België rolt rode loper uit voor Congolees president Félix Tshisekedi: ‘We zijn een nieuw tijdperk ingegaan’

“De Congolese mens is de spil van elke ontwikkeling maar tot nu toe hebben de Congolezen vooral geleden.” De Congolese president Félix Tshisekedi spaarde dinsdagavond de harde woorden niet voor zijn eigen land. Terwijl buiten enkele honderden ontevreden Congolezen uit de diaspora luidruchtig goed bestuur eisten, beloofde de president tegenover een publiek van zakenlui bij het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) een bladzijde om te slaan na de onzekere Kabila-jaren.

Belgische ondernemers klaagden over het chaotische investeringsklimaat. Ondanks zijn enorme groeipotentieel blijft Congo berucht voor het heffen van ‘commissies’ die verdwijnen in de zakken van – door het centraal bestuur onbetaalde – ambtenaren. Daar zal verandering in komen, beloofde Tshisekedi. “We zullen een agentschap oprichten voor de strijd tegen corruptie”, zei de Congolese president. “Corruptie, straffeloosheid en financiële onzekerheid zijn tegen onze waarden. Daarom bestrafte ik zelfs al mandatarissen, onder wie twee ministers.”

De sluiting van de consulaten van Lubumbashi en Antwerpen maakte het ook moeilijker voor zakenlui om visa te verkrijgen. Maar tijdens een eerdere ontmoeting dinsdag met premier Charles Michel (MR) en de vicepremiers Didier Reynders (MR, Buitenlandse Zaken) en Alexander De Croo (Open Vld, Ontwikkelingssamenwerking) werd de heropening aangekondigd. Bij het VBO ging Tshisekedi nog een stap verder. “We kijken nu naar het Keniaanse en Ethiopische model. In de toekomst zullen zakenlui aan de grens visa kunnen krijgen.” 

Daarop breekt applaus uit in de zaal. “Visa krijgen aan de grens zal het voor ons veel makkelijker maken om efficiënter te werken”, zegt Nathalie Kamanga ons nadien. Als vertegenwoordigster van BHB Investments is ze actief in milieuvriendelijke afvalverwerking, een van de grootste uitdagingen voor de hoofdstad Kinshasa, waar het plastic letterlijk met de aarde is verweven geraakt. “Ik vind dat deze president een heldere economische visie heeft.”

Veiligheidsuitdagingen

Tshisekedi drukt zijn toehoorders op het hart dat zijn land snakt naar rust na de rumoerige stembusgang eind vorig jaar, volgens internationale waarnemers gewonnen door opposant Martin Fayulu. “Na de verkiezingen gaf niemand Congo nog een kans maar onze transitie bleef vredelievend”, zegt Tshisekedi. “Dat is een troef en een boodschap van de Congolezen: de zaken zijn veranderd. We zijn een nieuw tijdperk begonnen en onze belangrijkste taak is de ontwikkeling van de bevolking, vrede en veiligheid, want zonder deze zullen er geen investeerders naar Congo komen.”

De president erkende wel dat er nog veiligheidsuitdagingen zijn in het oosten, “vooral in Béni waar milities beïnvloed zijn door islamisten”, maar net zoals in Ituri zullen ze “door het leger worden uitgeroeid”, stelde hij. De ebola-epidemie die in het oosten voor paniek zorgt, noemde hij dan weer ‘bijna onder controle’. “Er zijn nu minder dan tien gevallen per dag en experimenten met antilichaam mAb114 zijn veelbelovend.”

Echt ‘werken’ kan de economie evenwel pas als er degelijke infrastructuur is. Tshisekedi belooft op dat vlak een ‘honderddagenplan’ om enkele economische knooppunten voor wegen, bruggen en cargoschepen op de Congostroom meteen onder handen te nemen. Er zal ook weer worden geïnvesteerd in de waterkrachtcentrale aan de Ingadam om meer energie te produceren.

Alleen ontbeert het Congo al te dikwijls aan vaardige mensen om die noodzakelijke werken uit te voeren. Beroepsopleidingen worden voor Tshisekedi daarom een speerpunt. “De schoolopleidingen zullen gratis worden. Het is de enige manier zodat onze jongeren van straat blijven en ontsnappen aan delinquentie.” Ook wil hij een einde maken aan de uitbuiting van jongeren in de irreguliere mijnsector. De Congolese economische politiek moet zich volgens hem meer richten op “de landbouw, die in staat zou moeten zijn om onze bevolking te voeden, en zelfs te exporteren”.

Digitale kiezerslijsten

Terwijl de politie buiten kordaat een einde maakt aan enkele kleine schermutselingen met het groepje pro-democratiebetogers, belooft Tshisekedi ook meer politieke transparantie. Een Nationaal Digitaal Agentschap moet Congo op het pad zetten van e-government. Als een schrandere Belgische zakenman wil weten of dat betekent dat ook de, volgens waarnemers gemanipuleerde, kiezerslijsten correct worden gedigitaliseerd, antwoordt de president gevat. “Sinds 2006 hebben we geen rustige verkiezingen gekend. Meer dan ooit is het nodig om correcte statistieken te hebben zodat er geen protest kan zijn. Experts uit jullie land zijn welkom om ons daarbij te helpen.” 

De hernieuwing van de diplomatieke relaties, eerder op de dag, moet zo’n samenwerking vergemakkelijken. Maar meer dan intentieverklaringen konden de Belgische ministers door de lopende zaken niet tekenen, stipte minister Alexander De Croo aan: “Het afsluiten van een duurzaam samenwerkingsakkoord zal de verantwoordelijkheid zijn van de volgende regering.”

Tegen dan wil Tshisekedi zeker terugkeren. België is voor hem “de toegangspoort naar de EU”, zei hij, die hier zelf een groot deel van zijn leven woonde. “Hier voel ik me altijd chez moi.”