Vlaamse reddingshonden zoeken tijdens grootschalige oefening naar … placenta: “Zelfs een chihuahua kan speurhond worden”

“Honden hebben een geweldig reukorgaan. Ik sta er nog elke dag versteld van”, zegt Marc Op De Beeck, de voorzitter en een van de oprichters van de Vlaamse Reddingshonden. De organisatie wordt ingeschakeld om op zoek te gaan naar vermiste personen met behulp van speurhonden.

“Onze eigen honden, die we zelf getraind hebben”, benadrukt Marc. “We hebben momenteel acht leden. Ik kom uit Geel, maar onze leden zitten verspreid over heel Vlaanderen. Allemaal vrijwilligers, niemand doet dit voor het geld. Dit doe je omdat je een rasechte hondenliefhebber bent, in combinatie met liefde voor avontuur, uitdaging en uiteraard omdat je mensen wil helpen. Elke zaterdag trainen we.”

Turkije

In 1999 werd de vereniging uit de grond gestampt. Medeoprichter Robert Brepoels was toen al bezig met speurhondentraining. Hij werd dat jaar met enkele andere mensen en hun speurhonden naar Turkije gestuurd, na een zware aardbeving. “We hebben toen een twintigtal mensen uit het puin kunnen halen”, klinkt het. Marc, die brandweerman is bij het korps van Geel, heeft zich datzelfde jaar mee geëngageerd om honden te beginnen trainen.

Vermiste personen

Er zijn tientallen gelijkaardige organisaties in Vlaanderen. “Wij staan altijd in contact met de politie en Alain Remue van de cel Vermiste Personen. We komen in actie als de politie niemand heeft kunnen vinden, meestal na een paar dagen. Zo’n drie keer per jaar hebben we een zoekactie in België. In Nederland, waar we goede contacten mee hebben, is dat een zestal keer per jaar. Een zoekactie is heel intens en kan zeven uur duren.”

Dit jaar kwam het team van Marc al in actie in Maldegem en Lommel, en ook tijdens de verdwijning van de 36-jarige leraar Wout Christiaens in Sint-Niklaas. Het ging telkens om een wanhoopsdaad. Ook zochten de Vlaamse Reddingshonden meermaals naar Elke Wevers, die in 2010 spoorloos verdween in Neeroeteren. Zij werd nog steeds niet teruggevonden.

Zaterdag organiseerde de Vlaamse Reddingshonden een oefening in de industriezone van Meerhout, in samenwerking met Search & Rescue Dogs De Roedel, een gelijkaardige vereniging uit het Limburgse Houthalen-Helchteren. “Met deze oefening proberen we elkaar beter te leren kennen, want het gebeurt dat we moeten samenwerken. Het wordt een uitdaging, want de oefening is aartsmoeilijk.”

Zand- en puinhopen

Zeven levende slachtoffers, mensen die verbonden zijn aan de Vlaamse Reddingshonden, hebben zich op moeilijk bereikbare plekken op de terreinen van Hens nv verstopt. Metershoge zand- en puinhopen torenen boven het terrein uit. Een mooi zicht, maar voor de honden en hun baasjes is het afzien. “Bovendien wordt het hier ook heel warm. Niet ideaal voor de geur”, klinkt het.

De honden zijn getraind om te zoeken naar levende mensen, maar ook naar lijken. “Daarom ligt ergens een stuk placenta verstopt. Dat geeft een lijkengeur af. Met een stuk steak kan je een hond niet wijsmaken dat het om een mens gaat, dus we moeten zo realistisch mogelijk zijn.”

Om een hond te trainen tot speurhond, die in elke omstandigheden mensen kan vinden, moet je heel wat geduld hebben. “Je neemt een speeltje van de hond, loopt een paar meter weg, en laat het hem zoeken. Stapje voor stapje ga je een beetje verder. Na een tijd mag de hond de begeleider niet meer zien vertrekken. Na zo’n twee jaar zijn de honden getraind in het speuren, maar ze moeten blijven oefenen, want elke situatie is anders.”

Stresserende hobby

Het terrein krioelt tijdens de oefening van de perfect afgetrainde honden, vooral Mechelse en Duitse Herders. “Maar in principe kan elke hond een speurhond worden, in theorie zelfs een chihuahua. Alle honden bezitten een reukorgaan dat fenomenaal is. Maar om te kunnen speuren moet de hond ook fysiek in orde zijn. Grotere honden zijn daarom beter.”

Na dik anderhalf uur zoeken hebben Patsy en Pia, de honden van Guido en Antoon van de Limburgse organisatie De Roedel, al twee levende slachtoffers gevonden. “Maar Patsy is nu uitgeput”, zegt Antoon over zijn Duitse Herder. “Het vraagt veel van een hond om constant te speuren. En van het baasje trouwens ook”, klinkt het.

Antoon gaf 25 jaar les in de hondenschool waar De Roedel later uit is ontstaan. “Ik gaf les in gehoorzaamheid en leerde honden perfect luisteren naar hun baasjes. Toen de hondenschool zes jaar geleden begon met speurhonden, kon ik natuurlijk niet achterblijven. Patsy ben ik beginnen trainen vanaf dat ze een puppy van drie maanden oud was. Nu is ze bijna drie jaar, maar ze is nog altijd aan het leren. Het is een aparte hobby, op zoek gaan naar een vermiste persoon kan stresserend zijn”, zegt hij.

Meer dan geslaagd

“Iedereen gaat er anders mee om. Sommige mensen dragen de zoekacties lang met zich mee, anderen kunnen het sneller van zich afzetten. Dat is persoonlijk”, legt ook Marc uit.

In de namiddag hebben de honden alle levende slachtoffers en het ‘lijk’ kunnen vinden. “Een meer dan geslaagde oefening”, zegt Marc. “Een leerrijke dag voor iedereen. De honden zijn doodop, maar zij recupereren gelukkig een pak sneller dan mensen. In oktober trekken wij met onze organisatie naar De Roedel in Limburg, om dan een oefening te doen die zij in elkaar zullen steken. Hoe vaker we samen kunnen oefenen, hoe beter naar de toekomst toe.”