Brexit-saga: Johnson niet van plan om op te stappen. Corbyn: “No-deal-brexit is Trump-deal-brexit”

Johnson stuurde eerder deze maand het Britse parlement vijf weken met reces. De klagers betoogden dat Johnson niet de waarheid sprak, en in werkelijkheid het parlement zo veel mogelijk wil uitschakelen in de aanloop naar de door hem aangekondigde brexit op 31 oktober.

Het advies van premier Johnson aan koningin Elizabeth II om het parlement te verdagen was “onwettig, ongeldig en heeft geen effect”, zo las voorzitter Lady Hale het verdict van het Hooggerechtshof voor. Ze voegde toe dat de elf rechters van de hoogste rechtbank van het Verenigd Koninkrijk een unaniem besluit hadden genomen. “Dit was geen normale verdaging. Het verhinderde het parlement om zijn normale rol uit te voeren”.  Volgens Lady Hale was “het effect” van het manoeuvre van Johnson “op de fundamenten van onze democratie extreem”.

Na een overleg met de fractieleiders heeft Lagerhuisvoorzitter Bercow zijn diensten gevraagd “zich voor te bereiden op de herneming van de werkzaamheden in het Lagerhuis”, kondigde hij deze middag aan op een grasplein vlak voor de Houses of Parliament. De parlementsleden worden morgen om 11.30 uur Britse tijd - 12.30 uur Belgische tijd - in Westminster verwacht.

Het wekelijkse vragenuurtje aan de eerste minister zal niet doorgaan, zei Bercow. Maar de parlementsleden kunnen wel dringende vragen agenderen, ministers zullen het woord kunnen nemen én de leden van het Lagerhuis zullen moties kunnen neerleggen die vragen om een dringende behandeling. Een dergelijke motie - Standing Order 24, of SO24 in het jargon - werd enkele weken geleden al eens gebruikt om de parlementsleden toe te laten nog snel een wet goed te keuren die een harde brexit op 31 oktober vermijdt.

Premier Boris Johnson, die momenteel in New York is voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, heeft gezegd dat hij het “zeer oneens” is met de uitspraak van het Britse Hooggerechtshof. De premier bevestigt wel dat de regering het verdict zal respecteren. Johnson is er ook nog altijd van overtuigd dat het Verenigd Koninkrijk de EU zal verlaten op 31 oktober, mét een deal met de EU. 

“We hebben een parlement dat niet verdaagd kan worden, dat geen verkiezingen wil en ik denk dat het tijd is dat we vooruitgaan”, zei Johnson. “Ik ben zeer hoopvol dat we tot een akkoord zullen komen en het volk wil dat de parlementariërs samenkomen in het nationale belang om dit voor elkaar te krijgen en dat is wat we gaan doen”, verklaarde hij bij Sky News. Volgens de Britse zender zal Johnson vannacht nog terugvliegen naar Londen. Dat is vroeger dan gepland, maar zo kan Johnson de zitting in het Lagerhuis morgen bijwonen. 

Aan reporters verklaarde een geïrriteerde Johnson deze namiddag in New York kort dat er nieuwe verkiezingen nodig zijn, meldt een journalist van ITV News. “Het meest evidente om te doen is het organiseren van verkiezingen. Jeremy Corbyn spreekt te pas en te onpas, hij zou verkiezingen moeten vragen”, zei hij. Zelf is hij niet van plan om ontslag te nemen: “Nee, nee, nee”, zei hij, “morgen is een nieuwe dag in het parlement.”

Eerder deze maand stemde het Lagerhuis al twee keer tegen de oproep van Johnson voor vervroegde verkiezingen. Het is nu afwachten met wat de regering en de oppositiepartijen morgen op de proppen zullen komen. Vandaag nog pleegt Johnson telefonisch overleg met zijn kabinet. 

Labour-oppositieleider Jeremy Corbyn vroeg deze namiddag Johnson “om zijn positie in vraag te stellen”. Dat betekent zoveel als dat Corbyn het ontslag van Johnson vraagt. “Dat zou van hem de kortst dienende premier ooit maken”, aldus Corbyn nog vanop het partijcongres in Brighton. 

