Herbruikbare bekers volgende zomer nog niet op de grote festivals: "Op onze schaal is dat nog niet haalbaar"

Voor organisatoren van allerlei evenementen - en dus ook festivals - is het de laatste zomer geweest, waarin plastic wegwerpbekers en petflesjes zonder bijkomende voorwaarden gebruikt kunnen worden. Dat is nog massaal gebeurd - zowel op grotere festivals, als op dorpsfeesten en kermissen -  met de gekende taferelen tot gevolg: een stevige plasticsoep op de grond na de festiviteiten. Of festivalcampings die herschapen zijn tot een stort, zoals op onderstaande foto na de uittocht van de festivalgangers op een van de Pukkelpopcampings.

Dat het ook anders kan, bewijzen vooral kleinere festivals, zoals Gladiolen, in Olen. Voor hun 20e editie zijn ze overgeschakeld op herbruikbare drinkbekers, die ter plaatse worden afgewassen. "Dat vraagt om creatieve en ludieke manieren om de bekers backstage te krijgen. Want als je ze moet vervoeren, om ze elders te laten reinigen, dan boek je op ecologisch vlak geen winst", zegt organisator Lode Bellens aan VRT NWS.

De organisatie van Gladiolen heeft een ondergronds systeem bedacht en aangelegd. Festivalgangers gooien hun beker via een vuilnisbak in een koker, en zo komt die beker via een watercircuit terecht bij de reinigingsploeg. Hetzelfde principe als bij het eendjes vissen op de kermis. Gladiolen heeft 30.000 bekers aangekocht, die 10.000 bezoekers per festivaldag kunnen gebruiken zonder waarborg. "Hier heerst een trakteercultuur, dus een waarborgsysteem brengt onnodig veel gedoe met zich mee."

Bekijk in onderstaande video: zo ziet het ondergrondse systeem eruit om de herbruikbare bekers in te zamelen

"Vorig jaar hebben we een grote container vol plasticafval ingezameld. Dit jaar hebben we dit teruggebracht naar 0. Enkele bieren verkopen we nog in blikjes, omdat we die krijgen van de dranksponsor. Maar volgend jaar voorzien we daar een aparte herbruikbare beker voor", aldus Bellens. "De keuze voor herbruikbare drinkbekers dwingt je als organisatie tot een uitgebreide denkoefening. We hebben beslist dat we op termijn alle single use plastics willen bannen op Gladiolen."

"Beter voorkomen dan genezen", zo wil het motto, maar drie van de grootste festivals in ons land (Rock Werchter, Tomorrowland en Pukkelpop) zetten voorlopig in op een betere inzameling en recyclage van hun plasticafval. De 90%-recyclagenorm, die vanaf volgend jaar wordt opgelegd voor alle organisatoren die petflesjes of wegwerpbekers gebruiken, is voor alle drie het streefdoel. Een overstap naar herbruikbare bekers zien ze voorlopig niet zitten, al zeggen zowel Rock Werchter, Tomorrowland als Pukkelpop dat ze voor volgend jaar nog verschillende pistes bekijken.

"Dat systeem is nog niet klaar voor evenementen van onze schaal. De logistiek is niet voorhanden of aangepast", zegt Nele Bigaré van Live Nation, de organisator van alle evenementen op de wei van Werchter.

"Afwasinstallaties die snel en op grote schaal bekers reinigen, bestaan nog niet.  Een massa bekers transporteren om ze elders af te wassen: ook dat heeft een impact. Wat vandaag nog niet kan, is morgen misschien wel mogelijk.  We hebben nog geen beslissing genomen voor volgend jaar. Elk festival is anders. We streven naar het meest duurzame en uitgebalanceerde plan voor onze evenementen."

Bij Pukkelpop horen we iets gelijkaardigs. "Voorlopig blijven we inzetten op ons PET-verhaal en gaan we voluit voor die 90% recyclage. Je kan een festival als Pukkelpop onmogelijk vergelijken met lokale evenementen of stadsfestivals", aldus woordvoerder Frederik Luyten.

