12 apostelen keihard voor CD&V: ‘Twijfel is niet aantrekkelijk in de liefde, en niet in de politiek’
CD&V mist een eigen verhaal, loopt mijlenver achter op sociale media, en voor sommige kopstukken was dit ‘de verkiezing te veel’. Het zijn enkele harde conclusies uit het rapport van de twaalf apostelen, de partijleden die CD&V hebben doorgelicht na haar verkiezingsnederlaag.
“Als partij werden we op 26 mei geconfronteerd met een ontnuchterende verkiezingsdag.” Zo beginnen de twaalf apostelen hun langverwachte rapport, dat ze donderdag aan de rest van de partij voorlegden in Leuven. Het is gebaseerd op de feedback die ze kregen van meer dan 3.500 leden en een handvol mensen van buiten de partij, zoals Febelfin-voorzitter Karel Van Eetvelt. Het telt 16 pagina’s en bevat zowel pijnpunten als aanbevelingen om die pijnpunten aan te pakken.
De harde waarheid is dat CD&V op elk bestuursniveau een kwart van haar kiezers kwijtspeelde. De partijtop mag daar absoluut niet licht over gaan, waarschuwt de werkgroep. “Wie deze uitslag enkel wil toewijzen aan de omstandigheden (zoals justitieminister Koen Geens, die onlangs wees naar de opkomst van het populisme, ADB) onderschat de onvrede en de sense of urgency die in de partij leven”, klinkt het. “Er zal meer nodig zijn dan een paar personele wissels of een uitgekiende Facebook-campagne.”
Nieuwe gezichten
CD&V zou een zwakke kiescampagne hebben gevoerd. “Onze keuzes waren te voorzichtig, te onduidelijk en kwamen vaak te laat.” Zo liet CD&V volgens de apostelen de kans liggen om bij de keuze van de lijsttrekkers ook wat nieuwe gezichten te introduceren.
Voor sommige kopstukken was dit dan weer “de verkiezing te veel”. Namen worden niet genoemd, maar in een werkdocument dat eerder uitlekte, hekelden partijgenoten wel de ‘miscasting’ van onder meer oud-vicepremier Kris Peeters en oud-minister Joke Schauvliege. Dit eindrapport is diplomatischer en zegt dat kopstukken niet altijd de rol kregen die hen het beste lag. Maar het oordeel blijft hard: “Ondanks de zware persoonlijke inspanningen die de kopstukken leverden, verloor CD&V geloofwaardigheid en vertrouwen.”
Dat Vlaams minister Hilde Crevits als boegbeeld werd uitgespeeld in de campagne, vinden de apostelen dan weer een goede zet. “Ze kwam echter te laat in de campagne om haar potentieel te kunnen waarmaken voor de partij.” Volgens de werkgroep trok CD&V met te veel verschillende campagneslogans naar de kiezer: ‘de weg vooruit’, ‘levenskwaliteit’, ‘#metHilde’... Een duidelijke lijn, zoals bij N-VA, bleef uit.
En dan is er nog de ouderwetse manier waarop CD&V communiceerde. “CD&V staat inzake sociale media mijlenver achter op andere partijen”, klinkt het. “Amper twee weken voor de verkiezingen werd een ‘social media war room’ ingericht.”
Voorzichtige midden
Toch is het te makkelijk om de nederlaag toe te schrijven aan één campagne. Tijdens de campagne verloor CD&V 28,4 procent van haar stemmen, maar kaapte ze er ook 26,1 procent weg bij andere partijen. Dat wijst erop dat het uiteindelijke verlies zich voornamelijk gesitueerd heeft tijdens de regeerperiode.
Volgens de werkgroep vertaalde het ‘moedige midden’ - de partijkoers die voorzitter Wouter Beke uitzette - zich te vaak in het ‘voorzichtige midden’. “We waren vaak niet in staat om een eigen standpunt en visie te bepalen over belangrijke thema’s, laat staan om dat te communiceren.” Partijen als N-VA en Vlaams Belang deden dat wel, waardoor sommige kiezers daarnaartoe trokken. “Uit angst om kiezers te verliezen bij het maken van duidelijke keuzes, verloren we ze effectief.”
Ook de keuze om zichzelf te profileren als de meest linkse partij in de centrumrechtse regering is volgens de werkgroep verkeerd uitgedraaid. Open Vld en N-VA overvleugelden CD&V met hun communicatie over rechtse beslissingen, waardoor het middenveld en de bevolking altijd maar CD&V ter verantwoording riepen en niet de andere coalitiepartners. Tot op vandaag zit het nog altijd scheef tussen de partij en de christelijke arbeidersbeweging. Een breuk die volgens de werkgroep dringend hersteld moet worden.
Rechtser, stedelijker en jonger
Conclusie? “Twijfel is niet aantrekkelijk. Niet in de liefde, niet in de politiek.” Als CD&V wil overleven, dan moet ze volgens de apostelen weer geloven in haar eigen verhaal. In plaats van telkens te reageren op anderen, moet ze zelf offensief communiceren. Dat zou iets makkelijker moeten lukken nu de partij weer wat gekrompen is. “We zijn in een regering niet meer ultiem verantwoordelijk om een compromis te bewerkstelligen”, klinkt het. “Beginselvastheid is essentieel.”
Op het vlak van diversiteit en identiteit moet CD&V het vaker hebben over de rechten en plichten van burgers. Dat is opmerkelijk, want hiermee lijkt de werkgroep zich aan te sluiten bij de kritiek van rechtsere partijfiguren zoals Hendrik Bogaert en Pieter De Crem, die al langer pleiten voor een striktere lijn. En alles moet jonger en stedelijker. Dat betekent bijvoorbeeld dat de cumulregels in de partij beter toegepast moeten worden, zodat anciens sneller plaats ruimen.
Beke, die het rapport pas woensdagavond onder ogen kreeg, belooft dat hij de aanbevelingen ernstig zal nemen. De grote transitie van de partij wordt echter een taak voor zijn opvolger, die eind dit jaar van hem de fakkel overneemt. Normaal schrijft het partijbureau eind september of begin oktober nieuwe voorzittersverkiezingen uit. Voor nieuwjaar zou CD&V dan een nieuwe voorzitter moeten hebben. Wie dat moet worden, zeggen de apostelen nog niet.