Wat staat in het regeerakkoord voor wie het moeilijk heeft? "Wachtlijsten in de zorg zullen enkel toenemen"
Wat zijn de plannen van de regering voor mensen die het niet breed hebben, of nood hebben aan zorg? Verschillende organisaties reageren alvast "geschokt" op de beperkte budgetten die de regering vrijmaakt om de wachtlijsten in de gehandicaptenzorg aan te pakken. En bij het armoedebeleid ontbreken "concrete doelen" en "structurele maatregelen", zegt professor Ive Marx. Anderzijds maakt de nieuwe jobbonus wel een verschil voor mensen met een laag loon. En ook aan de rusthuisfactuur wordt gesleuteld.
270 miljoen. Dat wil de nieuwe regering tegen 2024 jaarlijks bijkomend investeren om de wachtlijsten in de gehandicaptenzorg aan te pakken. Het Agentschap voor Personen met een Handicap berekende eerder dat er 1,6 miljard nodig is om de wachtlijsten volledig weg te werken. Maar de regering wil die de komende jaren enkel "terugdringen".
Verschillende organisaties vragen zich af hoe de regering dat met 270 miljoen zal doen. "Met dit geld kunnen we de komende vijf jaar 5.000 mensen helpen. Maar er staan 20.000 mensen op de wachtlijsten, en dat aantal groeit nu al elk jaar met drie procent aan", zegt Kim Vercruysse van Onafhankelijke Leven vzw, een vereniging die opkomt voor mensen met een handicap.
Van de 270 miljoen zou bovendien 204,5 miljoen automatisch worden toegekend aan mensen die het erg dringend nodig hebben, of voor minderjarigen waarvan de zorg automatisch wordt verdergezet. "Ik ben dan ook heel benieuwd welke ideeën de politiek heeft om de wachtlijsten met zo weinig geld terug te dringen", zegt Lien Van De Wiel van Absoluut vzw, dat mensen met een handicap begeleidt naar ondersteuning.
Als wij een warm Vlaanderen waren geweest, dan lieten we geen 20.000 mensen in de kou staan
De nieuwe regering rekent daarom op een financiële meevaller. De regeringsploeg van N-VA, CD&V en Open VLD hoopt dat er extra geld vrijkomt door administratieve vereenvoudigingen, zoals bij de aanvraagprocedure voor ondersteuning. Mensen waarvan de zorgvraag niet heel dringend is, worden ook opnieuw gescreend, "zodat een beter beeld kan gevormd worden van de effectieve noden binnen deze groep".
Wie dringend hulp nodig heeft, zou langs de andere kant wel "een bepaalde termijn" te horen krijgen waarop hij zeker een budget krijgt toegekend. En de persoonsvolgende financiering, waarbij mensen zelf kunnen kiezen hoe ze hun budget investeren, wordt ook uitgebreid naar minderjarigen. Een goede maatregel, vinden beide vzw's, "al is de invoering in 2020 wel kort dag", klinkt het.
Rusthuisfactuur
Op welzijnsvlak is er anderzijds goed nieuws voor een aantal ouderen. "We komen stevig tussen in de rusthuisfactuur voor ouderen, met tot 400 euro extra per maand voor wie het rusthuis niet kan betalen", schreef N-VA-kopstuk Theo Francken vanmorgen op Facebook. "En we voorzien meer personeel per rusthuisbed", zei Jan Jambon, aanstaand Vlaams minister-president voor N-VA. Daar wordt minstens 55 miljoen in geïnvesteerd.
We komen stevig tussen in de rusthuisfactuur voor ouderen, met tot 400 euro extra per maand voor wie het rusthuis niet kan betalen
Een maximumfactuur in de zorg komt er niet, maar de dagprijzen in woonzorgcentra worden wel gecontroleerd, "zodat die niet ongebreideld de hoogte in kunnen springen." De persoonsvolgende financiering wordt ook getest in de ouderenzorg en de thuiszorg.
Beluister hier de analyse van VRT-welzijnsexpert Steven Dierckx in "De wereld vandaag"
Grote onbekende: armoede
Gisteren sloeg Jambon de passage over armoede nog helemaal over in zijn persconferentie, vandaag blijkt "armoedebestrijding" zeven pagina's van het regeerakkoord van 300 bladzijden uit te maken. "En die pagina's zijn een pak vager en minder bevlogen dan bij het vorige regeerakkoord, met minder concrete doelen", zegt armoede-expert Ive Marx (Universiteit Antwerpen).
Het hoofdstuk armoedebestrijding is een pak vager en minder bevlogen dan bij het vorige regeerakkoord, met minder concrete doelen
Lokale besturen moeten meer instaan om armoede te bestrijden, vindt de regering, en daarvoor worden "lokale gezinscoaches" ingezet "om intensieve begeleiding op maat te voorzien". De overheid gaat bepaalde voordelen (zoals korting op De Lijn en op de waterfactuur) ook toekennen aan mensen met een laag loon, en niet meer laten afhangen van het statuut van "werkloze".
"Eigenlijk ontbreken structurele maatregelen", zegt Marx. "Uitkeringen, zoals kinderbijslagen, men blijft daar vaag over. Sociale huisvesting wordt vernoemd, maar het is niet duidelijk hoe sterk de bijkomende initiatieven gaan zijn", zegt de professor.
Het Netwerk tegen Armoede laat in elk geval weten teleurgesteld te zijn over het regeerakkoord. "Men neemt enkele maatregelen in de marge, maar de grote hefbomen worden niet voorzien."
Beluister hier het gesprek met David de Vaal van het Netwerk tegen Armoede in "De ochtend" op Radio 1:
Activering
Voor één structurele maatregel heeft het regeerakkoord wel uitgebreid aandacht: het beleid rond werk, met de ambitie om 4 op de 5 Vlamingen te laten werken tegen 2024. Dat "vormt de belangrijkste hefboom om ervoor te zorgen dat mensen niet in armoede terecht komen of er uitraken", leest het akkoord. In dat werkbeleid zitten heel wat sociale maatregelen.
De belangrijkste is de herinvoering van de jobkorting, die wordt omgedoopt tot “jobbonus”. "Wie minder dan 1.700 euro bruto verdient, zal er op jaarbasis 600 euro bij krijgen", zei Jambon gisteren. Ook brutolonen tot 2.500 euro per maand zullen voor een stuk van de bonus genieten. Kostenplaatje van de maatregel: 350 miljoen euro per jaar.
Werk is inderdaad een belangrijke hefboom om armoede te vermijden, maar alleen daarmee gaan we er niet komen
Bijscholing, levenslang leren, een versterking van de VDAB, verplichte gemeenschapsdienst voor wie langdurig werkloos is, het zijn allemaal maatregelen om meer mensen aan het werk te krijgen. Er gaat ook 58 miljoen extra naar kinderopvang, waar er soepelere openingsuren komen en werkende ouders voorrang zullen krijgen. "Werk is inderdaad een belangrijke hefboom om armoede te vermijden, maar alleen daarmee gaan we er niet komen", vreest professor Marx.