Moet Brugse Jan Breydelstadion veranderen in Pieter de Coninckstadion? "Jan Breydel is fake news uit de middeleeuwen"
De figuur van Jan Breydel als held van de Guldensporenslag is fake news uit de middeleeuwen. Dat blijkt uit het doctoraat van Lisa Demets. "Het is niet de grootste leugen die toen gefabriceerd is, maar het is wel een leugen die heel succesvol was", zegt Demets in "Nieuwe feiten" op Radio 1.
De meeste mensen kennen Jan Breydel als een van de aanvoerders van de Brugse Metten en de Guldensporenslag in 1302. De Brugse Metten was een opstand van Brugse verzetstrijders tegen de Franse koning Filips IV. Het voorval leidde tot de Guldensporenslag. Op 11 juli 1302 versloegen milities uit het graafschap Vlaanderen het veel machtigere Franse leger op de Groeningekouter in Kortrijk. Maar volgens het onderzoek van Lisa Demets is het beeld dat wij hebben van Jan Breydel meer dan 100 jaar later verzonnen door zijn familie.
"Er is geen enkel bewijs dat een Jan Breydel ook werkelijk kapitein was van de Brugse Metten of de Guldensporenslag", zegt Demets.
Welke rol hij dan wel gespeeld heeft in 1302, is onduidelijk. "Er waren op dat moment drie Jan Breydels. Waarschijnlijk hebben er wel Breydels meegevochten met het leger en hebben ze ook allerlei dingen geleverd, want het waren oorspronkelijk beenhouwers. Maar heel de kapiteinsfunctie is in het begin van de 15e eeuw verzonnen."
Misschien kan het nieuwe voetbalstadion in Brugge, als het er ooit komt, het Pieter de Coninckstadion worden.
Familie Breydel
"In oudere teksten vinden we ook wel al een Jan Breydel terug, maar dat is in latere conflicten, niet in 1302 zelf. Het beeld van die Jan Breydel is eigenlijk niet zo positief. Hij staat beschreven als een dronkenlap, moordenaar zelfs, in sommige bronnen. Plots verandert dat. In het begin van de 15e eeuw krijgen we het beeld van Jan Breydel die mee met Pieter de Coninck aanvoerder is van de Brugse Metten. Dat heeft alles te maken met de familie Breydel, die op dat moment uitgegroeid is tot een van de machtigste politieke families in Brugge en dat ook nog een hele tijd zal blijven", zegt Demets.
Volgens Demets is het in de middeleeuwen normaal dat machtige families hun eigen familie een heldenrol toeschrijven bij vroegere historische gebeurtenissen. "Plots duikt Jan Breydel gewoon op in die teksten. Waar hij er eerst niet was, is hij er plots wel, vanuit het niets", zegt Demets. "Bovendien is de leugen van de Breydels erg succesvol gebleken."
"De leeuw van Vlaanderen"
In de 19e eeuw schrijft Hendrik Conscience zijn historische roman "De leeuw van Vlaanderen", die zich afspeelt tegen de achtergrond van de Guldensporenslag. Conscience nam de heldenrol van Jan Breydel over in het verhaal. De roman lag mee aan de basis van de Vlaamse bewustwording en de Vlaamse beweging.
Jan Breydel kreeg samen met Pieter de Coninck een standbeeld op de markt van Brugge (zie foto bovenaan artikel) en het voetbalstadion van Club Brugge en Cercle Brugge heet het Jan Breydelstadion.
Volgens Demets is Pieter de Coninck de échte held. "Idealiter wordt het Jan Breydelstadion het Pieter de Coninckstadion", zegt ze. "Maar misschien kan het nieuwe voetbalstadion in Brugge, als het er ooit komt, het Pieter de Coninckstadion worden."
Beluister hier het volledige gesprek met Lisa Demets in "Nieuwe feiten" op Radio 1: