Direct naar artikelinhoud
InterviewCarl Devos

Carl Devos: ‘Slechts zo’n 15 man heeft beslist wat er de komende jaren in Vlaanderen gebeurt. That’s it’

Carl Devos: ‘Als je even reduceert, heeft slechts zo’n vijftien man beslist wat er de komende jaren in Vlaanderen gebeurt. That’s it. De rest staat erbij en kijkt ernaar.’Beeld Bob Van Mol

Net zoals het daags na de verkiezingen speuren is naar het signaal van de kiezer, is het dat ook daags na de presentatie van een regeerakkoord. Al is het volgens politicoloog Carl Devos (UGent) wel duidelijk dat Vlaams Belang mee de inhoud van het regeerakkoord kleurde. ‘Ze hoeven daar niet flauw over te doen.’

Volgens veel krantencommentaren waart de geest van het Vlaams Belang door het regeerakkoord. Klopt dat volgens u?

“Ja, al is het normaal dat partijen die de verkiezingen verloren hebben rekening houden met de voorstellen van de winnaar. Zonder daarbij overigens het programma van die partij volledig over te nemen, maar te kiezen voor ideeën die toch in het eigen programma thuishoren. Op die manier geven ze antwoord op de vraag: ‘Waarom zou een regering van verliezers die voortdoet legitiem zijn?’”

“Om een rare vergelijking te maken: toen de groene partijen de neus aan het venster staken, hebben alle bestaande partijen hun programma ook vergroend. Dat is dus een hele natuurlijke politieke reactie. Je zou het ook een gezonde democratische reflex kunnen noemen. De klassieke partijen nemen elementen van de bedreiger van de bestaande orde over om op die manier een stuk van de voedingsbodem van de radicale, nieuwe partij weg te nemen. Ze hoeven daar niet flauw over te doen. Ja, de overwinning van het Vlaams Belang heeft zwaar gewogen op de regering. Er is nu veel mogelijk dat in 2014 niet mogelijk was met dezelfde partijen.”

Wat zijn die zaken die dan nu plots mogelijk zijn?

“Uiteraard het fors strengere discours en beleid rond inburgering: de boodschap van ‘voor wat, hoort wat’. Of het onderwijs, waar veel nadruk gelegd wordt op excellentie. Ook het feit dat Groen een overwinningsnederlaag heeft geboekt – ze zijn maar 1 procent gestegen – laat zich voelen. Op vlak van klimaat, is het niet echt een ambitieuze tekst.”

“Dit is zoals democratie werkt, net zoals in de economie. Als nieuwe spelers met nieuwe producten komen, gaan de grote spelers dat overnemen om hun klantenbestand proberen te bewaken.”

Al willen de drie partijen dat niet zo gezegd hebben.

“Dat is flauw. Ik denk dat N-VA gerust zou willen toegeven dat accenten van het programma van het VB zijn overgenomen – niet het hele programma. Vergeet niet dat er binnen de N-VA een grote groep was die samen met het Belang wilde regeren.”

“Maar men kan dat niet gezegd hebben. Want als het voor N-VA geldt, dan geldt dat ook voor Open Vld en CD&V die akkoord gegaan zijn met de teksten. Zeker binnen CD&V zou dat de interne problemen die er nu al zijn alleen maar groter maken. Nochtans, ze zouden het ook op een positieve manier kunnen uitleggen – en eigenlijk heeft Gwendolyn Rutten (Open Vld) dat gisteren wel gedaan. Ze zei: ‘Kijk, er staat hier niets in dat niet in onze eigen programma’s stond.’ Het is dus geen copy-paste van het Vlaams Belang.”

Het blijft wel opmerkelijk dat dezelfde drie partijen vijf jaar na datum een helemaal ander akkoord kunnen sluiten.

“Ja, maar op 26 mei is er toch een flinke verandering van de stemvoorkeuren geweest. Dat pikt men wel op. Al voorspel ik ook dat als we de volledige teksten hebben – en ik vind het afschuwelijk hoelang dat duurt – zal blijken dat er onder de dikke communicatielaag van gisteren niet zo ongelooflijk veel nieuws onder de zon zal liggen. Misschien is er wel meer continuïteit met de regering-Bourgeois dan we nu zouden denken.”

