Oppositie eist dat Johnson parlement terugroept na uitspraak Schotse rechtbank

Volgens de drie Schotse rechters is de opschorting een duidelijke poging de rol van het parlement in te dijken, wat niet kan. De rechtbank in eerste aanleg besliste vorige week nog dat de opschorting wel degelijk wettig was, maar het hof van beroep ziet dat dus anders. Het parlement is sinds de nacht van maandag op dinsdag voor vijf weken opgeschort. Dat feit op zich is niet ongewoon, maar de duur van de opschorting wel. Pas na 14 oktober komt het Lagerhuis opnieuw bij elkaar, volgens de oppositie gebeurde dat met de overduidelijke bedoeling het parlement te verhinderen over de brexit te debatteren. 

Maar niet zo volgens Downing Street 10: “De Britse regering moet een sterke binnenlandse wetgevende agenda kunnen voorstellen”, zegt het kabinet van premier Johnson. “De opschorting van het parlement is legaal en broodnodig om dat te doen.” Officieel wordt het parlement naar huis gestuurd om de regering de tijd te geven zich voor te bereiden op de Queen’s Speech van 14 oktober, waarbij Queen Elizabeth het parlementaire jaar opent door de plannen van de regering voor te lezen. 

De oppositiepartijen reageren verheugd op de beslissing. “U speelt hoog spel met de wet”, zegt Schots SNP-parlementslid Ian Blackford tegen Johnson. “U hebt antidemocratisch gehandeld en moet het parlement opnieuw samenroepen.” 

Ook bij Labour gaan stemmen op om opnieuw bij elkaar te komen in het Lagerhuis. Keir Starmer, schaduwminister voor de brexit, benadrukt het belang van de beslissing: "Wat we nu moeten doen, en wat anderen moeten doen, is teruggaan naar het parlement, de deuren openen en Boris Johnson terughalen zodat we hem ter verantwoording kunnen roepen.” Starmer vraagt dat het parlement al deze namiddag opnieuw bij elkaar komt. Verschillende Labour-parlementsleden namen deze namiddag symbolisch hun plek op in het verder lege parlement.

Ook de Schotse politica Joanna Cherry die betrokken was bij de zaak roept het parlement op zo snel mogelijk opnieuw bij elkaar komen. De kans dat dat effectief gebeurt is echter klein, aangezien enkel de regering het parlement weer kan samenroepen. En die is dat niet van plan: de Britse regering zegt de beslissing te respecteren, maar ook te betreuren en trekt naar het Britse Hooggerechtshof, waar de zaak dinsdag voorkomt. In tussentijd is de regering niet van plan het parlement weer te openen.

Johnson krijgt ook de wind van voren van de ex-Tories die hij vorige week zelf uit de partij bande nadat ze met de oppositie hadden meegestemd om een brexit zonder akkoord onmogelijk te maken. “Ik zou hopen dat de regering zich nu de grootteorde van de crisis die ze zelf heeft gecreëerd, realiseert, en dat ze het parlement onmiddellijk terugroept”, zegt Dominic Grieve, de voormalige minister van Justitie.

Intussen klinkt hier en daar ook dat Johnson ontslag moet nemen omdat hij Queen Elizabeth zou hebben misleid toen ze haar zegen moest geven voor de opschorting van het parlement. Onder meer Grieve en Liberal Democrats-kopstuk Ed Davey roepen daartoe op.

Eerder deze week eiste het Lagerhuis nog inkijk in de interne communicatie van een tiental topmedewerkers van Johnson die voorafging aan de beslissing het parlement te schorsen. De regering moet die in principe vanavond vrijgeven, maar lijkt voorlopig niet geneigd dat te doen. Johnson en de zijnen zullen daar “te gepasten tijde” op antwoorden, zegt een woordvoerder. 

Een groep Britse parlementsleden werkt ondertussen aan een plan waarbij de verguisde brexitdeal van voormalig premier Theresa May van onder het stof wordt gehaald en opnieuw ter stemming kan worden voorgelegd in het Lagerhuis. Als er aan die deal ook een nieuw referendum wordt gekoppeld, zodat ook het Britse volk er zich over kan uitspreken, zou er mogelijk een meerderheid voor bestaan, denken ze.

De Britse oppositie, die nu in de meerderheid is sinds een twintigtal Conservatieven uit hun partij zijn gezet, zoekt nog altijd naar uitwegen om een brexit zonder akkoord op 31 oktober te vermijden. Ze vrezen dat Johnson de wet die hem verplicht uitstel te vragen bij gebrek aan een akkoord op de Europese top van 17 en 18 oktober, naast zich neer zal leggen.

Een van de opties die onderzocht worden is om het akkoord dat ex-premier Theresa May met de EU sloot, opnieuw boven te halen, schrijft The Guardian vandaag. Het akkoord werd dit voorjaar drie keer weggestemd en daarna herwerkt samen met de oppositie. Het geraakte echter nooit meer door het Lagerhuis en May werd vervangen door Johnson. 

Oppositieleden van Labour, de Liberale Democraten en de Schotse nationalisten, maar ook een groep Conservatieven en ex-Conservatieven, zouden zich er nu wel achter kunnen scharen. Voorwaarde is wel dat er dan een tweede referendum aan verbonden wordt, zodat na het parlement ook het Britse volk zich er over kan uitspreken. 

Bedoeling zou zijn de deal in het parlement voor te leggen na het einde van de tijdelijke opschorting, die dinsdagochtend is ingegaan en nog duurt tot midden oktober. In Mays akkoord zit wel nog de backstop vervat, het mechanisme voor de Ierse grens dat Johnson er absoluut uit wil.