Draghi laat ECB verdeeld achter na nieuw opkoopprogramma

Analisten spreken van Draghi’s ‘bazooka’. Die bestaat uit drie belangrijke onderdelen. Allereerst de rente. De zogenaamde depositorente, een soort ‘strafrente’ die banken betalen wanneer ze hun cashoverschotten bij de ECB parkeren, gaat nog verder naar omlaag: van -0,4 naar -0,5 procent. Daarmee komt ook voor spaarders een negatieve rente in zicht.

Wel beloofde de ECB een pleister op de wonde aan in de vorm van een vrijstelling. Onder die grens hoeven banken geen extra boeterente te betalen. Bovendien kunnen zij nog langer en goedkoper geld lenen bij de ECB in het kader van een ander programma, genaamd TLTRO. Dat is het tweede deel van de bazooka.

De meeste vraagtekens waren er van te voren over de derde maatregel die de ECB bekend heeft gemaakt. Zij hervat haar omstreden beleid van ‘monetaire verruiming’. De afgelopen jaren kochten de centrale bankiers al voor 2648 miljard euro aan obligaties van overheden en multinationals. Die gigantische schuldenberg zal vanaf november verder aanzwellen, met nog eens 20 miljard euro per maand. Daarbij wordt het een uitdaging om genoeg obligaties te vinden. Tot nog toe hield de ECB zich aan de regel dat zij niet meer dan een derde van de staatsschuld in handen mag krijgen. Het loslaten van die limiet kan mogelijk op bezwaren stuiten van het Duitse grondwettelijk hof.

Groeiende weerstand

Lage rentes lijken goed nieuws voor de overheid. Maar voor de pensioenfondsen is het goedkope geld een ramp. Bovendien vrezen economen voor financiële zeepbellen, bijvoorbeeld op de woningmarkt.

De afgelopen weken nam de weerstand in met name de noordelijke eurolanden tegen een nieuwe ronde ECB-stimulering dan ook zienderogen toe. In 2012, toen Draghi beloofde “alles te doen wat nodig is” om de euro te redden, stond de economie aan de rand van de afgrond. Maar nu?

Naast de Nederlandse gouverneur Klaas Knot en zijn Duitse collega Jens Wiedmann - die gelden als “haviken” of voorstanders van een strakker monetair beleid - was volgens Bloomberg onder anderen ook de gouverneur van de Franse centrale bank, François Villeroy, gekant tegen een onmiddellijke voortzetting van het opkoopprogramma. De drie heren alleen al vertegenwoordigen samen zowat de helft van de eurozone volgens economische output en bevolkingsaantal.

Daarnaast zouden ook onder meer Oostenrijk en Estland het niet eens zijn geweest met Draghi, net als verscheidene leden van het directiecomité van de ECB, onder wie Sabine Lautenschläger en Benoît Cœuré.

Volgens Bloomberg is het de eerste keer dat er tijdens Draghi’s termijn van acht jaar zoveel onenigheid bestond over een beleidsbeslissing. De tegenstanders hielden de maatregel liever nog achter de hand als noodoplossing voor een eventuele brexit zonder akkoord.

Ook toen Draghi in 2015 een opkoopprogramma lanceerde, was er al tegenstand. Uiteindelijk zette de centrale bank dat programma met een omvang van in totaal 2.600 miljard euro eind vorig jaar stop. Op het hoogtepunt kocht de ECB maandelijks 80 miljard euro aan Europees schuldpapier. Vanaf november wil de ECB maandelijks weer voor 20 miljard euro schulden opkopen.

Door de ECB intern verdeeld achter te laten, maakt Draghi het zijn opvolger niet meteen gemakkelijk. Christine Lagarde, die in november het roer overneemt bij de centrale bank, zal meteen moeten beslissen of ze het gevoerde beleid voortzet en daarmee mogelijk nog meer onenigheid creëert. Het alternatief zou zijn om de stimuli terug te schroeven, met mogelijk negatieve gevolgen voor de financiële markten.

Helemaal doof voor die scepsis lijkt ook Draghi niet. Hij hamerde er in vorige persconferenties al op dat de economische macht van de ECB niet onbegrensd is. Wat hem betreft zijn de Europese overheden nu aan zet. Zij kunnen de economie veel beter stimuleren. Door in een land als Italië de arbeidsmarkt te hervormen. Of juist door het geld eindelijk te laten rollen.

Trump beschuldigt ECB van koersmanipulatie

De Europese Centrale Bank (ECB) schaadt de Amerikaanse export door de waarde van de euro omlaag te sturen ten opzichte van de dollar. Dat zei de Amerikaanse president Donald Trump in reactie op de nieuwe stimuleringsmaatregelen die de ECB aankondigde.

“Ze proberen, en slagen erin, de euro te devalueren tegenover de erg sterke dollar. Daarmee doen ze de Amerikaanse export pijn”, zei Trump op Twitter.

Tijdens zijn persconferentie zei Draghi al dat de ECB geen wisselkoersen aanvalt. Hij stelde dat de bank nooit een concurrerende devaluatie zal nastreven, wat in lijn is met het akkoord tussen de grote industriële landen, en hij verwacht dat andere landen hetzelfde doen.

Trump had ook lof voor de ECB, die snel gehandeld heeft met het verlagen van de rente en het opkoopprogramma van obligaties. En dat terwijl de Amerikaanse Federal Reserve een afwachtende houding aanneemt. “Zij (de ECB, red.) worden betaald om geld te lenen, terwijl wij rente betalen!”, zegt hij.