Als u leert reanimeren en het heimlichmanoeuvre oefent, kunt u levens redden. Maar ook de innerlijke mens heeft soms eerste hulp nodig. Daarvoor is er nu EHBP.
Dat je het ritme van de Bee Gees-hit Stayin’ Alive moet aanhouden bij een hartmassage. En dat bij brandwonden ‘eerst water, de rest komt later’ geldt. Tot zover reikte mijn kennis over eerste hulp. Tot ik ineens een peuter in huis had die zéér enthousiast bleek over eten, haar mond veel te vol propte en dus om de haverklap in halve verstikkingsmodus ging. Om mijn paniekaanvallen onder controle te krijgen, besloot ik me in te schrijven voor een cursus EHBO bij Rode Kruis-Vlaanderen. Zes avonden lang begaf ik me naar een parochiezaaltje in de buurt en leerde ik polsen omzwachtelen, een beroerte herkennen, een hart masseren en blaren verzorgen. En ja, ook ingrijpen als een gulzige peuter dreigt te stikken. Ik behaalde netjes mijn brevet en kan dus levens redden. In theorie althans: gelukkig heb ik het nog nooit hoeven te bewijzen. Al krijg ik geregeld een veelzeggende blik wanneer tante Gerda buitensporig hoest op een familiefeest. Misschien krijgt u over enkele maanden ook zo’n blik wanneer úw tante plots in huilen uitbarst, of in de put zit na een ontslag of liefdesbreuk. U kunt zich straks namelijk inschrijven voor een cursus EHBP: Eerste Hulp Bij Psychische Problemen.
In Australië bestaat die al jaren, onder de noemer Mental Health First Aid. Heel wat landen, waaronder Nederland, namen het systeem over. Toen Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V) de sector de opdracht gaf om hier iets soortgelijks te doen, werd dat buitenlandse pakket uitvoerig onderzocht, vertelt Sarah Verlinden van Rode Kruis-Vlaanderen, dat samen met Zorgnet-Icuro de EHBP-opleiding uitwerkte. ‘We merkten dat het bestaande systeem toch te weinig evidence-based was. Er bleek bijvoorbeeld wel een effect te zijn op de kennis van deelnemers – zo wisten ze beter dan voorheen wat een depressie precies inhield. Maar of dat ook hun vaardigheden verbeterde, werd niet bewezen. En dat is precies wat we bij Rode Kruis-Vlaanderen zo belangrijk vinden. Het is niet de bedoeling dat alle deelnemers therapeuten worden, of diagnoses kunnen stellen. Wél dat ze zich zeker genoeg voelen om het gesprek aan te knopen met mensen die het psychisch of emotioneel moeilijk hebben, en hen ook te ondersteunen.’
De vier b’s
Wie een cursus EHBO volgt, leert een aantal handige trucjes. Zo is er de FAST-test. Als je iemand ziet die vermoedelijk een beroerte heeft gehad, kun je dat als volgt controleren: hangt de mond van het slachtoffer schuin als hij probeert te lachen (face), kan hij beide armen niet meer voor zich uitstrekken (arm) en spreekt hij onduidelijk (speech)? De laatste ’t’ staat voor ‘ time‘: onderneem dan zo snel mogelijk actie!
Bij psychische problemen is het gelukkig geen kwestie van minuten, maar ook daarvoor is zo’n geheugensteuntje ontwikkeld, vertelt Verlinden. ‘Wij hebben de vier b’s: de situatie beoordelen, anderen bijstaan, begeleiden naar verdere hulp, en je eigen grenzen bewaken. De deelnemers krijgen natuurlijk de nodige kennis over psychische problemen mee, maar de nadruk ligt op handelen. Daarvoor werken we bijvoorbeeld met groepsdiscussies en rollenspelen. Ze moeten leren om helpende vragen te stellen – niet gewoon: “Hoe is ’t?” – maar ook leren luisteren en samen naar oplossingen te zoeken. In tegenstelling tot de traditionele eerstehulpopleidingen zal hier geen examen of brevet aan vasthangen. Het is vooral de bedoeling dat deelnemers anderen durven te helpen. Voor alle duidelijkheid: dit is géén zelfhulpcursus. Ik kan me voorstellen dat mensen die het moeilijk hebben dit als een mogelijke oplossing zien, maar daar is de opleiding niet voor bedoeld.’
De komende maanden vinden er try-outcursussen plaats, en vanaf volgend voorjaar kan iedereen zich inschrijven voor EHBP. ‘Toen we de opleiding aankondigden, was onze mailbox meteen overbelast’, zegt Verlinden. ‘Er was duidelijk veel behoefte aan. Dat merkten we ook tijdens de voorbereiding. We hebben de inhoud gebaseerd op wetenschappelijke literatuur, en hem uitgebreid afgetoetst met een expertenpanel van academici en professionals, maar ook met ervaringswerkers en patiëntenverenigingen. De inhoud is dus breed gedragen en vooral heel praktisch. We gaan de komende maanden trouwens ook de effecten onderzoeken en bekijken of de kennis, houding en vaardigheden van de deelnemers verbeteren. We willen dat alles wetenschappelijk onderbouwd is. Want net als EHBO kan EHBP levens redden: als mensen door met anderen te praten en tijdig hulp te zoeken minder donkere gedachten hebben, is onze missie geslaagd.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