“Neem nu de tien jaar verblijf en vijf jaar onafgebroken verblijf voor de sociale huisvesting. In veel steden en gemeenten zijn er nu al bepaalde verplichtingen vooraleer je recht krijgt op sociale woningen, vaak van drie jaar. Die worden nu strenger en veralgemeend. Hetzelfde geldt voor het M-decreet. Dat wordt afgeschaft, maar hoe langer je luistert, hoe meer je hoort dat er vooral een aangepast decreet komt met nieuwe elementen.”

“Gisteren was het eigenlijk de marketing-dag, net zoals bij de lancering van een nieuwe iPhone. Eerst zie je alleen de nieuwe gadgets, maar als de telefoon dan in de winkel ligt, besef je dat je evengoed je oude telefoon kan gebruiken. Al blijft dat onder voorbehoud natuurlijk, aangezien we de volledige teksten nog niet hebben.”

Is het niet schandalig dat we die nog niet hebben?

“Het is zoals ik schreef in mijn column. Ik snap wel dat het snel moet gaan als men een werkende Vlaamse regering wil hebben tegen nu vrijdag. Maar waarom moet dat vrijdag zijn? Kan dat ook niet volgende week maandag?”

“Alle leden moeten daardoor tegen vanavond 300 pagina’s gelezen krijgen. Dat lukt nooit meer. Het komt er nu voor hen op aan dat ze vertrouwen op de leiders – die zullen het akkoord zeer passioneel verdedigen, wat wil je? Maar eigenlijk beslissen ze blind. Met andere woorden: waar zit het interne debat? Het bestaat gewoon niet. Dat is toch jammer als je de mond vol hebt over het signaal van de kiezer,  waar volgens mij ook een stuk kritiek in zit over de manier waarop partijen vandaag aan politiek doen. De particratie is voor een stuk functioneel, maar ze schiet toch ook fiks door. Want als je even reduceert, heeft slechts zo’n vijftien man beslist wat er de komende jaren in Vlaanderen gebeurt. That’s it. De rest staat erbij en kijkt ernaar.”

Toch lijkt er de laatste uren een momentum te ontstaan waarbij leden dreigen niets goed te keuren dat ze niet hebben kunnen lezen.

“Goh ja. Dat bepaalde leden zich nu kritisch tonen, is mooi. Al ben ik er ook niet zwaar van onder de indruk. Belangrijker zou zijn, mocht iemand het congres vanavond proberen te mobiliseren richting een uitstel. Al verwacht ik niet dat dat uiteindelijk zal gebeuren aangezien ze overal honderden ‘apparatsjiks’ en kabinetsleden zullen optrommelen.”

Verwacht u verrassingen bij CD&V, waar toch ook kritiek te noteren viel?

“Ik verwacht discussies en opmerkingen. Het regeerakkoord zal wel worden goedgekeurd, de vraag is alleen: met hoeveel procent? Als dat laag zou zijn, gaan we met zijn allen toch snel spreken van een een signaal.”

“CD&V kan wel uitpakken met dit regeerakkoord, maar heeft toch vooral moeten slikken. Akkoord, er komt wat geld voor de rusthuizen en voor het wegwerken van de wachtlijsten. Maar dat is nog altijd erg beperkt in vergelijking met wat er nodig is. De gemeenten worden financieel ondersteund, het parlement mag vijf jaar praten over staatshervorming. Dat heeft toch minder kracht als wat Open Vld heeft binnengehaald met de jobkorting, de vermindering van de registratierechten, enzovoort. N-VA kan dan weer uitpakken met inburgering.”

“Je kan je dan afvragen of het dan niet besturen om te besturen is, wat de christendemocraten doen. Men vreest daar natuurlijk de oppositie: eenmaal men daarin belandt, zou men weleens vertrokken kunnen zijn voor tien jaar.”