HET DEBAT: moet de 'pedagogische tik' verboden worden?

Een tik tegen de pamper, of tegen de wang wordt in een aantal landen gedoogd, vanuit de filosofie: een ouder moet liefhebben en stimuleren, maar diezelfde ouder heeft ook het recht, zelfs de plicht om grenzen aan te geven, weet Meese. Tegelijk is het een flou gebied: wanneer wordt een tikje een mep? En wanneer een rammeling? Hoe moet je die gradaties meten?”

Het criminaliseren van de ‘vinger tegen de wang’ heeft enkele risico’s, weet de professor. “Gaat dat verbod dode letter zijn? Of brengen we die wet in praktijk? Gaan we in een maatschappij leven waar een moeder die in de supermarkt haar kind ruw rechttrekt, zich mogelijks moet verantwoorden? En hoe gaat de toeschouwer inschatten of dit eenmalig was, dan wel herhaaldelijk? Bovenal: hoe moet het daarna verder met de relatie tussen ouder en kind?” Daar zit een knelpunt, blijkt uit studies rond de ‘pedagogische tik’. Namelijk: kinderen die gestraft worden, hebben niet graag dat hún ouders daarvoor gestraft worden. 

Als de kwestie al zo moeilijk ligt in de ergste gevallen, wat zouden kinderen dan willen praten over een pets? “Strafrecht schakel je in als alle andere middelen zijn uitgeput. Zo ver zijn we nog niet. Het zou mooi zijn als de overheid meer campagnes zou brengen. En scholen en Kind en Gezin kunnen blijven benadrukken dat de pedagogische tik ‘not done’ is. We moeten met ouders in gesprek gaan, en daar is het wetboek niet de beste plek voor. Dit gaat niet om een burenruzie die beslecht moet, en waar men mekaar nadien niet meer moet aankijken. Dit gaat over ouders die ten einde raad zijn, over scheidingen waarin men mekaar soms valselijk beschuldigt, over gezinnen die hulp nodig hebben. Rechters kunnen ook niet alles oplossen. Dit vraagt een mentaliteitswijziging, en laten we ook het positieve zien: we staan al veel verder dan een generatie geleden. Het feit dat één incident (gemeld door Vanderveken, red.) zo veel aandacht krijgt, bewijst dat de geesten wel degelijk aan het rijpen zijn.” (NV)

Volgens professor Gunnoe kan het geen kwaad als ouders hun kind (tussen 2 en 6 jaar) nu en dan een disciplinerende tik geven. Daarmee wil ze zeggen: een tik met de open hand op de armen, benen of billen van het kind. Uit haar onderzoek blijkt namelijk dat kinderen die af en toe een tik kregen voor hun zesde verjaardag, het als tieners beter deden op school en ze vaker naar de universiteit gingen dan kinderen die met zachtere hand waren grootgebracht.

De redenen om kinderen niet fysiek te straffen zijn volgens haar onvoldoende onderbouwd. “Sommige wetenschappers zeggen dat de pedagogische tik slecht is voor kinderen, maar zij baseren hun bevindingen op analyses die niet zo gesofisticeerd zijn”, aldus de professor. “Ze vertrouwen te veel op simpele correlaties (verband tussen twee reeksen waarnemingen, nvdr.). Zo zouden kinderen die voor een bepaalde tijd vaker een pedagogische tik kregen agressief verdrag vertonen tijdens deze periode. Het is echter niet duidelijk of deze agressie werd veroorzaakt door de tik of dat de agressie al aanwezig was en de ouder het kind daarom een tik heeft gegeven. Bij een goede statistische analyse moet je ook kijken naar hoe slecht het kind zich voor de tik gedroeg.”

Om de impact van een tik te kunnen onderzoeken is het ook belangrijk rekening te houden met culturele normen. Wanneer een cultuur een pedagogische tik als mishandeling aanziet, dan zal het kind denken: ‘mijn ouders mishandelen me. Ze zien me niet graag’. De impact van de tik zal dan groter zijn, dan wanneer het kind denkt: ‘mijn ouders geven me een tik omdat ze me graag zien en omdat ze willen dat ik opgroei tot een goed persoon’.

“Om duidelijk te zijn: ik ben niet voor de pedagogische tik. Ik moedig ouders altijd aan om eerst niet fysieke methoden uit te proberen. Maar als dat niet werkt, zouden ze een pedagogische tik mogen gebruiken bij kinderen tussen 2 en 6 jaar oud.” Gunnoe verduidelijkt dat bij de eerste twee levensjaren van het kind nooit fysieke discipline gebruikt mag worden en tegen dat ze 7 jaar zijn, zou je ermee moeten stoppen. Op latere leeftijd nog een draai om de oren geven, werkt namelijk in toenemende mate negatief.

Vrijens zei in ‘De Afspraak’ dat “elke vorm van geweld tegenover kinderen verboden zou moeten worden”. “Vanaf het moment dat ouders systematisch geweld gebruiken om hun kinderen te corrigeren is dat niet in het belang van de kinderen, laat het vaak sporen na en moet het expliciet verboden worden in de wetgeving”, zei ze.

Ze pleit voor duidelijkheid in de wet. “We aanvaarden geen geweld tussen partners, tussen volwassenen of naar ouderen toe. Waarom aanvaarden we het dan als het over kinderen gaat? Ons standpunt is: Geweld is geweld. Als we een expliciet verbod in de wetgeving kunnen opnemen, zou het een waardevol signaal zijn.”

En nu is het aan jou. Wat is jouw mening? Moet de ‘pedagogische tik’ verboden worden? Laat het weten in de comments onder dit artikel. We bundelen de boeiendste reacties vanavond in een nieuw stuk.