The One with the List: het grote ‘Friends’-alfabet

(Verschenen in Humo in november 2019)

A van Aanhef

Er zijn familieleden, buren, schoolkameraden, collega’s én wederhelften die wij minder goed kennen dan de zes vrienden die van 1994 tot 2004 hun werkdagen wegslurpten in koffiehuis Central Perk. Maar voor wie de afgelopen 25 jaar Phoebe-gewijs in een verlaten auto heeft doorgebracht, is hier toch een geheugensteuntje. Wie zijn de ‘Friends’ in kwestie?

Neurotische stuntelaar Ross (David Schwimmer) is al sinds zijn tienerjaren smoorverliefd op de aanvankelijk hautaine rijkeluisdochter Rachel (Jennifer Aniston), die heeft beslist dat ze zélf iets van haar leven wil maken. Ze gaat inwonen bij haar beste vriendin Monica (Courteney Cox), een perfectioniste met een appartement tegenover dat van Chandler (Matthew Perry), de sarcastische lolbroek, en Joey (Matt LeBlanc), de dommige rokkenjager. Rond hen zweeft de excentrieke Phoebe (Lisa Kudrow), en samen delen ze lief en leed terwijl hun twintigerjaren langzaam verglijden richting het Echte Leven.

B van Bingewatchen

Laten we wel wezen: iederéén kan op zijn minst een paar zinnetjes van ‘Friends’ meelippen, iederéén blijft hangen als er een aflevering op tv is, iederéén weet toch dat de tweede voornaam van Chandler ‘Muriel’ is, dat Rachels lievelingsfilm ‘Weekend at Bernie’s’ is en dat Joey schoenmaat 37-38 heeft? Nee?

Wij zijn alleszins niet de enigen die een aanzienlijk percentage van ons leven aan ‘Friends’ hebben verspild. Zelfs stoere bink Kevin Janssens onthulde onlangs dat hij eens, tijdens de kerstperiode, alle tien seizoenen na elkaar heeft bekeken. Een ex-assistente van Robert De Niro deed het nog beter: zij slaagde daarin tijdens de kantooruren. In nauwelijks vier werkdagen klokte ze af op 55 afleveringen, waarop het bedrijf een rechtszaak van 6 miljoen dollar tegen haar aanspande – eigenlijk oneerlijk, want als wij íéts van ‘Friends’ hebben geleerd, dan wel dat werken op een werkdag hoogstens optioneel is.

Om de hele reeks van a tot z uit te kijken, hebt u meer dan drie dagen nodig, maar als u geen risico’s wilt nemen: naar aanleiding van de 25ste verjaardag is één bedrijf bereid u te betalen voor de moeite. Onlinewinkel Frontier Communications heeft 1.000 dollar veil – plus een jaar lang gratis Netflix – voor wie 25 uur aan een stuk ‘Friends’ binget. Het zou hoe dan ook een speciale dag zijn, of zoals wij dat noemen: een zondag.

C van Cijfers

236 afleveringen, 62 Emmy-nominaties – Jennifer Aniston en Lisa Kudrow wonnen daadwerkelijk een beeldje – en honderden miljoenen kijkers: voor de finale in 2004 gingen alleen al in Amerika maar liefst 52,5 miljoen mensen zitten, een record voor de jaren nul. Vergelijk het met de recente ‘Game of Thrones’-finale, die 13,5 miljoen kijkers trok: ‘Friends’ was een Fenomeen.

Nog relevante cijfers? Er werkten 29 verschillende regisseurs mee, het zoontje van Ross werd door de jaren heen gespeeld door vier acteurtjes, en zeven van de tien seizoenen eindigden met een cliffhanger rond Ross en Rachel. À propos: het duurde ongeveer zes uur om één aflevering te filmen, dubbel zo lang als de gemiddelde sitcom, omdat de schrijvers en de cast erop stonden dat de moppen die geen lach opleverden, eruit moesten. Via spontane rewrites en improvisatiesessies gingen ze dan meteen op zoek naar iets beters. Bij ‘Loslopend wild & gevogelte’ wordt eigenaardig genoeg het tegenovergestelde principe toegepast: bij het geringste teken van een pointe worden schrijvers en acteurs 24 uur lang in quarantaine geplaatst.

