‘Een stevig pakket aan maatregelen voor een sterk Vlaanderen’, zo noemde aankomend minister-president Jan Jambon (N-VA) het onderhandelde akkoord op Twitter. In een eerste reactie tegen de pers sprak hij dan weer van 'een lijvig regeerakkoord'. Dat de gesprekken langer hebben aangesleept, komt volgens hem omdat 'alles is uitgeklaard'. 'Hier staat dan ook een moe maar tevreden man', zei hij bij het verlaten van het Martelaarsplein.

CD&V-onderhandelaars Wouter Beke en Hilde Crevits zeiden na afloop van de marathononderhandeling 'heel tevreden' te zijn over het bereikte akkoord. 'Het was heel stevig, maar we hebben dan ook een stevig akkoord', zei Crevits. Partijvoorzitter Beke zei dat het akkoord 'beantwoordt aan de drie uitgangspunten die wij als partij belangrijk vonden'. Concreet heeft hij het over 'een Vlaanderen dat nabij is, een Vlaanderen dat sociaal is, en een Vlaanderen dat rechten en plichten terug in evenwicht brengt'.

Partijvoorzitter Gwendolyn Rutten van Open VLD stelde 'dat we nu voor vijf jaar vertrokken zijn'. Dat de gesprekken zo lang hebben geduurd, komt volgens haar 'omdat het belangrijke dingen zijn. Je moet goed praten met elkaar, en ook luisteren naar elkaar. En de cijfers moeten kloppen', zei ze in een korte reactie na het verlaten van de onderhandelingstafel.

Marathonvergadering

De drie partijen zaten sinds zondagochtend 10 uur bij elkaar aan het Martelaarsplein in Brussel om de nieuwe Vlaamse regering op de been te brengen.

Om 12 uur is een persconferentie over het nieuwe regeerakkoord gepland. Dinsdagavond zouden er dan congressen volgen, waarna de nieuwe minister-president woensdag zijn regeerverklaring kan afleggen.

Begrotingsevenwicht vanaf 2021

De grote contouren van het nieuwe Vlaamse regeerakkoord lagen sinds het weekend al min of meer vast. Zo zou van nieuwe belastingen of hogere facturen geen sprake zijn, waardoor de Vlaamse begroting de komende jaren zo goed als zeker verder in het rood zal gaan, om daarna ten vroegste vanaf 2021 weer aan te knopen met een begrotingsevenwicht - en dus niet pas in 2023, zoals eerder werd gemeld. Dat is echter exclusief investeringen in de Oosterweelverbinding, die ook al door de vorige regering buiten de begroting werd gehouden.

Er zou ook stevig gesleuteld zijn aan het bestaande M-decreet, dat ernaar streeft om leerlingen met een beperking zoveel mogelijk in het gewoon onderwijs op te nemen. Volgens Het Laatste Nieuws gaat het decreet op de schop, en komt er een 'begeleidingsdecreet' in de plaats. Dat zou bepalen dat er per kind individueel gekeken wordt welk onderwijs het best past.

Daarnaast is er sprake van een zogenaamde ‘leerwinstmeting’, waarbij elke school in het lager en het secundair onderwijs zou moeten nagaan hoe de jongeren erop vooruitgaan. In het hoger onderwijs zou de regering dan weer de flexibiliteit voor studenten (lees: het eindeloos meenemen van buisvakken) willen afbouwen.

Strenger voor nieuwkomers

Wat het inburgering- en integratiebeleid betreft, zou de lat hoger zijn gelegd. Nieuwkomers zouden voort­aan ook moeten betalen voor hun inburgeringsexamen. Wie niet slaagt, zou in de toekomst moeten vrezen voor boetes. Dat wil de ­regering weliswaar koppelen aan een forse uitbreiding van de taalcursussen van de VDAB, en een intensievere begeleiding naar werk.

Om een tewerkstellingsgraad van tachtig procent te bereiken, zou de nieuwe Vlaamse regering dan weer een gemeenschapsdienst voor langdurig werklozen invoeren. Omgekeerd lagen er ook plannen op tafel voor een jobkorting voor wie met een laag loon opnieuw aan de slag gaat.

Onder de nieuwe noemer ‘bouwshift’ wil de regering de zogenaamde ‘betonstop’ tegen 2040 wellicht wat verteerbaarder maken. De regering zou ook de bestaande woonbonus willen afschaffen en dat compenseren door een verlaging van de registratierechten op de aankoop van een gezinswoning.

Klimaatambities?

Een aantal maatregelen in functie van het klimaat, zoals de slimme kilometerheffing of de verplichte renovatie na verkoop van een woning, werden eerder al begraven. Nu rest vooral de vraag of en hoe de Vlaamse regering de hoge klimaatambities nog wil waarmaken.

Ook nieuwe ambitieuze plannen om de files weg te werken of het openbaar vervoer te hervormen, lijken niet op tafel te liggen. De slimme kilometerheffing werd begraven wegens ‘een gebrek aan draagvlak bij de bevolking’. De verplichte gemeentefusies en de afschaffing van de provincies haalden evenmin het regeerakkoord.