Boerisma, het Oekraïense oog van de storm rond VS-president Trump en ex-vicepresident Joe Biden
De impeachment of afzettingsprocedure tegen de Amerikaanse president Donald Trump is begonnen bij het Oekraïense gasbedrijf Boerisma. Dat bedrijf is de spil van een kluwen van politiek en energie zowel in Oekraïne zelf als in de Verenigde Staten. Naast Trump, Giuliani en de beide Bidens zijn er nogal wat andere interessante namen betrokken bij dat bedrijf.
Energie is een cruciale factor in het strategische spel om invloed en macht dat ontstaan is na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991. Oekraïne is rijk aan steenkool, maar niet aan aardgas of olie. Jaarlijks moet het land veel aardgas invoeren, vooral dan uit aartsrivaal Rusland dat zoals u weet het Oekraïense schiereiland Krim sinds 2014 bezet houdt en indirect delen van het oosten van Oekraïne controleert.
Het concern Boerisma is dan wel de grootste onafhankelijke gasproducent in Oekraïne, maar met een jaarlijkse productie van 1,3 miljard kubieke meter aardgas (op een totaal van 20 miljard kubieke meter voor heel Oekraïne) een relatief kleine speler op die markt. Wel is Boerisma -waarvan de zetel eigenlijk in Cyprus gevestigd is- ook actief in onder meer Kazachstan, Italië en Duitsland.
Boerisma werd in 2002 opgericht door Mikola Zlochevski, een medestander van de toenmalige pro-Russische president Viktor Janoekovitsj. Die Zlochevski was nadien onder meer hoofd van het Milieuagentschap van Oekraïne (een beetje vreemd voor de topman van een fossiel energiebedrijf) en zat ook in de Nationale Veiligheidsraad. Toen het volksprotest van Majdan in 2014 Janoekovitsj op de vlucht joeg, nam ook Zlochevski de benen. Hij keerde vorig jaar terug nadat fraudeonderzoeken tegen Boerisma tot niets geleid hadden.
Daar komen vader en zoon Biden
In datzelfde jaar 2014 werd Hunter Biden, zoon van toenmalig vicepresident in de VS Joe Biden, lid van de raad van bestuur van Boerisma en dat tot begin dit jaar. Biden Junior werd aangetrokken om internationale contacten van Boerisma te vergemakkelijken en raden van bestuur nemen wel vaker om die reden mensen met naam en faam (en netwerken) op. Hunter Biden kreeg er wel 50.000 dollar per maand voor.
Dat was niet geheim en niet illegaal, maar ook toen al werden er in de Verenigde Staten vragen gesteld omdat vader Joe Biden toen vicepresident was onder president Barack Obama en er dus een mogelijkheid van belangenvermenging zou kunnen ontstaan.
De raad van bestuur van Boerisma telt nog wel andere bekende namen, zoals die voormalig president van Polen Alexander Kwasniewski, Joseph Cofer Black (ooit topman van terreurbestrijding onder VS-president George W. Bush) en Devon Archer, ooit adviseur van de mislukte presidentscampagne van de Democraat John Kerry in 2004. Ook dat is niet abnormaal, want zowel Boerisma als Oekraïne reikten de hand naar het Westen om de Russische invloed af te wenden.
Kluwen van Kiev tot Washington
In de nasleep van de prowesterse Maidanrevolutie in 2014 kwam ook Boerisma -een bedrijf uit het "ancien régime" van de naar Rusland gevluchte president Janoekovitsj- in het vizier van de fraudebestrijding in Oekraïne, al dan niet politiek gemotiveerd. Dat onderzoek vlotte echter niet en begin 2016 werd het hoofd van de fraudebestrijding Viktor Shokin de laan uitgestuurd.
Dat gebeurde na volksprotest in Kiev, maar ook onder druk van de Verenigde Staten en Europa die Shokin verweten dat hij fraudeonderzoeken bewust liet stilvallen. Opvallend hierbij: Shokin onderzocht ook de rol van Hunter Biden, en vader Joe Biden had Oekraïne onder druk gezet -door het weerhouden van leningen voor 1 miljard dollar- -om die Shokin de laan uit te sturen. Dit is nu waar huidig president Donald Trump en Rudy Giuliani op doelen.
Dat onderzoek naar belastingontduiking door Boerisma is intussen zonder resultaat beëindigd en voormalig procureur-generaal Joeri Loetsjenko zegt dat "de wetten van Oekraïne niet overtreden zijn" en "dat er geen enkele aanwijzing van fouten door Joe of Hunter Biden zijn". Topman Zlochevski is overigens intussen teruggekeerd naar Oekraïne.
Even doorspoelen naar dit jaar: huidig president Donald Trump -die in de Democraat Joe Biden een rivaal ziet bij de verkiezingen van volgend jaar- zet via zijn advocaat Rudy Giuliani de nieuwe Oekraïense president Volodimir Zelenski onder druk om het onderzoek naar Joe en Hunter Biden te heropenen via het weerhouden van militaire hulp. Een "klokkenluider" in de VS vindt dat niet kunnen, dient een klacht in en het door Democraten gedomineerde Huis van Afgevaardigden start een afzettingsprocedure op tegen president Trump. Wordt vervolgd.