7 opmerkelijke zaken uit het Vlaams regeerakkoord

1. Ambtenarenstatuut dooft uit

De Vlaamse regering wil het ambtenarenstatuut afbouwen en in de toekomst enkel nog mensen via een arbeidsovereenkomst of contract aanwerven. De regering zegt er wel bij dat de evolutie naar enkel contractuelen onderhandeld moet worden met de vakbonden. “Er zal hieromtrent een voorstel worden uitgewerkt dat onderhandeld wordt op Sectorcomité XVIII zodat de Vlaamse regering nadien een finale beslissing ter zake kan nemen”, staat in het akkoord.

In afwachting van die ingreep wil de regering de bestaande verschillen tussen statutaire en contractuele ambtenaren op het vlak van ziekteregeling wegwerken. Het contractuele stelsel is daar het uitgangspunt.

Wat de werking van de Vlaamse overheid betreft, lijkt Jan Jambon verder te gaan op de weg die zijn voorganger Geert Bourgeois was ingeslagen. De overheid moet slank en digitaal zijn. “Minder betutteling, meer autonomie”, is de boodschap. De Vlaamse overheid moet zich nog meer gaan focussen op haar kerntaken. Er zal geschrapt worden in adviesorganen en het is de bedoeling om de administratieve lasten veder af te bouwen. Dat het woord “efficiëntiewinsten” valt, is geen toeval.

2. Erkenning moskeeën: 4 jaar wachten

Lokale geloofsgemeenschappen die willen erkend worden en de bijbehorende financiering wensen te ontvangen, moeten ook een wachtperiode van vier jaar met gunstig gevolg doorlopen hebben. In de praktijk gaat het hier vooral om nieuwe moskeeën.

Ook nieuwe scholen kunnen erkend of gesubsidieerd worden na formele goedkeuringsbeslissing van de Vlaamse Regering. Het principe van de automatische erkenning vervalt op alle niveaus. Ook dat kan begrepen worden als een rem op islamscholen.

3. Praktijktesten: geen akkoord

Er is geen akkoord over de inzet van praktijktesten op de huurmarkt. De bestaande maatregelen worden geëvalueerd.

4. VRT moet op kerntaken focussen

De startnota van informateur Bart De Wever gaf al aan dat de VRT zich meer dan ooit moet focussen op “zijn publieke karakter, het versterken van de Vlaamse identiteit en haar representativiteit ten aanzien van het ideologische landschap in Vlaanderen”. Dat wordt nu bevestigd in het regeerakkoord.

“Vlaanderen wordt gekenmerkt door een divers ideologisch landschap. Het is belangrijk dat de VRT hiervoor aandacht heeft en die diversiteit meeneemt in haar aanbod.” Een breed palet aan opinies moet dus, maar in zijn berichtgeving en programma’s moet de omroep “de hoogste standaarden van neutraliteit” behalen. Een interne en externe kwaliteitscontrole moet dat bewaken, al is het niet duidelijk hoe dat moet gebeuren.

De VRT mag de commerciële mediabedrijven niet het gras van voor de voeten maaien. De nieuwswebsite focust alleen op audiovisueel aanbod en mag geen lange teksten bevatten, terwijl de reclameplafonds aangepast zullen worden. “De openbare omroep moet zich nog meer dan voorheen terughoudend opstellen op de advertentiemarkt.” Daarnaast mag de VRT niet mee opbieden voor dure sportrechten en populaire schermgezichten.

Of de VRT moet besparen is niet duidelijk. Het regeerakkoord bevat geen cijfers. Er staat wel dat de VRT verder moet evolueren naar “een moderne, slanke en slagkrachtige mediaorganisatie die kwaliteitsvol aanbod brengt.”

5. Armoede: activeren, activeren, activeren

Het armoedebeleid in Vlaanderen heeft nood aan een stevige impuls. De vorige Zweedse regering had zich, bij monde van Liesbeth Homans (N-VA) voorgenomen de kinderarmoede te halveren, maar die doelstelling werd in de verste verte niet gehaald. Het mantra van Bourgeois I wordt wel braaf overgenomen door Jambon I: “Een job is de belangrijkste hefboom in de strijd tegen armoede”, zo staat in het regeerakkoord te lezen.

Cruciaal is daarbij dat wie gaat werken, daar ook van moet profiteren. In het verleden bleek vaak dat wie uit de werkloosheid kwam en begon te werken, er niet meteen erg stevig op vooruitging. Bij werkloosheid horen immers allerlei sociale voordelen, zoals een sociaal tarief bij een abonnement van De Lijn. Die voordelen gingen verloren voor wie begon te werken.

Dat wordt nu ongedaan gemaakt: de sociale voordelen hangen niet langer af van het statuut, maar van het inkomen. Mensen met een laag loon zullen daarnaast profiteren van een zogenaamde jobbonus: wie bijvoorbeeld maandelijks minder dan 1.700 euro bruto verdient, zal zo’n 50 euro netto extra krijgen per maand.

6. Aandacht voor de lerarenloopbaan

De loopbaan van de leerkrachten moet aantrekkelijker worden. Ook de job zelf moet positiever in het daglicht komen te staan. De Vlaamse regering wil hiervoor een Vlaamse onderwijsambassadeur aanstellen, die het gezicht moet worden van de sector. Het lijkt een eerder symbolische maatregel. Toch zijn er op andere vlakken wél harde maatregelen. Zo wordt de planlast voor leerkrachten aangepakt, onder meer met een speciaal meldpunt, en moet er een nieuw “pact” komen om het beroep aantrekkelijker te maken. Het loopbaanpact, waar al een decennium over wordt gesproken en onderhandeld, komt op die manier opnieuw bovendrijven.

Verder worden de lerarenplatforms, die in de vorige legislatuur door minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) in het leven werden geroepen, uitgebreid. Momenteel bood die 370 leerkrachten secundair onderwijs een tijdelijke aanstelling en werkzekerheid voor een volledig schooljaar. Dat aantal zal dus worden opgetrokken.

7. Klimaat: een gigantische pijpleiding voor CO2

Opmerkelijk zinnetje in het het regeerakkoord: “We onderzoeken de oprichting van een CO2-backbone”. Dat is een netwerk van pijpleidingen waarin CO2 kan worden vervoerd.

Tot nu toe blazen bedrijven de grote hoeveelheden CO2 die vrijkomen in hun productieproces, gewoon in de lucht. Maar ze zouden die ook kunnen afvangen en in een pijpleiding spuiten, waarna ze wordt geborgen onder de grond of door een ander bedrijf kan worden hergebruikt. De staalreus ArcelorMittal experimenteert daar sinds dit jaar mee in Gent.

Het grote probleem is dat CO2 afvangen duur is. Het kost ongeveer 100 euro per ton CO2, terwijl het slechts 25 euro per ton kost om de CO2 gewoon in de lucht te blazen. Om bedrijven echt over de streep te trekken, zal er dus een financiële compensatie aan moeten vasthangen. Die compensatie komt er (nog) niet, maar de regering wil wel haar steentje bijdragen door de bouw van zo’n pijpleiding of ‘backbone’ te onderzoeken.