Na "Pano": Waarom BV's wel willen maar niet durven te praten over recreatief druggebruik

"Off the record" kwamen de tongen wél los. De meeste BV’s ken ik al jaren door mijn verleden als redacteur bij "Van Gils & gasten", "De rode loper" en andere programma’s waar BV’s het mooie weer maakten. Hierdoor geniet ik wel hun vertrouwen en durven ze vrij te praten. Het voelt eerst wat onwennig om hen uit te horen over hun druggebruik en niet over hun nieuwste film, nieuwste boek of cd. "Maar Mieke toch, wat vraag jij nu? Je neemt dit toch niet op, hé?" Maar na wat aandringen: "Ik heb daar wel iets over te zeggen, ja". Eerst ging ik met al die gesprekken niets doen, maar omdat sommige uitspraken zo interessant waren, besliste ik samen met het "Pano"-team om van de verschillende uitspraken een onlineverhaal te maken, compleet geanonimiseerd.

Wat u leest, is écht gezegd. Maar om de anonimiteit te bewaren, is de kok een acteur geworden. De journalist een danseres. De advocaat een zanger. Enzovoorts. Voor of tegen, bij bijna iedereen voel je de nood om de hypocrisie rond drugs te doorbreken, want ja: ook in BV-land wordt soms aardig wat gepakt, zo blijkt. De angst om gestigmatiseerd te worden is enorm, maar ook de angst voor de bagger van de "boekskes" is een doorslaggevend argument om liever niet openlijk te praten. Zo zegt een actrice: "Ik wil niet mijn hele leven de stempel van cokesnuivende BV meeslepen, dat gaat mij blijven achtervolgen".

Je voelt ook de diepe angst voor professionele represailles. "Als ik open en bloot praat, ben ik gegarandeerd de helft van mijn restaurantklanten kwijt." En verder: "De kijkers sluiten mij nu in hun hart. Mochten ze weten dat ik drugs gebruik, dan zouden ze mij uitspuwen en gaan de gordijnen misschien voor altijd dicht". De vrees om anders bekeken te worden door de publieke opinie, om opdrachten mis te lopen, om sponsors kwijt te raken… Ik hoor vaak hetzelfde. 

In "Pano" kon je zien dat drie recreatieve druggebruikers durfden praten over het feit dat drugs nemen sowieso soms ook leuk kan zijn, maar een BV zover krijgen om dát open en bloot te vertellen is ijdele hoop. Een goeie 15 BV’s vertrouwen ons toe dat ze zichzelf als een recreatieve gebruiker zien, 9 waren dat in het verleden maar nu niet meer.

"Recreatief druggebruik moet eindelijk eens zonder taboes uit het verdomhoekje worden gehaald, dat zeker. Ik ben geen junk omdat ik af en toe eens wat joints rook, hé. Ik gebruik trouwens al cannabis sinds mijn tienertijd." "Cocaïne, daar word ik soms gewoon happy van. Ik praat vrijuit en kan me on top of the world voelen, vredig ook, wat is daar mis mee? Maar evengoed: "Pak je niets, ook goed, iedereen moet doen en laten wat hij wil", zegt een acteur. "Ja, om die ellenlange shiften vol te houden, snuif ik al eens een lijn coke, maar dat vind ik persoonlijk niet abnormaal. Ik heb het nodig om keihard en gefocust te kunnen werken", weet een bekende restaurantuitbater te vertellen. 

Voor u denkt dat alle BV-feestjes altijd uitmonden in een sodom en gomorra vol drugs, toch niet. Bij de ongeveer 50 BV’s zijn er ook heel wat tegenstemmen te horen. Of ze hebben er heel even mee geëxperimenteerd, maar dan nooit meer. Of ze zijn verslaafd geraakt. Eén zeer bekende vrouw vertelt categoriek: "Ik ben begonnen als een recreatieve gebruiker, maar ik ben geëindigd in de afkickkliniek. Sommige mensen kunnen beter mijlenver weg van drugs blijven, en ik ben zo iemand. Van een gewone pakker word je al snel een zware pakker, het licht gaat sowieso uit".  Maar ook verschillende BV’s zijn voorzichtig negatief: "Ik heb wel eens geëxperimenteerd met joints, cocaïne, MDMA, maar voor mij was het gewoon niet weggelegd. Het tastte op den duur mijn creativiteit en scherpte aan."

Opvallend, eerst wordt er gepraat over drugs, maar vaak eindigt het gesprek met een discussie over alcohol. Veel BV’s vinden alcohol veel meer de duivel dan drugs. “Een lijn cocaïne snuiven in het weekend of nu en dan een joint roken vind ik veel minder destructief dan alcohol”, zegt een zeer bekend regisseur. "Recreatief gebruik van drugs, daar verschieten mensen van, maar op café tientallen pinten drinken, een fles wodka achterover slaan, dat is dan weer wél genormaliseerd. O wee als je luidop durft zeggen dat je al eens een joint rookt", fulmineert een gerenommeerd acteur. Een presentator zegt: "Ik heb al veel onnozeliteiten in mijn leven uitgespookt, maar de meesten waren wel onder invloed van alcohol, nooit onder invloed van joints of xtc". "Ik zou een alcoholist worden als ik nu en dan niet eens rustig cannabis of xtc zou nemen", vult een bekende zanger aan.

Waar alle bekende medemensen het over eens zijn - of ze nu pro of contra recreatief druggebruik zijn - is: het gebrek aan openheid rond drugs, vooral bij jongeren, daar moet werk van gemaakt worden. Ook het huidige drugbeleid wordt op de korrel genomen. "Dat beleid, op wat trekt dat nu eigenlijk? Alleen maar war on drugs en repressie, dat noem ik de kop in het zand steken. Er moet veel meer ingezet worden op preventie, vooral naar jongeren toe", zegt een bekende schrijver. 

"Mijn tenen krulden toen mijn dochter met het drugspreventieboekje van school thuiskwam", weet een acteur te vertellen. "Er werd alleen maar met het vingertje gezwaaid. Ik heb toen beslist om mijn ervaringen met drugs met haar te delen zodat zij het zeker niet zou zien als een verboden vrucht. Ik wil haar niet aanzetten om met drugs te experimenteren, verre van, maar mocht zij ooit iets proberen, dan weet ze hoe ze ermee kan omgaan.” 

Conclusie: recreatief druggebruik in BV-land is eerder realiteit dan fictie, zo blijkt. Het is hoog tijd om een constructief debat rond drugs te voeren, vinden de meeste BV's, wat niet betekent dat alles maar moet kunnen, ook die boodschap was heel duidelijk. Meer preventie, openheid, ja, uiteindelijk was dat ook de boodschap van de "Pano: open over drugs", want opnieuw: drugs kunnen gevaarlijk zijn en bij verkeerd gebruik dodelijk. Veel BV’s zijn voor een open debat, maar daar zelf voor op de barricaden gaan staan? "Neen bedankt, Mieke. En bel me de volgende keer ook eens als ik écht nieuws heb."

Bekijk de "Pano"-reportage: