Het onderzoek gaat elke twee jaar na welke talen inwoners van Nederland, Vlaanderen, Brussel en Suriname gebruiken in welke situaties. In 2016 vond de eerste studie plaats, en in 2018 werden een aantal aspecten als taalgebruik in het sociaal verkeer, op sociale media en in het hoger onderwijs herbekeken, en er werd aandacht besteed aan dialecten en regionale talen.

In Nederland en Vlaanderen blijft het Nederlands de dominante taal in het sociaal verkeer. “Van de Nederlandse respondenten zegt 85,2 procent altijd Nederlands te spreken met familie, vrienden en bekenden, en onder de Vlaamse respondenten is dat 90,6 procent. Het gebruik van het Fries wordt beduidend meer gerapporteerd. Vooral de jongere generaties (onder de 65 jaar) zeggen meer Fries te gebruiken.”

Opvallend is dat op sociale media het gebruik van Engels in zowel Nederland als Vlaanderen afneemt. “In Nederland van 27,0 pct naar 23,6 pct, in Vlaanderen van 24,6 pct naar 22,7 pct. In Brussel neemt het wel nog toe van 20,2 pct naar 24,7 pct”, stelt het onderzoeksrapport. “Deze afname blijkt aan Nederlandse zijde vooral op Facebook plaats te vinden, meer dan op Twitter. Een verklaring kan zijn dat in Nederland veel jongeren afhaken op Facebook, terwijl vooral zij bijdragen aan het gebruik van ook Engels. In Vlaanderen is de afname meer verspreid over alle sociale media.”

Hoger onderwijs

Uit het eerste onderzoek bleek dat het hoger onderwijs vooral in Nederland sterk aan het verengelsen was in de masteropleidingen en aan de technische universiteiten. Wetenschappelijke artikelen werden er nauwelijks nog in het Nederlands gepubliceerd, en uit het vervolgonderzoek blijkt dat die trend zich doorzet. “Aan de Nederlandse universiteiten is het exclusieve gebruik van Engels nog toegenomen van 10,4 pct in 2016 naar 20,0 pct in 2018. Tegelijkertijd neemt het maatschappelijk draagvlak voor hoger onderwijs in een andere taal dan het Nederlands af van 60,9 pct naar 54,5 pct”, meldt de Taalunie.

Aan de Vlaamse universiteiten is er geen significante stijging in het exclusieve gebruik van Engels, van 2,5 pct in 2016 naar 2,8 pct in 2018. Het maatschappelijk draagvlak voor hoger onderwijs in een andere taal dan het Nederlands neemt wel toe, van 71,1 pct in 2016 naar 75,3 pct in 2018. “Het gebruik van Nederlands in het hoger onderwijs en de wetenschapswereld blijft een punt van zorg”, stelt de Taalunie. “Als we het Nederlands als volwaardige taal willen behouden, dan moet het binnen alle vakgebieden blijvend worden gebruikt. En naast Nederlands kan niet alleen naar Engels worden gegrepen, maar naar vele andere talen.”

Wat de dialecten betreft zegt in Nederland één op de drie respondenten een dialect of een vorm tussen Nederlands en een dialect in te spreken, en in Vlaanderen is dat twee op de drie. “In Vlaanderen wordt het West-Vlaams door de respondenten het meest opgegeven (12,3 pct), voor het Antwerps (9,0 pct) en het Gents (3,1 pct). Opvallend is dat het West-Vlaams ook onder de Nederlandstalige Brusselaars het best gekende dialect is (22,7 pct), voor het Brussels zelf en het Tongers (beide 6,8 pct).”