Jambon I is een feit: dit is wat we nu weten over het regeerakkoord

“Er is pas een akkoord als er een akkoord is over alles”, luidt het cliché bij onderhandelingen in de Belgische politiek. En dat akkoord is nu gevonden. Na 127 dagen hebben N-VA, CD&V en Open Vld een regeerakkoord gesloten om Vlaanderen de komende vijf jaar te besturen. De onderhandelaars zaten sinds gisteren 10 uur bijeen om richting finish te gaan. Vooral de begroting gaf de partijen kopzorgen. Veel hing af van de vraag of het begrotingsevenwicht uitgesteld werd richting 2024. Dat werd uiteindelijk 2021. Dit is wat we al weten van het regeerakkoord.

Volg de reacties op de nieuwe Vlaamse regering en de voorstelling ervan hier live.

De opkomstplicht bij de gemeente- en de provincieraadsverkiezingen verdwijnt. En de kandidaat met de meeste stemmen van de grootste coalitiepartner wordt automatisch burgemeester. Ook de lijststem op lokale en provinciale lijsten verdwijnt.

Het door de onderwijswereld vaak verfoeide M-decreet gaat op de schop. Er komt een ‘begeleidingsdecreet voor kinderen met zorgnoden’ in de plaats. Wat het precieze verschil is, moet nog blijken. In het hoger onderwijs komt er een harde knip tussen bachelors en masters.

Die zijn onverteerbaar voor de Vlaams-nationalisten en liberalen. Er zijn wel belastinghervormingen en -verlagingen in aantocht. Het begrotingsevenwicht wordt opgeschoven naar 2021. Of er daarbij naast de Oosterweelverbinding nog andere investeringen buiten de begrotingsdoelstelling worden gehouden, is voorlopig onduidelijk.

Wel worden dienstencheques duurder doordat het fiscaal voordeelt daalt. Per dienstencheque van 9 euro zal er maar 1,8 euro meer worden terugbetaald in plaats van 2,7 euro, weet De Standaard. Het maximale fiscale voordeel daalt van 440,1 naar 293,4 euro, een verschil van 146,7 euro.

Deze maatregel zou 500 à 600 miljoen euro kosten en moet ervoor zorgen dat mensen met lage lonen netto meer overhouden.

Die woonbonus krijgt vaak kritiek omdat hij de woningprijzen opdrijft en vooral in de zak belandt van wie al een mooi vermogen heeft opgebouwd. In plaats van de woonbonus komt er een verlaging van de registratierechten van 7  naar 6 procent.

Het budget voor fietspaden gaat verdubbelen tot 300 miljoen euro. Ook de spoorinfrastructuur zou een financiële opkikker krijgen.

Het staat zo goed als vast dat het inburgeringstraject voor nieuwkomers voortaan betalend wordt: het complete traject inclusief examen zal 360 euro kosten. Er komt weliswaar geen boete voor wie niet slaagt.

Ook over de beperking van de toegang tot sociale rechten is er een akkoord. Lees hier meer over onder andere de verplichting minstens vijf jaar ononderbroken in een gemeente te wonen voor je een sociale woning zal krijgen. Asielzoekers zullen geen kinderbijslag meer krijgen, ook niet met terugwerkende kracht bij hun erkenning. 

Wel verdwijnt de in de startnota geplande wachttijd van zes maanden vooraleer nieuwkomers kinderbijslag krijgen.

• Regeerakkoord. Het is wachten op een eerste persconferentie waar toekomstig minister-president Jan Jambon de krijtlijnen van het regeerakkoord toelicht.  Het definitieve document wordt dan wellicht vlak voor of na de partijcongressen gepubliceerd. 

• Ministerposten. Wie wordt minister onder Jambon I? Een aantal namen zijn een certitude, maar voor de definitieve taakverdeling is het gewoonlijk wachten tot na de partijcongressen. 

Lees nu: Welke partij mag als eerste een ministerportefeuille kiezen? En wie zijn de kandidaten?

• Partijcongressen. De drie partijen moeten het regeerakkoord morgen goedkeuren op hun partijcongressen. Veel tegenstand wordt niet verwacht van de achterban, waardoor het eerder om een formaliteit gaat.

• Regeerverklaring. Minister-president Jan Jambon moet het regeerakkoord toelichten tijdens een regeerverklaring in het Vlaams Parlement. Die heet gewoonlijk ‘de septemberverklaring’ maar het is vrijwel onmogelijk die effectief nog in september te houden. Allicht is het debat voor donderdag, de vertrouwensstemming voor vrijdag.

De Zweedse partijen hebben eigenlijk de verkiezingen van 26 mei verloren. N-VA verloor 7,1 procentpunt, CD&V 5,1 procentpunt en Open Vld 1,1 procentpunt. Mede daardoor voerde ‘Vlaams informateur’ Bart De Wever (N-VA) eerst gesprekken met Vlaams Belang, al was een meerderheid met de partij van Tom Van Grieken bij voorbaat kansloos. Kort daarna vielen de Zweedse partijen opnieuw in elkaars armen.

De nieuwe regering is een verderzetting van de regering-Bourgeois I.

Nu de Vlaamse regering zo goed als rond is, kunnen ook de federale onderhandelingen hervatten. Tijdens een geheim diner op 6 september spraken N-VA-voorzitter Bart De Wever en PS-voorzitter Elio Di Rupo af om de federale formatie stil te leggen zolang Vlaanderen en Wallonië geen regeringen hadden. 

De verwachting is dat informateurs Johan Vande Lanotte (sp.a) en Didier Reynders (MR) snel hun mandaat inleveren. Zij worden dan wellicht vervangen door een geel-rood duo: een Vlaams-nationalist en een Franstalige socialist. Die moeten uitzoeken of een samenwerking tussen hun partijen mogelijk is.