Spanningen over brexit lopen verder op na emotioneel debat in Lagerhuis

Nadat het Hooggerechtshof de schorsing van het parlement dinsdag had geschrapt, kwam dat parlement gisteren weer bijeen. Premier Johnson zei opnieuw dat de rechters het volgens hem bij het verkeerde eind hadden en hij daagde de oppositie uit om een motie van wantrouwen tegen hem in te dienen. Als die zou worden goedgekeurd, zou dat onvermijdelijk tot nieuwe verkiezingen leiden. Maar zowel Labour, de Liberaal-Democraten als de SNP willen dat eerst de brexit opnieuw uitgesteld wordt, tot voorbij 31 oktober. Omdat Johnson daar niet van wil weten, zit het hele proces muurvast.

Johnson hoopt om via onderhandelingen met de Europese Unie alsnog een nieuw brexitakkoord uit de brand te kunnen slepen, maar betreurt naar eigen zeggen dat het parlement én het Hooggerechtshof zijn manoeuvreerruimte maar blijven beperken. De parlementsleden "saboteren" de brexit en "geven zich over" aan Brussel, zei hij. In plaats van naar de stembus te trekken - waar hij zich als verdediger van "het volk" zou presenteren - hebben de verkozenen "hun toevlucht tot de rechters" gezocht, sneerde Johnson.

Verschillende, voornamelijk vrouwelijke parlementsleden riepen Johnson op om zijn taalgebruik te milderen. Zo zei Paula Sherriff (Labour) dat doodsbedreigingen schering en inslag geworden zijn en dat in de dreigementen vaak verwezen wordt naar het taalgebruik van Johnson. "Vaak worden zijn woorden gebruikt: 'overgave', 'verraad'... We moeten onze taal milderen en dat moet in de eerste plaats van de premier komen." De oppositie reageerde furieus toen Johnson antwoordde dat hij nog nooit zo'n "flauwekul" had gehoord.

Toen ook Jo Cox ter sprake kwam, die in de aanloop naar het brexitreferendum van 2016 vermoord werd, antwoordde Johnson dat "de beste manier om haar te eren en dit land opnieuw te verenigen, erin bestaat de brexit te voltrekken". Johnson ging eraan voorbij dat Cox tegen de brexit gekant was en tot het remain-kamp behoorde. Haar weduwnaar schreef na het debat op Twitter dat hij zich misselijk voelde dat de naam van zijn vrouw "op deze manier" gebruikt wordt.

De leden van Johnsons Conservatieve Partij juichten hun premier toe, maar bij de oppositie werd met consternatie gereageerd op zijn uitlatingen. Het parlement kreeg "een populistische tirade" te horen die eigen is aan "ordinaire dictaturen", luidde het bij Joanna Cherry (SNP), een van de parlementsleden die de schorsing van het parlement voor de rechtbank had aangevochten. Haar partijgenoot Ian Blackford riep Johnson op ontslag te nemen en "een einde te maken aan deze dictatuur".

In de Britse kranten wordt vandaag met ongeloof teruggeblikt op het debat. "Man zonder schaamte", titelt de Daily Mirror over Johnson. Volgens The Times bereikte het Lagerhuis gisteren zijn "kookpunt". The Guardian blikt terug op Johnsons uitspraken over Jo Cox en schrijft dat de premier "beweert voor alle Britten te spreken". Verschillende andere kranten citeren Johnson, die de oppositiepartijen voor de voeten wierp dat "de dag des oordeels" er zit aan te komen.

Vandaag komt het parlement opnieuw bijeen. Johnson zal een voorstel indienen om de parlementaire werkzaamheden volgende week drie dagen te schorsen, zodat zijn Tories in alle rust hun partijcongres in Manchester kunnen houden. In normale omstandigheden is de goedkeuring van zo'n korte onderbreking een formaliteit, maar de oppositiepartijen lijken niet geneigd zomaar op Johnsons vraag in te gaan.