D van Dwangmatig

Er zijn mensen die bij het verlaten van een kamer tweehonderd keer het licht aan en uit knippen, zich tienmaal per dag wassen, of hevig beginnen te bloeden uit de oogholtes telkens wanneer ‘Beste kijkers’ op de buis passeert, maar ónze eigenaardigheid is dat wij, met alle goede wil van de wereld, niet naar ‘Friends’ kunnen kijken zonder compulsief – tak-tak-tak-tak – vier keer méé te klappen wanneer The Rembrandts ‘So no one told you life was gonna be this way’ zingen in de intro. Die klapjes horen erbij zoals slagroom bij een dame blanche: weersta er maar eens aan! En het is een beetje zoals met onze Danira Boukhriss-verslaving: er zal vast wel een geneesmiddel voor bestaan, maar wij vinden het heerlijk zo.

E van Eten

Over heerlijk gesproken: Joey doesn’t share food, maar toch draaien opvallend veel leuke ‘Friends’-momenten rond eten. ‘In de schrijverskamer waren we geobsedeerd door voedsel, omdat we door de lange dagen altijd honger hadden. Het moment waarop Chandler en Rachel cheesecake eten van de vloer, is gebaseerd op ware feiten.’

Eén van de leukste ‘Friends’-bloopers gebeurde in de scène waarin Ross de verschrikkelijke trifle naar binnen moet schrokken die Rachel abusievelijk heeft klaargemaakt (‘één laag boterkoekjes, één laag jam, één laag gehakt met erwtjes...’). David Schwimmer en Matt LeBlanc bléven het maar uitproesten, en LeBlanc lepelde tijdens één take zelfs per ongeluk Schwimmers uitgespuwde portie naar binnen – yum! Andere culinaire toppers? De peanut butter fingers van Joey, de kalkoen op het hoofd van Monica, Ross’ Thanksgiving-sandwich... Op YouTube vindt u allerhande Friends food challenges terug, en er bestaan zelfs ‘Friends’-kookboeken. Jennifer Aniston blijft intussen, ook op haar 50ste, om op te eten.

F van Fans

‘Friends’-fans zijn de Antwerp-supporters van de tv-wereld: er is hoe dan ook een hoek af. In de hoogdagen van de serie hield Jennifer Aniston eigenhandig hele kappersketens overeind door telkens van snit te veranderen: de maandag na uitzending moesten vrouwen overal ter wereld opeens de nieuwe Rachel-look hebben. Hoe kunt ú blijk geven van uw waardering? Modehuis Balenciaga putte voor een winterjas van 6.500 euro inspiratie uit de aflevering waarin Joey alle kleren van Chandler over elkaar aandoet. En als u dan toch zo gek bent, kunt u misschien inspiratie opdoen bij de Chinese superfan Du Xin: hij runt een replica van het café Central Perk in Peking, en richtte zijn appartement tot op de millimeter in als dat van Joey en Chandler. Op de koop toe veranderde hij zijn naam in ‘Gunther’, naar de Central Perk-baas uit de reeks, trouwde hij met een Rachel, en kreeg hij een zoontje Joey. Naar verluidt zou hij zelfs naar zichzelf verwijzen als ‘The One with the Giant Poking Device’.

Het is ongeduldig afwachten tot de eerste ‘Gina & Chantal’-superfans setreplica’s beginnen te bouwen, maar de makers laten in tussentijd weten dat ze het ook al leuk zouden vinden ‘als er gewoon al eens iemand zou kijken’.

G van Gastacteurs

‘Friends’ was een beetje de Lindsay Lohan van de jaren 90: half Hollywood is er wel gepasseerd. De meest memorabele gastrollen waren weggelegd voor Bruce Willis, als de afkeurende vader van Ross’ jonge vriendin, Christina Applegate, als Rachels verwende zus, en natuurlijk Brad Pitt, ten tijde van zijn huwelijk met Jennifer Aniston, als Will, een Rachel-hatende klasgenoot van Ross. (Phoebe: ‘Komaan Will, doe je shirt uit en vertel het eens!’) Zowel Willis als Applegate kregen een Emmy voor Beste Gastacteur in een Comedyreeks. Tien ándere gasten wonnen elders hun Oscar: George Clooney, Gary Oldman, Sean Penn, Susan Sarandon, Jim Rash, Reese Witherspoon, Robin Williams, Charlton Heston, Helen Hunt en Julia Roberts.

