Zou salariswagens afschaffen niet even ‘moedig’ kunnen zijn als de pensioenleeftijd verhogen?

Een enquête van Securex zet het dooretterende debat over bedrijfswagens op scherp. De humanresourcesdienstverlener ondervroeg de bezitters van een bedrijfs- of salariswagen over een mogelijke afschaffing van het systeem waarbij een deel loon omgezet wordt in de leasing van een auto.

Nou. Het antwoord is helder: zes op de tien houdt zo vast aan die wagen dat ze zelfs van werk zouden veranderen als het voordeel wordt teruggeschroefd. De enquête zal niet van zodanige aard zijn dat ze de partijen die onderhandelen over de nieuwe federale regering aanspoort om snel komaf te maken met de salariswagens, ook al zijn die eigenlijk niet meer te verantwoorden.

Objectief bekeken is het fiscale stelsel van bedrijfswagens immers een voorbeeld van onoordeelkundig en inefficiënt beleid. Het is een subsidie van file, ongezonde lucht, ruimtebeslag en verkeersonveiligheid. Laten dat nu net een reeksje maatschappelijke kwalen zijn waar we maar beter van loskomen.

Historische misgroei

Dat wil maar niet lukken, voornamelijk omdat de kwestie bij de betrokken groep dus nogal gevoelig ligt, zoals opnieuw blijkt uit die enquête. Die betrokkenen schuld aanpraten is onjuist. De historische misgroei van dit fiscale omweggetje in de verloning is niet hun schuld.

Er is evenwel een belangrijk aspect dat buiten beeld blijft in dit debat. De overgrote meerderheid van werknemers krijgt helemaal geen bedrijfswagen. Zij worden niet bevraagd. Toch betalen ook zij onrechtstreeks mee, door de economische en maatschappelijke kost van overdreven autogebruik.

Vergelijk dit debat met dat over de pensioenhervorming. Het is perfect mogelijk om een enquête te houden over een hogere pensioenleeftijd met een vergelijkbaar afwijzend resultaat. Logisch: zoals mensen hun bedrijfswagen niet willen inleveren, willen ze ook niet plots langer gaan werken. Toch heeft de vorige regering de pensioenleeftijd verhoogd, overigens met goede argumenten. Meer nog: in de dominante publieke opinie werd dat besluit ‘moedig’ gevonden. (Dat ze er vervolgens een potje van maakte, is een andere kwestie.)

Merk het verschil op: de pensioenleeftijd verhogen is moedig, raken aan salariswagens zou politieke zelfmoord zijn. Dat verschil in waardering zegt meer over de heersende teneur in het debat, waarbij wie sterk en mondig is nog meer krijgt, dan over wat effectief goed bestuur is.

Toch maar de schop op met die salariswagens? Dat hoeft misschien niet. De Gentse groene politica Hafsa El-Bazioui opende in onze weekendkrant een galante middenweg: het uitdoofscenario. Wie vandaag een salariswagen heeft, mag hem houden, maar laten we het systeem voor toekomstige gebruikers afremmen en stopzetten.

Een beetje zoals een goede pensioenhervorming zou werken dus: we veranderen, zonder te raken aan wie onmiddellijk (op korte termijn) betrokken is.

Het enige wat nodig blijft, is politieke moed. En wat pedagogisch inzicht om verantwoord beleid adequaat uit te leggen.