Waarom sommige mensen er eeuwig jong blijven uitzien

Jennifer Lopez sloot vorige week de Versace-show af in een diep uitgesneden groene jurk, een knipoog naar de iconische japon die de ster twintig jaar geleden op de Grammy Awards droeg. Het modehuis had het ontwerp de 21ste eeuw ingesleurd, maar La Lopez oogde nog even fris. 

Uiteraard heeft ‘Jenny From The Block’ een arsenaal aan personal trainers, plastisch chirurgen, schoonheidsspecialisten en, nu ja, heel veel geld tot haar beschikking om ervoor te zorgen dat ze er op haar vijftigste nog steeds dertig uitziet. Maar wie ooit al een schoolreünie heeft bijgewoond of, zoals normale personen, oud-klasgenoten gestalkt heeft op Facebook, weet dat mensen op verschillende manieren verouderen. De ene ziet er op zijn 37ste uit alsof hij twee wereldoorlogen heeft meegevochten, terwijl de ander nog met een Go-Pass kan reizen.

Hoe komt het dat we allemaal op een ander tempo rimpels, levervlekken en huidverzakkingen krijgen? Zijn het de sigaretten, ons alcoholgebruik, dure crèmes of toch vooral de genen? Het antwoord is, zoals te verwachten, heerlijk genuanceerd.

Niet enkel ijdelheid

Uit een Deense studie uit 2009, waarbij eeneiige en twee-eiige tweelingen onder de loep genomen werden, bleek dat veroudering voor zo’n 20% in ons DNA zit. “Toch is kijken naar de ouders of grootouders wel een belangrijke component om te kunnen voorspellen hoe iemand zichtbaar zal verouderen”, zegt Andrea Maier, verouderingsonderzoeker en hoogleraar gerontologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en Universiteit van Melbourne. “Van hen kreeg je immers niet alleen de genen, maar ook goede en slechte gewoonten mee.” 

Het overgrote deel van onze rimpels zijn immers de oorzaak van wat we dagelijks doen en laten. Lifestyle magazines slaan ons om de oren met goed advies dat doorgaans ook door dermatologen bevestigd wordt: veel water drinken, een gevarieerde voeding met verse producten en voldoende slaap dragen allemaal bij tot een fris en jeugdig gelaat, terwijl zaken als alcohol, suiker en stress ons er sneller ouder doen uitzien. Vooral rokers en mensen die zich niet (voldoende) beschermen tegen de zon krijgen te maken met vroegtijdige veroudering. 

Et alors?

Onze obsessie met er zo jong mogelijk te willen blijven uitzien wordt natuurlijk gestuurd door grote cosmeticabedrijven, maar een jong uiterlijk kan ook een belangrijke indicator zijn voor een jong, en dus gezonder innerlijk, zegt Maier. “Uit onderzoek is gebleken dat wie hart- en vaatziekten heeft, of lijdt aan suikerziekte, er vaak ouder uitziet dan wie die problemen niet heeft. Het gezicht kan – mits er niet aan geprutst geweest is – werkelijk een spiegel zijn van hoe snel het verouderingsproces verloopt en hoe gezond iemand is”, aldus de wetenschapper.  

Zo nam de School of Medicine and Center for Aging van Duke University zo’n duizend 38-jarigen onder de loep. Hun biologische leeftijd – de staat van hun organen, immuunsysteem, hart en chromosomen - varieerde van dertig tot zelfs zestig, en hoe ouder ze biologisch waren, hoe ouder ze er ook effectief uitzagen, aldus de onderzoekers.

Er oud uitzien is subjectief

Het omgekeerde hoeft echter niet op te gaan. De populaire frase “black don’t crack” — dat mensen met een donkere huid er langer jong uitzien —  werd al regelmatig gecounterd door specialisten: het is niet omdat iemand er niet oud uitziet, dat ze niet verouderen. “Het melatoninegehalte werkt een beetje als een natuurlijke zonnefilter, en op een donkere huid zie je minder snel rimpels. Vaak is deze ook iets dikker en vetter, waardoor die rimpels minder snel doorkomen, maar dat wil niet zeggen dat ze onderhuids niet verouderen”, weet Maier. “Mensen die op oudere leeftijd wat molliger zijn, en dus een voller gezicht hebben, zullen er ook jonger uitzien dan hun leeftijdsgenoten, maar dat zegt niets over hun innerlijke gezondheid.”

De wetenschapster stelt dat “er oud uitzien” bovendien heel erg samenhangt met je etniciteit, omdat we op een verschillende manier uiterlijk verouderen. “Iemand met Europese roots zal daarom slechter zijn in het inschatten van de leeftijd van een Aziaat en omgekeerd, omdat we andere uiterlijke kenmerken van veroudering tonen.” Typische Europese kenmerken van veroudering zijn de nasolabiale groef, diepliggende ogen en de hoogte van je lippen.

“Er zijn heel veel subjectieve factoren die je uiterlijke leeftijd beïnvloeden. Niet alleen je afkomst, maar ook je houding, de kleuren die je draagt, … daarom dat we ons baseren op gestandaardiseerde testen. We zien geen kleding of make-up, enkel het naakte gezicht, met het haar naar achteren geschoven en een stukje van de hals. Onze testpersonen komen ook allemaal ’s ochtends, hebben een neutrale gezichtsuitdrukking én mogen nog geen koffie gedronken hebben omdat ook je mimiek, de alertheid in je ogen en zelfs het opkrullen van je mondhoeken je uiterlijke leeftijd kunnen beïnvloeden”, weet Maier.

Het is vermoedelijk ook om die reden dat de nieuwste hype in plastisch chirurgie-land het corrigeren van de resting bitch face is: mensen die boos of bezorgd kijken worden vaak ouder ingeschat. 

Lachen is dus de boodschap, zelfs al krijg je daar rimpels van.