Op het stadsfestival PKP DWNTWN, dat tijdens Pukkelpop in de binnenstad van Hasselt werd georganiseerd, zijn namelijk wél herbruikbare bekers ingezet. "500 bezoekers tegenover 70.000 festivalgangers en medewerkers in Kiewit: dat verklaart deze keuze.  Voor kleinschalige evenementen zijn herbruikbare bekers een haalbare kaart en een interessant alternatief. Maar voor Pukkelpop stellen we ons vragen bij de financiële haalbaarheid en de ecologische meerwaarde als je alles in verhouding ziet. Het waterverbruik voor de reiniging, het aantal bekers dat je moet aankopen,..."

Ook Tomorrowland ziet de overstap naar herbruikbare bekers niet meteen zitten. "We hebben het al overwogen, en getest op Tomorrowworld in Atlanta in 2013. We hebben toen gemerkt dat vooral het stockeren en afwassen van die massa bekers problematisch was", zegt Debby Wilmsen, woordvoerder van Tomorrowland.

"Veel bezoekers beschouwden die bekers als collector's item, omdat we ze hadden laten ontwerpen in typische Tomorrowlandstijl. Een groot deel ervan werd dus in de praktijk niet ingezameld en opnieuw gebruikt. We bekijken nog hoe we het volgend jaar gaan aanpakken. Maar we willen meer inzetten op recyclage, al doen we dat al jaren met onze opvallende sorteerbakken."

Het ziet er voorlopig dus niet naar uit dat festivalgangers op Rock Werchter, Tomorrowland of Pukkelpop 2020 hun drankje uit een herbruikbare beker zullen drinken. De organisaties maken zich sterk dat ze de voorlopige norm van 90% recyclage van plasticafval zullen halen, al hebben ze naar eigen zeggen alle drie "nog geen exacte afvalcijfers voor editie 2019". De mentaliteit van festivalgangers tegenover afval is wel geëvolueerd, vinden ze. De organisatoren maken zich sterk dat bezoekers hun afval minder op de grond gooien. 

"Die norm van 90% recyclage lijkt ons niet onrealistisch, want we hebben dat dit jaar al bijna gehaald in het festivalpark. Dankzij meer vuilbakken, gescheiden inzameling en een groter team dat het park netjes houdt. En ons ruilsysteem aan de recyclagestand is goed ingeburgerd. Wie 20 bekers of pet-flesjes inzamelt, krijgt een drankbon. Een kleine moeite voor een mooie beloning", aldus Bigaré.

Pukkelpop laat weten dat ze hun "Eco Team" dat het festivalterrein proper houdt, gevoelig heeft uitgebreid. Er stonden in Kiewit ook de helft meer afvaleilanden dan in 2018. "De festivalganger vindt steeds beter zijn weg naar die vuilbakken, want ruim 90% van het afval in de PET-vuilbakken was correct gesorteerd. Een mooie prestatie van ons publiek", aldus woordvoerder Frederik Luyten. "Het afval dat wordt ingezameld op onze campings is sinds 2016 gehalveerd."

Het festival gaat nog een stap verder door de drankbekers te vervaardigen uit ingezameld plasticafval van het jaar voordien. Volgend jaar drink je op Pukkelpop een pintje uit gerecycleerd afval van dit jaar. Alle bekers van dit jaar waren gemaakt op basis van afval van editie 2018. "We hadden hiervoor minstens 15 ton PET-afval nodig, maar we zijn hierin geslaagd", zegt Luyten.

Ook Tomorrowland wil naar eigen zeggen nog meer "van afval een 360 gradenverhaal maken", door plasticafval te laten omvormen tot kleine plasticbolletjes. Die kunnen op hun beurt dan weer verwerkt worden tot decoratie-elementen op het festivalterrein of de campings. De norm van 90% recyclage is voor Tomorrowland nog niet in zicht, al maakt de organisatie zich sterk dat ze nog inspanningen kunnen doen.

"Op vlak van eten willen we ons vegetarische en veganistische aanbod gevoelig uitbreiden volgend jaar. En we zetten zo veel mogelijk opruimploegen in om De Schorre netjes te houden. Want een proper festival houden bezoekers graag proper", aldus nog Wilmsen.