‘Schrijnend dat CD&V en Open Vld zaken uit 70-puntenplan mee uitvoeren’

Formateur Jan Jambon stelde vanmiddag samen met de partijvoorzitters van N-VA, CD&V en Open Vld zijn langverwachte regeerakkoord voor. Een samenvatting werd het, want voor de 300-pagina’s tellende tekst is het voor journalisten en andere geïnteresseerden wachten tot morgen. Maar oppositiepartij PVDA is alvast “teleurgesteld”, zegt Vlaams fractieleider Jos D’Haese.

Vooral de sociale maatregelen schieten schromelijk tekort, vinden de marxisten. “Er is geen woord gezegd over kinderarmoede, terwijl die de laatste tien jaar is verdubbeld. Ook wat welzijn betreft: een extra budget van 600 miljoen (een bedrag dat CD&V-voorzitter Wouter Beke zich tijdens de persconferentie liet ontvallen, red.) is veel te laag”, aldus D’Haese.

D’Haese ontwaart zelfs enkele punten uit het zeventigpuntenplan van het Vlaams Blok, de voorganger van het Vlaams Belang die veroordeeld werd voor racisme. De fractieleider verwijst onder meer naar het feit dat de Vlaamse regering de samenwerking met interfederaal gelijkekansencentrum Unia stop wil zetten. “Het is schrijnend dat Open Vld en CD&V dat mee uitvoeren.”

De linkse oppositiepartij stoort zich ook aan de taal die Jambon en de drie partijvoorzitters hanteerden. “Het ligt blijkbaar aan werklozen zelf dat ze geen job hebben, die moeten ‘geactiveerd’ worden en ‘werkethos’ kweken. Terwijl er gewoon een tekort is aan stabiele jobs waarmee mensen uit de armoede kunnen geraken”. Dat langdurig werklozen gemeenschapsdienst opgelegd zouden krijgen, zal volgens D’Haese alleen maar de reguliere jobs verdringen. “Als gemeentes gratis een beroep zullen kunnen doen op mensen voor allerlei klusjes, dan geef ik je op een blaadje dat dat het gevolg zal zijn.” 

Groen: ‘Vijf kille en hardvochtige jaren in Vlaanderen’

Ook Groen reageert scherp op de nieuwe Vlaamse krijtlijnen. Voor Groen is het duidelijk dat het “vijf kille jaren” worden. “Dat het woord armoede niet is gevallen, zegt veel over de plannen van Jambon I”, vindt voorzitster Meyrem Almaci. “Er is een beschamend gebrek aan sociale en klimaatambitie. Deze regering kiest niet voor een warm Vlaanderen, maar voor een kil en hardvochtig Vlaanderen.”

De groenen hebben onder meer kritiek op de plannen rond nieuwkomers. Die zullen een hogere drempel over moeten vooraleer ze toegang krijgen tot zaken als een sociale woning of de Vlaamse sociale bescherming. “Voor mensen die het al moeilijk hebben, komen er meer regels en minder kansen”, vindt Almaci. “Blijkbaar vindt deze regering het nodig om nog meer drempels op te werpen om Vlaming te mogen of kunnen zijn.”

Ook qua klimaat is de nieuwe regering al gebuisd, zegt Vlaams fractieleider Björn Rzoska. “Sterke Jan wordt Jan Zonder Klimaatplan”, klinkt het. “Dit akkoord lijkt zelfs onder de afgesproken Europese lat te zakken. Dat is veel minder dan de Scandinavische en Nederlandse ambities waarnaar verwezen wordt.” 

Sp.a: ‘Akkoord staat vol symbolen die echte uitdagingen compleet negeren’

Vlaams fractieleider voor oppositiepartij sp.a Conner Rousseau is “zwaar teleurgesteld” in het regeerakkoord van de nieuwe Vlaamse regering. Dat staat “vol symbolen die de échte uitdagingen waar Vlaanderen voor staat, compleet negeren”, zegt hij. “Ik zie weinig constructieve oplossingen waardoor de Vlaming er écht weer op vooruit kan gaan na de voorbije vijf jaar.”

Volgens de socialisten schiet het akkoord onder meer schromelijk tekort in het terugdringen van de wachtlijsten in de zorg, de fileproblematiek of de armoede. “Het akkoord is gefocust op symbolen, zoals sjerpen en Vlaamse canons. Ik heb daar niets tegen, maar ik vraag mij wel af: wie wordt daar beter van? Welke uitdagingen los je daarmee op?”, lichtte Rousseau het partijstandpunt toe bij Radio 1. “Het zijn dezelfde mensen, dezelfde partijen, maar uit dit akkoord blijkt dat ze niet uit hun fouten hebben geleerd.”

Ook qua klimaat schort er een en ander, vindt de Vlaamse fractieleider. “Het zijn vage ambities, en bovendien niet ambitieus genoeg. Met een reductie van de broeikasgassen met 80 procent zijn we bij het absolute minimum in Europa. Ik dacht dat ik Jambon hoorde zeggen dat wij een referentiepunt in Europa moeten zijn, maar dan is er toch nog wat werk aan de winkel.”

Toch ziet Rousseau ook enkele lichtpuntjes, zoals de koppeling van sociale maatregelen met inkomen in plaats van sociaal statuut, het terugdringen van ontbossing of het extra budget voor fietsinfrastructuur. “We willen constructief zijn en de regering steunen als het goed is. Maar er is toch wel heel veel schijnpolitiek, en weinig constructiviteit, vertrouwen en warmte.”