H van Heisa

Met ‘Friends’ is het zoals met pasgeboren katjes, Italiaans roomijs en Kat Kerkhofs: raar maar waar, er bestáán mensen die er niets van moeten weten. Volgens de millennials van het internet zijn de grappen met Monica in een fatsuit volledig misplaatst, is het gebrek aan diversiteit in de cast stuitend, wordt er té veel gelachen met homoseksualiteit, zou Joey in #MeToo-tijden op de brandstapel moeten en is de houding van Chandler jegens zijn transseksuele vader totaal onaanvaardbaar. Feitelijk ging ‘Friends’ op relatief vooruitstrevende wijze om met homoseksualiteit (de doodnormale relatie van Susan en Carol) en diversiteit (het was een primeur om Ross een lief van Aziatische en daarna Afro-Amerikaanse afkomst te geven). En dat Chandler het moeilijk heeft met zijn vader past perfect bij z’n karakterisering als onvolwassen man-child met een jeugdtrauma.

Rachel is volgens Phoebe de lobster van Ross, het diertje met wie hij voorbestemd is om oud te worden. Welnu, een kreeft is een goede vergelijking voor ‘Friends’: welke morele bezwaren u ook aanhaalt, het blijft verdorie lékker.

I van Inflatie

Voor het geval u ‘Friends’ zou verwarren met een documentaire over de gentrificatie van New York in de jaren 90: erg realistisch of accuraat is het allemaal niet. Serieuze economische studies onthulden dat een appartement zoals dat van Monica en Rachel heden zomaar eventjes 5.000 tot 15.000 dollar per maand zou kosten. Om het te kopen, zouden ze ettelijke miljoenen op tafel moeten leggen: niet slecht voor een serveerster en een al dan niet werkloze kokkin. Joey is dan weer altijd blut, en blijkt na tien jaar een fabelachtige schuld te hebben opgebouwd bij zijn maatje Chandler. Alles opgeteld – huur, acteerlessen, fotoshoots, elektriciteit, eten, meubilair – zou Joey volgens een oplettende kijker voor meer dan 110.000 dollar in het rood staan. Wat ons vooral doet besluiten dat ónze vrienden – ‘het volgende rondje is dan voor u?’ – waardeloos zijn.

J van Jubileum

25 jaar, dat moet gevierd worden: voor ons was een emmertje cocktail in café De Vuile Was voldoende, maar voor het monumentale ‘Friends’ mag het natuurlijk ietsje méér zijn. Voor de gelegenheid wordt er in New York City een pop-upmuseum geopend waar verschillende sets worden heropgebouwd, waaronder de fontein uit de begingeneriek en de trappenhal waar Ross zijn zetel naar omhoog probeert te krijgen (‘Pivot! Pivot!’). De tickets waren metéén uitverkocht. In L.A. werden twee cafés ingekleed als Central Perk, en over de hele wereld, van Londen tot Madrid, werd een replica van de beroemde oranje zetel neergezet voor selfies. Intussen bouwt LEGO aan een ‘Friends’-doos, en brengt ook de Amerikaanse meubelwinkel Pottery Barn (bekend van de aflevering ‘The One with the Apothecary Table’) een exclusieve lijn uit. Op 22 september, de dag van de verjaardag én van de Emmy Awards, worden enkele ‘Friends’-afleveringen – mét nieuw beeldmateriaal – voor het eerst in de Amerikaanse cinema vertoond. Bij ons begint VIER vanaf 22 september de hele reeks nog eens te herhalen, a rato van twee afleveringen per dag.

K van Kassa

In het eerste seizoen verdienden de acteurs een goede 20.000 dollar per aflevering. Tegen het laatste seizoen konden ze die gage vervijftigvoudigen tot één miljoen per aflevering, toen een ongezien bedrag (‘Belachelijk,’ vond Marta Kauffman, één van de makers). Nog straffer: in 2019 houden de zes er nog altijd 20 miljoen dollar per jaar aan over, dankzij de lucratieve Netflixdeals en de herhalingen overal ter wereld. Toch zegt Walter Michiels nog steeds ‘zeer tevreden’ te zijn met de drie caféstoelen, de asbak en het setje onderzetters dat hij overhoudt van zijn tijd bij ‘F.C. De Kampioenen’.

