Greta Thunberg pakt met boze speech wereldleiders aan: “Jullie hebben mijn jeugd gestolen met jullie lege woorden, jullie hebben gefaald”

Het boegbeeld van de mondiale klimaatbeweging sprak bij de start van de top een zaal vol wereldleiders toe. “Mijn boodschap is dat we jullie in het oog zullen houden. Dit is totaal verkeerd, ik zou hier niet eens mogen zijn”, stak ze van wal. “Ik zou terug op school moeten zitten, aan de andere kant van de oceaan. En toch kijken jullie naar ons, jonge mensen voor hoop. Hoe durven jullie? Jullie hebben mijn dromen en mijn jeugd gestolen met jullie lege woorden. Jullie hebben gefaald.”

“Ik ben nog één van de gelukkigen. Veel mensen lijden en sterven, hele ecosystemen storten in. We zitten in het begin van een massa-extinctie. En jullie praten enkel maar over geld en over de sprookjes van eeuwige economische groei. Hoe durven jullie?”

Net voor de top startte, raakte bekend dat 66 landen zich aangesloten hebben bij de doelstelling om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn. Samen met tien regio's, 102 steden en 93 bedrijven willen ze komen tot een nuluitstoot van broeikasgassen. 

Wetenschappers hebben dit objectief gesteld om de opwarming van onze planeet binnen de grenzen te houden van het Akkoord van Parijs in 2015. De temperatuur moet tegen het eind van deze eeuw minder dan 2 graden Celsius stijgen ten opzichte van het pre-industriële tijdperk.

"De dringendheid van het klimaat is een race die wij aan het verliezen zijn, maar we kunnen nog winnen", aldus VN-secretaris-generaal António Guterres.

Volgens de VN hebben 68 landen zich geëngageerd om officieel hun klimaatplannen tegen 2020 aan te schroeven. Tegen dan moeten de 195 ondertekenaars van het Akkoord van Parijs nieuwe engagementen op tafel leggen. Dertig landen behoren ook tot een alliantie die belooft om vanaf 2020 geen steenkoolcentrales meer te bouwen.

Ook Rusland engageert zich
In Rusland ondertekende premier Dmitri Medvedev een decreet waarmee het land zich engageert voor het Akkoord van Parijs. “We zullen zorgen voor minder luchtvervuiling en bossen aanleggen”, klinkt het. “Voor mensen die in regio’s met permafrost wonen, is dit ook een kwestie van veiligheid. Klimaatverandering ontdooit de bodem daar.”

Hoe Rusland de uitstoot van CO2 zal verminderen, is vooralsnog onduidelijk. Het land, dat voornamelijk leeft van zijn gas- en olievoorraden, is een van de landen met de hoogste koolstofdioxide-uitstoot.

Waar staan we nu? En zijn de grootmachten op de goede weg? Een overzicht.

In 2015 ondertekenden ruim 170 landen het klimaatakkoord van Parijs. Sindsdien is er echter veel gebeurd. De Verenigde Staten stappen volgend jaar uit het klimaatakkoord en elders zijn de maatregelen niet altijd even doortastend doorgevoerd. Volgens de VN wijzen de huidige niveaus eerder in de richting van een wereldwijde klimaatopwarming van 3 graden. Bovendien konden de landen zelf hun klimaatdoelstellingen bepalen, werden de luchtvaart of de scheepvaart -twee van de meest vervuilende sectoren- niet vermeld en is het akkoord bindend, maar niet afdwingbaar met sancties.

China
China engageerde zich om de uitstoot in elk geval terug te dringen tegen 2030. Dat moet lukken, zeggen klimaatexperts. Het land heeft bijvoorbeeld al veel geïnvesteerd in zonne-energie. Tegelijkertijd wil China op termijn dat 20 procent van het energieverbruik uit niet-fossiele brandstoffen komt. Dat wordt wellicht moeilijker, zeker omdat het ook nog steeds op kolencentrales rekent. Volgens de website climateactiontracker.org haalt het land de doelstellingen wellicht niet en gaat het Chinese beleid eerder in de richting van een opwarming met meer dan 3 graden Celsius tegen 2100.

Europese Unie
Dan staat de Europese Unie er iets beter voor. De EU wil tegen 2030 naar een reductie van broeikasgassen van 40 procent, in vergelijking met referentiejaar 1990. Die doelstelling zou volgens de Europese Commissie zelfs moeiteloos overschreden worden: de verkozen voorzitster Ursula von der Leyen wil naar 50 of zelfs 55 procent. Tegelijkertijd zouden de lidstaten volgens haar tegen 2050 klimaatneutraal moeten zijn, al stribbelen Polen, Hongarije, Tsjechië en Estland tegen. De EU hinkt dan weer achterop wat de transportsector betreft. Voorlopig wijzen de inspanningen eerder in de richting van een opwarming met meer dan 2 graden.

India
India wil tegen 2030 naar een aandeel van 40 procent energieverbruik uit niet-fossiele brandstoffen. Het land investeert daarvoor al heel wat in zonne-energie en zou die doelstelling volgens climatactiontracker.org zelfs al in 2020 kunnen realiseren. Het land blijft met zijn maatregelen wellicht onder de 2 graden opwarming, maar heeft wel plannen om nieuwe kolencentrales te bouwen.

Verenigde Staten
De Verenigde Staten en Rusland hinken helemaal achterop in het klassement van grootmachten. De Amerikaanse beloftes dateren nog uit het tijdperk van Barack Obama, de voorganger van huidig president Donald Trump. Die beloofde toen de uitstoot van broeikasgassen met 28 procent terug te dringen tegen 2025 in vergelijking met 2005. Maar Trump heeft aangekondigd dat de VS in 2020 uit het akkoord stappen. Hij draaide ook al tal van klimaatmaatregelen van zijn voorganger terug, denk maar aan uitstootnormen voor voertuigen of steun voor koolcentrales. Met het beleid van de VS gaan we eerder in de richting van plus 4 graden opwarming tegen 2100. Ook Rusland zit op dat niveau, net als Turkije, Saudi-Arabië en Oekraïne.

Bhutan en Suriname nu al koolstofneutraal
Voor de grootste spelers ligt er dus nog wat werk op de plank. Zeker in vergelijking met Bhutan en Suriname, die nu al koolstofneutraal zijn. Noorwegen wil tegen 2030 een koolstofneutrale economie, Zweden tegen 2045 en het Verenigd Koninkrijk tegen 2050. Ook in Frankrijk ligt zo’n voorstel op tafel, al moet de Senaat daar eind september over stemmen.

Hieronder kan u de volledige speech van Thunberg bekijken.