maar de VS lieten sindsdien hun schaduwzijde zien, met als resultaat de verkiezingen van 2016 die Donald Trump aan de macht brachten. Geen wonder dat er betoogd werd in het kostuum van de “handmaids”, met een rode mantel en een witte kap.
Betogen in een "handmaid"-jurk wérkt: iedereen ziet je, niemand kan je iets maken. Je stoort niet, je bent zedig gekleed: geen blote schouder te zien
De auteur deed onderzoek naar macht in dictaturen, want zoals ze al vaak zei: alles wat ik schrijf is ergens, ooit al eens toegepast of gebeurd.
“Hoe komen mensen aan de macht, wat doen ze ermee, hoe rechtvaardigen ze wat ze doen?” Vandaaruit verkent ze hoe er barsten komen in zulke systemen. Want “elke utopie - een verbeelde samenleving beter dan de huidige - bevat een stukje dystopie - een verbeelde wereld die slechter is. En omgekeerd.”
“Regimes kunnen hun beloften niet waarmaken; machthebbers staan elkaar naar het leven en er komen zuiveringen; misschien is er een aanval van buitenaf of komt er een nieuwe generatie op.” Al die elementen verwerkt Margaret Atwood in haar nieuwe roman.
Schrijven is altijd een daad van hoop
“De testamenten” zijn letterlijk de getuigenissen van drie vrouwen: een tiener geboren in Gilead, een in buurland Canada en een oudere machtsfiguur, tante Lydia. In Gilead zijn pen en papier taboe. “Schrijven is altijd een daad van hoop,” besluit Margaret Atwood, “want het veronderstelt een lezer.”
Met zachte stem en zonder bril leest ze voor wat tante Lydia, een van de hoofdrollen in "De testamenten" neerschreef: "Alleen dode mensen mogen een standbeeld, maar ik heb er een gekregen terwijl ik nog leef.”
In de Londense boekhandels liggen de exemplaren van “The testaments” hoog opgetast, dit keer met een groene dienstmaagd op de cover. “Dit boek zal debat losweken en dat is goed,” zegt Sam, verkoper bij Hatchards, "Booksellers since 1797". Het mag ook eens over iets anders dan de brexit gaan.
Bekijk hier de reportage uit "Het journaal":