L van Liefde

Niet alleen tussen Ross en Rachel, Monica en Chandler, of Joey en zijn chocoladetaart (‘I’m not even sorry’) sloeg de vonk over, ook op de set viel er al eens een romance te beleven, zij het niet – ondanks sommige vage geruchten – tussen de vrienden zelf. Met de gastacteurs was het vaker raak: op het moment dat Rachel verliefd werd op ene Joshua, kwam er net een einde aan de twee jaar lange relatie tussen Jennifer Aniston en de acteur in kwestie, Tate Donovan, die achteraf zei: ‘De draaiperiode was verschrikkelijk. Tussendoor ging ik huilen in de kleedkamer.’ Aniston was ook een tijdje samen met Paul ‘Ant-Man’ Rudd, en nodigde haar toenmalige echtgenoot Brad Pitt uit voor één aflevering. David Arquette speelde dan weer de stalker van Lisa Kudrow, maar was in het echt getrouwd met Courteney Cox. Matthew Perry, tot slot, ging een tijdje uit met Julia Roberts én met Yasmine Bleeth, de ‘Baywatch’-ster waarover hij zich in de serie aan de lopende band bewonderende opmerkingen laat ontvallen. Nu weet u meteen waarom wíj al die Danira-mopjes maken!

M van Misser

Missers genoeg in ‘Friends’ – de tijdlijn zit even slecht in elkaar als een door ons ineengetimmerd IKEA-kastje – maar stinkers van afleveringen zijn er nauwelijks. Als we er toch eentje moeten uithalen, dan wel ‘The One Where Joey Speaks French’: het beste bewijs dat de serie tegen het tiende seizoen echt wel op haar laatste benen liep. De slechtste verhaallijn is er ook één van Joey: die waarin hij verliefd wordt op Rachel. Zelfs de cast ging aankloppen bij de makers omdat ze die twist maar niks vonden. Een beetje zoals toekijken terwijl je neef en nicht elkaar binnendraaien: het zijn twee sympathieke mensen en je ziet ze graag, maar dát is gewoon viespeukerij.

N van Netflix

Hoe populair is ‘Friends’ nu nog? Vorig jaar legde Netflix maar liefst 100 miljoen dollar op tafel om de sitcom voor één jaar (!) in hun catalogus te kunnen houden: begin 2020 neemt de nieuwe streamingdienst HBO Max alle afleveringen over, in een deal waarmee naar verluidt een half miljard gemoeid is. Naar verwachting wordt het een enorme klap voor Netflix, dat ook nog eens concurrentie krijgt van het langverwachte Disney Plus, dat dan weer alle Marvel-films meeneemt. Het goede nieuws: omdat HBO Max bij ons niet beschikbaar is, blijft ‘Friends’ tot nader order wél in ons Netflix-pakket zitten. Met andere woorden: óóit moeten wij een hobby zoeken, maar die dag is niet vandaag.

O van Ooit

Nu zijn de ‘Friends’-acteurs (bijna) allemaal multimiljonairs die overal ter wereld op gejuich worden onthaald, maar ooit was dat wel even anders. Wat deden de zes voor ze de rol van hun leven in de wacht sleepten? Courteney Cox was de enige met een beetje naam en faam: na haar verschijning in de clip ‘Dancing in the Dark’ van Bruce Springsteen, geregisseerd door Brian De Palma, kreeg ze rolletjes in jaren 80-films als ‘Masters of the Universe’ en speelde ze het liefje van Michael J. Fox in ‘Family Ties’. Matt LeBlanc moest het stellen met Heinz- en Coca Cola-commercials, en een korte verschijning aan de zijde van Christina Applegate (later te gast in ‘Friends’) in ‘Married with Children’. Toen hij de rol van Joey kreeg, stond er nog elf dollar op zijn rekening. Matthew Perry was een tennisser, Jennifer Aniston kwam rond als serveerster en receptioniste (check haar vroege rol in de horrorfilm ‘Leprechaun’!), en Lisa Kudrow deed – echt waar – wetenschappelijk onderzoek naar migraines. ‘Ik heb jarenlang ‘Smelly Cat’ gespeeld, dus ik kén wel iets van hoofdpijn.’