Vlaams Belang: ‘Startnota was ondergrens’

Vlaams Belang geeft de nieuwe Vlaamse regering met N-VA, CD&V en Open Vld een onvoldoende. “Uit dit regeerakkoord blijkt andermaal dat de echte verandering die Vlaanderen nodig heeft enkel gerealiseerd kan worden mét het Vlaams Belang in de regering”, zegt Vlaams fractieleider Chris Janssens.

Voor Vlaams Belang is de nieuwe regering gebuisd. “De startnota van Bart De Wever die tot stand kwam na de onderhandelingen met het Vlaams Belang was voor onze partij een ondergrens”, komt Vlaams fractieleider Chris Janssens daarop terug. “Voor CD&V en Open Vld bleek dit echter een bovengrens te zijn. Er werd dan ook veel, te veel, geschrapt”, vindt hij.

‘Gebalanceerd akkoord’

Het middenveld reageert positiever dan de oppositiepartijen. Volgens technologiefederatie Agoria gaat het om een “gebalanceerd” akkoord.  “Technologie, innovatie en digitalisering staan centraal in het regeerakkoord, net als een activerend arbeidsmarktbeleid.”, zegt hij. 

Wat klimaatmaatregelen betreft, blijft de federatie wel op haar honger zitten. “Het is goed dat er maatregelen genomen zullen worden om tegen 2050 tachtig procent minder broeikasgassen uit te stoten, maar een verdubbeling tegen 2030 van wind- en zonne-energie zal wellicht te weinig zijn”, zegt Demuynck.

‘Sterk akkoord voor een sterk Vlaanderen’

Voka noemt het Vlaamse regeerakkoord een “sterk akkoord voor een sterk Vlaanderen”. “We zien heel wat maatregelen die ondernemingen ondersteunen om de motor van een sterk ondernemend Vlaanderen te zijn”, zegt Hans Maertens, de topman van de ondernemersorganisatie. 

“De jobbonus zal werken meer doen lonen en de werkloosheidsval tegengaan”, zegt Maertens. “120.000 Vlamingen extra aan de slag krijgen, is noodzakelijk om de krapte op onze arbeidsmarkt op te lossen, maar nog niet genoeg om de tewerkstellingsgraad op het ambitieniveau van 80 procent te krijgen.” Dat ook het blijvend om- en bijscholen van werknemers via levenslang leren in het regeerakkoord is opgenomen, stemt de organisatie tot voldoening.

Volgens Voka is het wel “bijzonder spijtig” dat de Vlaamse regering geen werk zal maken van een kilometerheffing voor personenwagens. “Dat is echt noodzakelijk om de files te doen afnemen”, aldus Maertens. De gedelegeerd bestuurder vindt het wel positief dat er investeringen komen in mobiliteitsinfrastructuur.

 ‘Werken moet worden beloond’

Het belangrijkste doel om binnen vijf jaar 120.00 extra jobs te creëren en de werkgelegenheidsgraad op te krikken, is ambitieus maar ook noodzakelijk willen we de talrijke bedrijven in Vlaanderen verder laten groeien. Zo reageert het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen (NSZ) op het Vlaams regeerakkoord. “Wie wil werken, moet niet alleen financieel aangemoedigd worden, maar ook het niet-werken moet ontmoedigd worden.”

 Volgens het NSZ is 22,5 procent van de actieve bevolking inactief. “Dat cijfer moet dringend omlaag”, zegt Christine Mattheeuws, voorzitter van het NSZ. “Het voorstel van een jobbonus van 600 euro per jaar bij minimumlonen kan daar zeker bij helpen, maar is onvoldoende. Er zal een mix van maatregelen noodzakelijk zijn, willen we de inactieven actief krijgen.”

Unizo tevreden, maar wacht finale teksten af

In het Vlaams regeerakkoord zitten een aantal “positieve elementen”, zegt Unizo-topman Danny Van Assche. “Al zullen de finale teksten uiteraard nog heel wat vragen moeten beantwoorden.”

“Het uitgesproken engagement om ruim aandacht te schenken aan ondernemerschap, waarbij wie initiatief neemt wordt ondersteund en waarbij drempels voor kmo’s worden weggenomen, nodigt uit tot constructief samenwerken”, zegt de topman van Unizo, de vereniging van ondernemers, kmo’s en vrije beroepen.

Boerenbond verontrust door plannen voor 20.000 ha extra natuur

De Boerenbond ziet in de eerste berichten over het nieuwe Vlaamse regeerakkoord een aantal positieve punten, zoals het voornemen om de open ruimte beter te beschermen, maar is tegelijk verontrust door het voornemen om binnen die open ruimte 20.000 ha natuur extra onder effectief natuurbeheer te brengen en bijkomend 10.000 ha bos te creëren.

Ook verontrustend vindt de landbouworganisatie “het voornemen om bovenop de Europese natuurdoelen - die al ambitieus zijn - extra zogenaamde Vlaamse natuur te scheppen, in de vorm bijvoorbeeld van nationale parken”. “Waar in Vlaanderen dit overal moet gebeuren is niet duidelijk. We hopen dan ook dat uit de meer gedetailleerde teksten zal blijven dat de nieuwe Vlaamse regering de ruimtebalans, waarin ook de oppervlakte bestemd voor landbouw verankerd is, niet loslaat.”

Positief vindt de landbouworganisatie ook dat meer middelen voorzien worden voor gemeenten die veel open ruimte hebben. “Maar een fundamentele hervorming van het gemeentefonds - essentieel voor de financiering van plattelandsgemeenten - zit er blijkbaar niet in en dat is teleurstellend.”