Voor de derde keer verliest de regering-Trump zijn nationale veiligheidsadviseur. Betekent het ontslag van de oorlogszuchtige John Bolton een koerswijziging voor het Witte Huis?
Zelfs naar de onstuimige maatstaven van Donald Trumps Witte Huis was het vertrek van John Bolton opvallend bitter. De president twitterde dinsdagochtend dat hij om Boltons ontslag had gevraagd, omdat hij ‘het zeer oneens was met veel van zijn suggesties’.
Op het moment dat die tweet het wereldwijde web over vloog, had Bolton nog een persconferentie op de agenda staan met Mike Pompeo en Steven Mnuchin, de ministers van Buitenlandse Zaken en Financiën. Bolton lijkt zelf via de tweet te hebben gehoord dat hij niet meer welkom was in het Witte Huis, al schreef hij algauw dat hij de avond tevoren zelf zijn ontslag had ingediend, en dat Trump daarop zei: ‘Laten we het er morgen over hebben.’ Kennelijk wist Bolton niet dat het vervolggesprek via Twitter zou plaatsvinden.
https://twitter.com/realDonaldTrump/status/1171452881729228802Donald J. Trumphttps://twitter.com/realDonaldTrump
….I asked John for his resignation, which was given to me this morning. I thank John very much for his service. I will be naming a new National Security Advisor next week.
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) September 10, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0
Een opsteker voor gesprekken met Kim Jong-un?
De combinatie Trump-Bolton was nooit vanzelfsprekend. De ruimbesnorde diplomaat werd in april 2018 aangesteld als nationaal veiligheidsadviseur, naar verluidt omdat Trump onder de indruk was van zijn optredens op de conservatieve nieuwszender Fox News. Maar Bolton is een uitgesproken havik, die in het verleden onder meer voorstelde om bommen op Noord-Korea en Iran te gooien. Trump zocht juist de toenadering tot Kim Jong-un en hanteert – voor zover er in het huidige Witte Huis sprake is van een coherente strategie – vooral een beleid van non-interventie.
Dat was het duidelijkst zichtbaar in de beslissing, afgelopen juni, om op het laatste moment een raketaanval op Iran af te blazen, nadat het land een Amerikaanse drone had neergehaald. Bolton was een van de voorstanders van de aanval, samen met Pompeo en vice-president Mike Pence, maar Trump riep de al opgestegen vliegtuigen terug toen hij hoorde dat er vermoedelijk 150 doden zouden vallen bij de raketinslagen. In de strijd met Iran beperkt Trump zich nu tot strenge economische sancties, en naar verluidt hoopt de Amerikaanse president bovendien een ontmoeting te organiseren met zijn Iraanse evenknie Hassan Rouhani.
Het ontslag van Bolton is een zeldzaam lichtpunt in Trumps presidentschap.
‘De beste eigenschap van Donald Trump is dat hij instinctief sceptisch lijkt te zijn over oorlogen’, schreef de linkse commentator Ezra Klein deze week op Twitter. ‘Zijn aanstelling van Bolton was wat dat betreft een stap terug. Het ontslag van Bolton is een zeldzaam lichtpunt in zijn presidentschap.’
Woensdag gaf Trump te kennen dat hij en Bolton niet op één lijn zaten als het ging om Noord-Korea-beleid. De adviseur had in de pers een ‘Libisch model’ voorgesteld voor de afbouw van het Koreaanse kernwapenprogramma. Dat was een voor Kim Jong-un weinig aantrekkelijk voorstel, gezien het lot van de Libische dictator Muammar Khaddafi nadat hij zijn kernwapens had ingeleverd, en dus sloeg Kim terug door Bolton door het Noord-Koreaanse staatspersbureau te laten bestempelen tot ‘veiligheid-vernietigende adviseur’ en ‘structureel defecte vent’.
‘Het was een sterke tegenslag toen John Bolton sprak over het Libische model… wat een ramp’, zei Trump deze week. ‘Ik neem het Kim Jong-un niet kwalijk, wat hij daarna zei, dat hij niets te maken wilde hebben met John Bolton.’
Het vertrek van Bolton is mogelijk dus een opsteker voor de vastgelopen gesprekken tussen de VS en Noord-Korea, al lijkt het nog altijd onwaarschijnlijk dat Kim Jong-un significante concessies zal doen als het gaat om het nucleaire arsenaal.
Hoelang ligt vredesoverleg met Taliban nog stil?
Hoe het verder moet in de gesprekken met de Taliban, is onduidelijker. Bolton was tegenstander van een Amerikaans vertrek uit Afghanistan en het bijbehorende vredesoverleg, terwijl Trump juist leek aan te sturen op een deal met de Taliban en een officieel einde aan Amerika’s langstlopende oorlog.
Maar enkele dagen voor het ontslag van Bolton annuleerde Trump abrupt de geplande gesprekken met de Taliban en de Afghaanse overheid op Camp David. Hij verwees naar een dodelijke aanslag van de Taliban in Kaboel en verklaarde het vredesoverleg ‘dood’.
Sommige analisten denken dat Trump de gesprekken op termijn zal hervatten. Het vertrek van de nationale veiligheidsadviseur ‘kan een signaal zijn van Trumps voornemen om terug te keren naar de onderhandeltafel’, zegt Michael Kugelman van de denktank Wilson Center tegen de Wall Street Journal. ‘Door Bolton te verwijderen, verkleint hij de kans op weerstand in het Witte Huis.’
Dat past in een trend, want mede dankzij het werk van Bolton lijkt Trump steeds minder te worden omringd door adviseurs die met hem van mening verschillen. Zo heeft de Nationale Veiligheidsraad, de groep die de president moet informeren en adviseren over zaken die de nationale veiligheid raken, onder Bolton een minder belangrijke rol gekregen.
De nalatenschap van Bolton is er niet één van verwoesting in het buitenland, maar van disfunctie in Washington.
‘De nalatenschap van Bolton is er niet één van verwoesting in het buitenland, maar van disfunctie in Washington’, schrijft John Gans, auteur van een boek over de geschiedenis van de Nationale Veiligheidsraad, in de New York Times. Bolton heeft de structuur van de raad ‘effectief vernietigd’, aldus Gans, die schrijft dat de groep flink werd verkleind en minder vaak bijeenkwam.
Dat betekende voor Bolton uiteindelijk zijn eigen ondergang. ‘Zonder structuur achter hem stond Bolton er steeds vaker alleen in om beleid te verkopen dat Trump niet aanstond’, schrijft Gans. ‘Uiteindelijk scheurde het tussen Bolton en Trump, die advies begon te vragen aan buitenstaanders als de Fox News-persoonlijkheid Tucker Carlson.’
‘Bolton overtuigde Trump ervan dat hij de Nationale Veiligheidsraad niet nodig had om beslissingen te maken’, concludeert Gans. ‘Het mag geen verrassing heten dat de president uiteindelijk ook besloot dat hij geen nationale veiligheidsadviseur nodig had.’
Het is nog niet duidelijk wie Bolton zal opvolgen als nationale veiligheidsadviseur. Wél duidelijk is dat Trump steeds meer de architect is van zijn eigen buitenlandbeleid.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
