Terreurslachtoffers vragen berechting van IS-leider Al-Baghdadi

Op het eerste gezicht lijkt het logisch: berecht niet enkel de uitvoerders van de aanslagen, maar ook hun grote baas. Toch is net dat wat de advocaten van de slachtoffers van de aanslag in Parijs op 13 november 2015 nu vragen. De aanslag in concertzaal Bataclan, aan het Stade de France en op verschillende terrasjes kostte toen het leven aan 131 mensen. 

Volgens de Franse radiozender France Inter doen de advocaten in een brief aan de onderzoeksrechters hun beklag, omdat er geen aanhoudingsbevel is tegen de leider van terreurgroep IS. Ze willen dat Abou Bakr al-Baghdadi berecht wordt op het proces dat in 2021 zou plaatsvinden, omdat de zelfverklaarde kalief op zijn minst medeplichtig is.

Mogelijke opdrachtgever

Mogelijk is hij zelfs de opdrachtgever van de aanslag, want er zijn bronnen die stellen dat hij in 2014, in de begindagen van IS, in Syrië een ontmoeting had met de Belg Abdelhamid Abaaoud, waarop de datum van 13 november werd vastgelegd. Abaaoud zou de leider zijn van het commando dat op die dag toesloeg in Parijs.

“Dus, voor een groot aantal families van slachtoffers is het misplaatst dat hij (Al-Baghdadi) niet als beklaagde voorkomt in het dossier dat bijna afgerond is”, zegt advocaat Aude Rimailho, een van de ondertekenaars van de brief.

Ook het onderzoek naar de aanslagen op 22 maart 2016 in Brussel en Zaventem is afgerond. Het is de kamer van inbeschuldigingstelling (KI) die uiteindelijk moet beslissen welke verdachten terecht zullen moeten staan voor het hof van assisen. Voorlopig is Al-Baghdadi ook bij ons niet in beschuldiging gesteld, maar Philippe Vandenberghe, een van de overlevers van de aanslag, vindt de demarche van de Franse advocaten “een goed idee”. “We weten dat de aanslagen in Brussel en Parijs voor een stuk door dezelfde terreurcel zijn voorbereid. Personen als Abrini en Abdeslam staan daarom op beide processen terecht. Als slachtoffer wil ik zo veel mogelijk antwoorden, en als blijkt dat de verantwoordelijkheid voor de aanslag tot aan de chef van IS gaat, dan moeten we dat weten.”

Ook Life4Brussels, een vereniging die 193 slachtoffers vertegenwoordigt, denkt dat de meeste slachtoffers dit gaan willen, omdat het proces een kans is om de werking van de terreurgroep bloot te leggen en omdat ze uit zijn op berechtiging. “Maar we willen de slachtoffers ook geen valse hoop geven, dus we moeten kijken met onze advocaten of het realistisch en zinvol is”, zegt Jamila Adda van Life4Brussels.

Waar is Al-Baghdadi?

Ook als het gerecht beslist om Al-Baghdadi te berechten, is de kans klein dat hij effectief in de beklaagdenbank zal zitten tijdens de terreurprocessen. De leider van IS leeft al jaren ondergedoken. In april gaf hij nog een teken van leven via een video. In augustus verspreidde Amaq, het persbureau van IS, dan weer het bericht dat Al-Baghdadi een opvolger had aangeduid, een zekere Abdullah Qardash. Volgens de Iraakse overheid zou Al-Baghdadi ernstig gewond zijn, maar het is onduidelijk waar hij zich bevindt. Het zou echter niet de eerste keer zijn dat een terrorist in ons land wordt berecht in afwezigheid, want heel wat Syrië-gangers zijn bij verstek veroordeeld. 

“Strafrechtelijk is het Franse idee helemaal coherent en even goed mogelijk in België”, zegt Nathalie Colette-Basecqz, die als advocaat optreedt voor Life4Brussels, maar ook hoogleraar strafrecht is aan de Universiteit van Namen. “Onder impuls van Europa is in 2013 ons strafrecht uitgebreid waardoor ook het aanzetten tot terrorisme strafbaar is. Maar als blijkt dat er een directe link is met de daders, is hij niet enkel medeplichtig, maar ook coauteur. We gaan spoedig overleggen met de slachtoffers of we het voorbeeld van onze Franse confraters volgen.”