Hongarije en Roemenië trekken kandidaat-commissaris terug
Net als Hongarije trekt ook Roemenië zijn kandidaat-eurocommissaris terug. Dat heeft eerste minister Viorica Dancila maandag aangekondigd tijdens een persconferentie. In tegenstelling tot Boedapest, dat huidig permanent vertegenwoordiger Oliver Varhelyi de plaats van de gewraakte Laszlo Trocsanyi laat innemen, heeft Boekarest nog geen nieuwe kandidaat.
Betrokken politici en politiek adviseurs voorzien ‘schieten vanuit de heup’ en ‘een partij vrij worstelen’, waarbij nog meer kandidaten geveld worden. In het allerzwartste scenario moet Von der Leyen zo veel nieuwe kandidaten zoeken en portefeuilles wisselen dat de beoogde startdatum (1 november) van haar nieuwe Commissie niet gehaald wordt.
Het ‘grillen’ van de kandidaat-commissarissen – drie uur per persoon – is hét moment voor Europarlementariërs om de tanden te laten zien. De mensen die de komende vijf jaar (2019-2024) het beleid van bijna 500 miljoen Europeanen bepalen, worden gewogen. Zijn ze politiek ‘zwaar’ genoeg? Hebben ze verstand van hun portefeuille? Maar het is ook het moment om concessies los te wrikken van een commissaris in spe. Menig parlementslid droomt van zo’n screening van potentiële ministers.
Tot nog toe sneuvelden kandidaten pas tijdens de hoorzitting. Het overkwam in 2004 de Italiaan Rocco Buttiglione; die had thuis allerlei vrouw- en homo-onvriendelijke dingen gezegd en dat werd hem in het Europees Parlement zwaar aangerekend. In 2009 moest de Bulgaarse Rumiana Jeleva het veld ruimen, ze werd te licht bevonden. Vijf jaar later overkwam de Sloveense Alenka Bratusek hetzelfde. De Hongaarse commissaris Tibor Navracsics kreeg in 2014 – vanwege nauwe banden met de in Brussel impopulaire premier Viktor Orbán – een veel lichtere portefeuille.
Hard oordeel
Eind vorige week zette de juridische parlementscommissie de kandidatuur van de Roemeense Rovana Plumb (beoogd commissaris voor Transport) en de Hongaar László Trócsányi (Uitbreiding) op losse schroeven. Dat kwam voor meerdere Europarlementariërs als een verrassing.
Vooral het vertrouwelijke rapport over de sociaaldemocratische Plumb is hard. De Roemeense ontving een schimmige lening van bijna 200.000 euro, geld dat ze als donatie naar haar partij zou hebben doorgesluisd. De terugbetaling van die lening – verstrekt door een privépersoon in de toeristische sector – is ongewis en maakt haar kwetsbaar in haar nieuwe baan. De parlementscommissie schrijft ‘serieuze twijfels’ te hebben of Plumb überhaupt een portefeuille in de Commissie moet krijgen.
Iets milder oordelen de parlementariërs over de christendemocraat Trócsányi. Zijn betrokkenheid bij het advocatenbureau dat hij ooit in Hongarije oprichtte en mogelijke inkomsten daaruit, kunnen volgens de parlementscommissie niet door de beugel. Ook het feit dat hij als voormalig Hongaars minister van Justitie Russische gevangenen naar Rusland uitzette (die daar direct op vrije voeten kwamen), is volgens de parlementariërs een potentiële bron van belangenverstrengeling als hij ‘Uitbreiding en Nabuurschap’ onder zijn hoede krijgt. Waar Plumb voor alle portefeuilles ongeschikt wordt geacht, laat het parlement doorschemeren dat voor de Hongaar een portefeuillewissel afdoende is.
Niet verrassend zijn de christendemocraten boos op de juridische commissie. Zij verwijten sommige leden politieke spelletjes te spelen: Trócsányi is een trouwe bondgenoot van Orbán en zou daarom het veld moeten ruimen. Het Europees Parlement verwijt Orbán de rechtsstaat in Hongarije te ontmantelen. De Groenen en sociaaldemocraten menen dat de Hongaar – ook zonder hem gehoord te hebben – ongeschikt is om de rechtsstaat in nieuwe EU-landen te controleren.
Parlementariërs stellen dat Plumb en Trócsányi politiek dood zijn. Uit Boedapest kwam vrij snel het bericht dat de permanent vertegenwoordiger van Hongarije bij de Europese Unie, Oliver Varhelyi, Trocsanyi vervangt. De Roemeense premier Dancila maakte even later de intrekking van de kandidatuur van Plumb bekend. Woensdag wil president Klaus Iohannis met Dancila overleg plegen over een vervang(st)er.
Grillig parlement
In één klap is duidelijk dat het nieuwe parlement politieker en daarmee grilliger opereert. De ‘grote coalitie’ – de absolute meerderheid van christen- en sociaaldemocraten – die alles voorkookte, bestaat niet meer. Von der Leyen is niet vergeten dat ze in juli maar net genoeg stemmen kreeg in het Europees Parlement (met een marge van negen stemmen).
De procedureregels van het Europees Parlement schrijven voor dat het Von der Leyen zelf is die aan het parlement moet meedelen hoe ze haar dubbele personeelsprobleem oplost. De parlementsleden willen met andere woorden van de Duitse zelf horen dat Varhelyi de nieuwe Hongaarse kandidaat is en dat ook Plumb vervangen wordt. Zolang het parlement niets van von der Leyen hoort, worden de hoorzittingen met de Hongaarse en Roemeense kandidaten opgeschort. Trocsanyi zou de bevoegdheid Nabuurschapsbeleid en Uitbreiding gekregen hebben en moest normaal gezien dinsdag verhoord worden door het Europees Parlement. Plumb, kandidaat-commissaris voor Transport, werd woensdagochtend verwacht.
Het is niet duidelijk wanneer hun vervangers ondervraagd kunnen worden door het Europees Parlement. Ze zullen hoe dan ook de tijd moeten krijgen om zich in hun portefeuilles in te werken. Normaal gezien stemt het Europees Parlement op 23 oktober over benoeming van de voltallige Europese Commissie. Bij groen licht gaat die op 1 november van start.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