P van Polyglot

In enkele afleveringen valt een streepje Nederlands op te vangen. In ‘The One with the Stain’ wil Ross in het gevlij komen bij de dochter van een stervend Nederlandstalig besje (‘Vereerd een vriend van mijn moeder te ontmoeten’) en slingert Gunther hem een geweldige belediging naar z’n kop: ‘Jij hebt seks met ezels!’ Z’n Nederlands is zwak maar nog steeds verstaanbaarder dan West-Vlaams. Wat niet gezegd kan worden van het gastpersonage Margha uit ‘The One with the Football’, zogezegd een Nederlands meisje, maar gespeeld door een Amerikaanse actrice die zich voor de gelegenheid een vuistdik Oostblokaccent aanmat. Ze wist aan Joey wel een memorabele quote te ontlokken: ‘Nederland is niet echt: het is de verzonnen plek waar Peter Pan vandaan komt!’ Dan heeft Lisa Kudrow een betere talenknobbel: zij spreekt in de reeks uitstekend Frans, en slaagt zelfs in een woordje Italiaans.

Q van Quotes

Van ‘We were on a break’ over ‘Oh... my... god’ tot ‘Could we be more white trash’: ‘Friends’ is één van die reeksen die hele cafébabbels kunnen opleuken, en zodoende mensen die nog nooit een aflevering hebben gezien de kamer kunnen uitjagen vóór je ‘How you doin’?’ kunt zeggen. Een voorbeeldje, om de dag te verdrijven? Paleontoloog Ross: ‘De homo habilis liep rechtop, maar de australopithecus was nooit volledig erect!’ Chandler: ‘Misschien was hij nerveus.’ Eén van de beste Chandler-zinnetjes blijft er één dat ook in het dagelijks leven vaak – en in onze artikels nog veel vaker – van toepassing is: ‘I’m not great at the advice. Can I interest you in a sarcastic comment?’

R van Reünie

Waarom heeft het zo lang moeten duren voor de originele cast van ‘Friends’ eindelijk nog eens samenkwam? Ten eerste omdat de sterren het niet wilden: David Schwimmer en Lisa Kudrow moesten zelfs voor de laatste seizoenen overtuigd worden om nog terug te keren. En Matt LeBlanc liet duidelijk verstaan dat het welletjes is geweest. Maar ook de makers wilden niet mee: ‘We wilden een serie maken over twentysomethings: de tijd in je leven dat je vrienden je familie zijn. En ik zeg het niet graag, maar de acteurs zijn intussen geen twintig meer, maar vijftig.’ Dat zou ook wat al te deprimerend worden: ‘De serie eindigde met drie getrouwde koppels: volgens de statistieken zou minstens één daarvan intussen gescheiden moeten zijn. Wie wil dat nu zien? De enige motivatie zou hebzucht zijn, en dat is niet bepaald ideaal.’ Dat de reünie er nu toch gekomen is, heeft misschien veel met dat laatste te maken.

S van Seks

Vergeleken met de twintigers uit ‘Friends’ zijn de jongens en meisjes uit ‘Temptation Island’ zedige catechesestudentjes: een slimme ziel op Reddit wist uit te – ha, ha – vogelen hoeveel sekspartners de zes vrienden op tien jaar bij elkaar hebben gesprokkeld. Chandler is het kneusje met tien stuks, dan volgen Ross (14), Monica (14) en Rachel (15). Grote winnaars zijn Phoebe (32) en Joey, die zich met 51 veroveringen tot grote winnaar mag kronen. Bob uit ‘Thuis’ laat weten meteen ‘een stevig tandje bij’ te zullen steken.

T van Titel

De titel ‘Friends’, met die gekleurde bolletjes tussen elke letter, is nu iconisch, maar was níét de eerste keuze: ‘Dat zag er zo saai uit!’ Aanvankelijk verkoos men ‘Friends like Us’, ‘Six of One’, ‘Across the Hall’ en zelfs ‘Once upon a Time in the West Village’. De allereerste werktitel? ‘Insomnia Café’: wellicht een verwijzing naar het feit dat de personages zoveel koffie achterover kapten dat ze ’s nachts geen oog dichtdeden, óf naar onze favoriete manier om naar ‘Friends’ te kijken – in het midden van de nacht, met een fles wijn binnen handbereik.

