Vier maanden geleden gooide bondskanselier Kurz noodgedwongen de handdoek in de ring. Zijn coalitie met de extreemrechtse Vrijheidspartij (FPÖ) kon onmogelijk Ibiza-gate overleven. Het waren twee grote Duitse kranten en het kleine Oostenrijkse krantje Falter die de video uitbrachten van een bijzonder controversieel gesprek op Ibiza. Vicepremier Heinz-Christian Strache en zijn fractieleider in het parlement, Johann Gedenus, hadden een ontmoeting met een vrouw die zich uitgaf als dochter van een Russisch oligarch. Het gezelschap sprak over een mogelijke Russische overname van de grootste Oostenrijkse tabloid, Kronen Zeitung. Strache liet uitschijnen dat indien de tabloid de kant van FPÖ koos, er in ruil rijkelijke contracten richting de nieuwe eigenaars zouden komen.

Maar het gesprek bleek een valstrik. De twee namen ontslag toen de opnames wereldkundig werden gemaakt. Ze hadden een “fout” gemaakt en “dom en onverantwoord gehandeld”. De valstrik schreven ze toe aan de Oostenrijkse sociaaldemocraten en “internationale spionagediensten”, insinuerend dat die uit Israël zouden kunnen komen.

Kurz en zijn regering overleefden de daaropvolgende motie van wantrouwen niet, maar de ex-bondskanselier hoopte wel garen te kunnen spinnen na het schandaal. Dat lukte. De ÖVP-aanhang groeide naar 39 procent, de FPÖ zakte van 26 naar 19 procent. Kurz ging ervan uit dat hij ÖVP dik over de veertig procent zou tillen. Maar die droom mag hij intussen zo goed als zeker opbergen. De opmars van Kurz’ ÖVP is omgeslagen in een daling naar om en bij de 34 procent. Oorzaak? In het onberispelijke imago van de jongeman in maatpak zitten onderhand wat kreuken. De verkiezingen kwamen er na een schandaal, de campagne werd geteisterd door een stroom aan schandalen.

Vervelende krant

Onmiddellijk na Ibiza-gate kwam Schredder-gate, genoemd naar de papierversnipperaar. Een naaste medewerker van de toen nog zittende bondskanselier Kurz zou harde schijven met communicatie over de Ibiza-deal hebben vernietigd om alle sporen naar zijn baas uit te wissen. Kurz zelf noemde de e-mails vals. Een complot van buitenlandse oorsprong, verklaarde hij. En na Schredder-gate kwam dan weer de Spender-affaire. De krant Falter onthulde dat de Volkspartij wel heel creatief omsprong met de boekhouding om de wettelijke limiet van verkiezingsuitgaven te omzeilen. De partij bleek een berg schulden te hebben en sluisde via een dubbele boekhouding en kleine posten zoals catering en bureaumateriaal extra geld naar de campagne.

Falter heeft een gedegen reputatie in het opduikelen van onkiese zaken en werkt politici flink op de zenuwen. De krant zorgde eerder al voor de val van een kopstuk van de Grüne na getuigenissen over ongewenste intimiteiten. Het publiceerde ook fragmenten uit een liedjesboek vol antisemitische teksten, mee geschreven door een vooraanstaand lid van FPÖ die eveneens ontslag moest nemen. De onthullingen werden zodanig vervelend dat politici de krant probeerden te treffen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken - toen geleid door FPÖ’er Herbert Kickl - stuurde een memo uit naar de politiediensten waarin een verbod werd opgelegd om officiële informatie door te geven aan Falter. Maar ook die memo werd gepubliceerd. De overheid sloeg opnieuw terug: ze annuleerde een geplande informatiecampagne uit Falter. Zo verdween een half miljoen zekere inkomsten voor een krantje met een oplage van 45.000 exemplaren en dertig redacteurs, waarvan de helft freelance. Het zorgde voor felle kritiek. Behalve bij de concurrenten van Falter.

Mister Proper

Na de Spender-affaire ging Kurz zelf in de tegenaanval tegen Falter. Hij poneerde dat de accounts van een vooraanstaand ÖVP-partijlid maanden eerder waren gehackt en de spreadsheets die de krant publiceerde waren vervalst om hem in diskrediet te brengen. Via Facebook trok hij de geloofwaardigheid van de krant in twijfel en probeerde via de rechtbank ook een verder publicatieverbod over het dossier op te leggen. Een succesvol afleidingsmanoeuvre. Kurz noemde het “ballpoint-gate” dat - opnieuw - een “complot van buitenlandse geheime diensten” was.

Net zoals na Ibiza-gate was na de Spender-affaire bij de Oostenrijkers vooral de vraag: welke buitenlandse krachten bedreigen onze heimat? De modderstroom van de voorbije maanden spoelde Kurz niet weg. De Oostenrijkse kiezer - die gekend staat als heel trouw en geduldig - haakte maar met mondjesmaat af. Maar Mister Proper heeft, pas 33, toch al wat lelijke spatjes op zijn onberispelijke maatpak die zijn regeringsvorming niet makkelijker zal maken.