Ook de Schotse nationalisten van de SNP eisten meteen het ontslag van Johnson.

Volgens de pro-Europese Liberal Democrats bewijst de uitspraak dat Johnson “niet geschikt is om premier te zijn”. “Hij heeft de koningin en het land misleid, en de volksvertegenwoordigers onwettig het zwijgen opgelegd. Ik ga mijn taken in het Lagerhuis hervatten en de brexit een halt toeroepen”, reageerde partijleider Jo Swinson.

Voor een motie van wantrouwen is het nog te vroeg, klinkt het. Daarvoor is er voldoende steun nodig van andere partijen.

Als er nu een motie van wantrouwen wordt ingediend tegen de premier, dan heeft een nieuwe regering twee weken de tijd om het vertrouwen te winnen van het parlement. Tijdens die periode zou Johnson aanblijven als premier. Als er tegen 9 oktober geen nieuwe regering is, wordt het parlement ontbonden en worden er nieuwe verkiezingen aangekondigd. Die kunnen pas 25 dagen later plaatsvinden, dus in november.

Labour wil wel nieuwe verkiezingen, zegt een woordvoerder van de partij, maar pas nadat er een aanvraag tot uitstel van de brexit is ingediend bij de EU, om te vermijden dat het VK uit de EU crasht in volle verkiezingsperiode. 

Een ander probleem is dat de andere partijen momenteel geen voorstander zijn van Jeremy Corbyn als interim-premier, maar voorlopig zijn er geen andere kandidaten.

Corbyn heeft tijdens zijn toespraak op de conferentie van Labour flink uitgehaald naar Boris Johnson. “Hij denkt dat hij boven ons allemaal verheven is. Hij maakt deel uit van een elite die minachting toont voor de democratie. Hij is niet geschikt om eerste minister te zijn”, stelde hij. 

Volgens Corbyn zit Boris Johnson overigens in de zak van Donald Trump. Johnson en Trump zijn zopas in New York overeengekomen dat ze snel werk gaan maken van een vrijhandelsverdrag, maar dat zou het Verenigd Koninkrijk overlaten aan de genade van Trump, stelt de oppositieleider. “Dat is waarom een no-deal-brexit in werkelijkheid een Trump-deal-brexit is”, stelt hij. “Dat zou het tegenovergestelde zijn van de controle weer in eigen handen nemen. Het zou de toekomst van ons land overleveren aan de Amerikaanse president en zijn America First-beleid.  Natuurlijk is Trump blij om een meegaande Britse premier in zijn zak te hebben. Een Trump-deal-brexit zou immers betekenen dat Amerikaanse bedrijven groen licht krijgen voor een omvangrijke overname van onze openbare diensten.”

 Als Labour de volgende Britse parlementsverkiezingen wint, zal de partij binnen de drie maanden een nieuw brexit-akkoord met de Europese Unie onderhandelen en dat akkoord binnen de zes maanden via een referendum aan het volk voorleggen, zei Corbyn verder.

Hij mikt duidelijk op de Britten die tijdens het eerste brexit-referendum in 2016 voor remain hebben gestemd. “Bij de komende verkiezingen zal Labour de enige grote partij zijn die de finale keuze over brexit aan het volk toevertrouwt.” Hij probeert daarmee niet alleen de strategie van Johnsons Tories te ondergraven om zich als de enige vertegenwoordigers van “het volk” te presenteren, maar onderscheidt zich zo ook van de Liberaal-Democraten. Zij trekken naar de kiezer als de partij die de brexit helemaal wil annuleren, zonder tweede referendum.

De Amerikaanse president Donald Trump heeft er vandaag bij Boris Johnson op aangedrongen om de uittreding van het land uit de Europese Unie te voltooien. Dat deed hij in de marge van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. “Er is een man als hij nodig om het voor elkaar te krijgen”, zei Trump over Johnson.