U van Universum

Niet alleen de titel had anders kunnen uitdraaien: in een alternatief universum was ‘Friends’ een totaal andere show geworden. In het originele script voor de pilot was Joey een arrogante snoeshaan, kon Monica Rachel niet luchten, en heette die laatste voluit Rachel Robbins. De centrale romance zou draaien rond Joey en Monica, volgens de makers ‘de meest seksuele personages’. Ook de cast had er helemaal anders kunnen uitzien: de rol van Phoebe werd eerst aangeboden aan de latere talkshowhost Ellen DeGeneres, Monica mocht naar Janeane Garofalo (‘Wet Hot American Summer’), en Téa Leoni (‘Bad Boys’, ‘Jurassic Park III’) was de eerste keuze voor Rachel – maar die weigerden allemaal. Enkele kandidaten – ‘The Lion King’-regisseur Jon Favreau werd overwogen voor Chandler en ‘The Simpsons’-stemacteur Hank Azaria wilde dolgraag de rol van Joey – doken later op als gastacteurs (Favreau als Pete Becker, het schatrijke vriendje van Monica, en Azaria als David, één van Phoebe’s twee grote liefdes). En bijna hadden we geen Gunther gehad! Acteur James Michael Tyler werd aangenomen als figurant, maar omdat hij de enige was die een cappuccinomachine kon bedienen, mocht hij blijven: precíés hoe wij bij Humo zijn binnengerold!

V van Vrienden

Achter de schermen van ‘Sex and the City’ en ‘Desperate Housewives’ konden de castleden elkaars bloed drinken, maar de ‘Friends’-kliek vormde altijd één front. Het was Courteney Cox, de meest ervaren actrice, die iedereen bijeenriep: ‘Bij ‘Seinfeld’ helpt iedereen elkaar: dat moeten wij ook doen.’ In het eerste seizoen kregen David Schwimmer en Jennifer Aniston meer betaald dan de rest, maar dat werd nadien gelijkgetrokken. Zelfs vandaag komt iedereen nog goed overeen: de vrouwen, met Aniston en Cox op kop, zien elkaar zelfs regelmatig.

De cast is de reden dat ‘Friends’ vaak gekopieerd, maar nooit geëvenaard is: lightning in a bottle, één kans op een miljoen. De makers, David Crane, Marta Kauffman en Kevin S. Bright, waren niet zeker over alle acteurs die ze gecast hadden – Matt LeBlanc móésten ze tekenen van de zender – maar de eerste keer dat ze hen samen aan het werk zagen, ‘liep er een rilling over onze ruggengraat: er hing elektriciteit in de lucht!’ Personages als Monica, die oorspronkelijk harder en cynischer was, en Joey, die door de vrouwelijke castleden omschreven werd als creepy, werden zachter gemaakt door de performances. Aan elk personage werd geschaafd totdat het goed zat. Dixit Lisa Kudrow: ‘Ik heb harder gewerkt aan deze relaties dan aan mijn eigen huwelijk.’

W van Wrak

David Schwimmer wierp zich na ‘Friends’ op toneel, regie en de zeldzame bijrol (‘Band of Brothers’, ‘The People v. O.J. Simpson’), Matt LeBlanc scoorde, na de gefaalde spin-off ‘Joey’, met de sitcom ‘Episodes’ (bijna een satire op ‘Joey’) en de ‘Top Gear’-reboot, Lisa Kudrow rijgt de fijne gastoptredens aan elkaar (onlangs nog in de frisse komedie ‘Booksmart’) , Courteney Cox blijft het goed doen op tv (‘Cougar Town’) en Jennifer Aniston is de enige Echte Filmster die ‘Friends’ voortbracht. Maar één castlid lijkt vooral af te glijden in een bodemloze put: Matthew Perry.

Al vroeg in de reeks raakte Perry verslaafd aan alcohol, amfetamine en pijnstillers: ‘Van seizoenen drie tot zes herinner ik me niks meer, ik was zodanig van de planeet.’ Tussen seizoenen zes en zeven belandde hij in het ziekenhuis, waardoor hij van de ene aflevering op de andere tien kilo lichter woog. En in seizoen 9 werd Chandler speciaal naar een andere locatie overgeplaatst – Tulsa, Oklahoma – zodat Perry’s scènes gefilmd konden worden op het ritme van zijn rehab-programma. Intussen heeft hij zijn penthouse in L.A. verkocht en leeft hij in een hotel als een kluizenaar. Zijn tweets gaan van geestige absurditeiten (‘Ik zou er graag uitzien als Bradley Cooper. Alvast bedankt!’) tot donkere overpeinzingen (‘Niet kunnen slapen is één van de ergste dingen die een mens kunnen overkomen’).

‘Ik ga me een tijd terugtrekken om weer nuchter te worden,’ liet hij ooit optekenen. ‘Veel plezier met me belachelijk te maken op het internet.’ Tot nader order: Chandler lééft.

X van X-ceptioneel

Een favoriete ‘Friends’-aflevering kiezen is zoals kiezen tussen je eigen kinderen, maar dat moet in een lijstje als dit (sorry, Sofietje!) nu eenmaal gebeuren.

Onze top vijf? ‘The One with the Blackout’, de aflevering waarin de stroom in heel New York uitvalt, waardoor de cast op diverse locaties in het donker komt vast te zitten. Dat was ook de favoriet van de acteurs: het moment waarop ze allemaal voelden dat ze iets speciaals in handen hadden. ‘The One with the Prom Video’, de aflevering die de romance tussen Ross en Rachel voor altijd in het collectieve tv-geheugen brandde. ‘The One Where No One’s Ready’, een aflevering die zich integraal in Monica’s woonkamer afspeelt, waar de hele groep zich (niet) voorbereidt op een chic evenement. ‘The One Where Everybody Finds Out’, waarin de groep erachter komt dat Chandler en Monica een koppel zijn. En ‘The One with the Embryos’, waarin Chandler en Joey het appartement van Monica en Rachel afsnoepen. Een collega wilde nog de aflevering ‘Betrapt’ aanraden, waarin Pico door omstandigheden bij Carmen op de zetel moet slapen, waarop Xavier denkt dat de twee een affaire hebben... maar dat bleek om een misverstand te gaan.

Y van ‘You’re my lobster’

Humphrey Bogart en Ingrid Bergman in ‘Casablanca’! Jack Lemmon en Shirley MacLaine in ‘The Apartment’! Billy Crystal en Meg Ryan in ‘When Harry Met Sally...’! In datzelfde rijtje horen volgens velen ook Ross en Rachel thuis, het ultieme tv-koppel, dat er met hun stroboscoop van een knipperlichtrelatie eigenhandig voor zorgde dat u toch maar mooi week na week bleef afstemmen om te zien wanneer die twee eindelijk nog eens in elkaars armen zouden vallen. Intussen is Ross Geller op Twitter een nogal gehaat personage geworden (‘een bezitterige psychopaat!’), maar wat ons betreft horen die twee gewoon bij elkaar. En om er eens en voor altijd van af te zijn: they were on a break.

Z van Zomaar

Wat maakt het dat ‘Friends’ de tijd overstijgt, dat het de enige reeks is die generatie na generatie weet in te pakken, dat ze na al die jaren betere comfort food blijft dan een pizza van Dr. Oetker? Ze hangt vooral een sprookjesachtig beeld op van een specifieke levensfase, de twintigerjaren, het magische niemandsland waarin vrijheid en verantwoordelijkheid zich nog aan een heerlijk rondedansje kunnen wagen, waarin veel kan maar weinig moet, waarin je pad nog naar overál kan leiden en de einder je al eens een veelbetekenende knipoog toewerpt. Wie wil zich nu niet op het springkasteel van toen werpen?

De friends doorlopen levensgebeurtenissen die ons allemaal te wachten staan of overkomen zijn: ze gaan van een appartement met kameraden naar een huis met hun lief, van twijfels over hun carrière naar een vaste job (en weer terug), van de dood van hun oma naar de geboorte van hun kind. Het zijn nu eenmaal, om het met de soap van Joey te zeggen, the days of our lives: daar heeft de gemiddelde Ingmar Bergman of Fjodor Dostojevski vast óók weleens een observatietje over gemaakt – maar ‘Friends’ kijkt steevast met een grote glimlach, met clevere scenario’s, met zelfspot en genoeg tegenstrijdige standpunten opdat iederéén zich wel in de reeks zou kunnen herkennen. Bent u een Monica of een Joey, een Chandler of een Rachel? Een beetje van alles wat?

Wie zich ooit aan opgroeien heeft gewaagd, of daar nog mee bezig is, kan met ‘Friends’ een knus, troostend dekentje naar zich toe trekken: I’ll be there for you, of toch zolang Netflix de rechten heeft.