HET DEBAT: moeten e-sigaretten in België worden verboden?

De e-sigaret wordt gezien als een hulpmiddel om te stoppen met roken, maar de efficiëntie ervan is niet aangetoond zoals bij andere hulpmiddelen, zegt Van Lommel. “Vapen kan een nicotineverslaving onderhouden, vergroten of jongeren zelfs aanzetten tot een verslaving. Omdat je bij het inhaleren geen teer binnenkrijgt en je niet hoeft te kuchen, ligt de drempel om het eens te proberen lager. Je lichaam hoeft er nauwelijks aan te wennen. Daarnaast maakt een smaakje het ook lekkerder, in tegenstelling tot een eerste sigaret. Een e-sigaret kan als opstap dienen naar een traditionele sigaret.” Wie wil stoppen met roken kan volgens Van Lommel in de eerste plaats rookstopmedicatie of nicotinesubstitutie (zoals een nicotinepleister) gebruiken in combinatie met begeleiding.

Volgens de tabakoloog is het overigens zorgwekkend dat één op de drie vapeshops e-sigaretten aan minderjarigen verkoopt, terwijl dat volgens de wet verboden is. “Het is niet toelaatbaar dat dit aan jongeren wordt verkocht”, zegt hij. “Eens je de smaak van nicotine te pakken hebt, kan het een verslaving voor het leven worden. Het hunkerend gevoel naar nicotine is iets waar je nooit meer van afgeraakt.”

Hajek was één van de twee hoofdonderzoekers die in opdracht van de Britse overheid in 2015 een onderzoek deden naar elektronische sigaretten. Hij kwam toen al tot de conclusie dat het inhaleren van de damp van een e-sigaret 95 procent minder schadelijk is dan het roken van een tabaksproduct. “Vapen kan levens redden”, zo zegt hij tegen deze krant. “Het verbieden van e-sigaretten terwijl dodelijke sigaretten wel gewoon verkrijgbaar zijn, zou net hetzelfde zijn als het verbieden van eender welk bouwmateriaal waar geen gevaarlijke hoeveelheid asbest in aanwezig is. De mensen in de Verenigde Staten waar een longziekte bij werd vastgesteld, werden ziek door het gebruik van illegale vullingen met marihuana. Dit heeft niets te maken met de vape-producten die in Europa worden gebruikt.”

“Experimentele studies suggereren dat vapen een schadelijke invloed heeft, maar de impact is kleiner dan bij een traditionele sigaret. Een elektronische sigaret zit sowieso tussen gezonde lucht en tabaksrook. Maar of het nu dichter aanleunt bij het eerste of bij het tweede? Daar is het laatste woord nog niet over gerept.”

Zet zo’n e-sigaret aan tot roken? Of is het net een hulpmiddel om een rookverslaving af te bouwen? “In de Verenigde Staten zijn er een heleboel jongeren die nooit gerookt hebben, maar wel lurken van de e-sigaret. Voor een deel van hen is het een opstapje naar de echte sigaret. In Europa zien we die evolutie daarentegen niet.”

De verklaring? Veel heeft te maken met verschillende regelgeving, meent de pneumoloog. In Europa is er maar 20 milligram nicotine per millimeter vloeistof toegelaten. In de VS is er gewoonweg géén limiet. Sommige e-sigaretten gaan er zelfs vlot boven de 50 milligram en zijn dus meer verslavend. Een voorbeeld is de hyperpopulaire Juul. Deze e-sigaret die lijkt op een lange usb-stick is sinds deze week ook verkrijgbaar in Europa, zij het in een lichtere variant.

Aan de andere kant gebruiken veel mensen het apparaat om te minderen met roken. En met succes. Zo haalt Meysman de bovenvernoemde professor Peter Hajek aan: “Hajek vergeleek onlangs e-sigaretten met nicotinekauwgom en nicotinepleisters. Hij ontdekte dat dampen wel degelijk een effectieve methode is om tabak vaarwel te zeggen. Ik zou dus vooral het kind niet met het badwater weggooien. Door te zeggen dat de e-sigaret helemaal niet deugt, doe je de waarheid ook geweld aan.” (LDC)

Nemery is momenteel op het European Respiratory Society-congres in Madrid, waar ademhalingsspecialisten uit heel Europa samenkomen. Hij laat weten dat er tijdens de bijeenkomst heel wat aandacht is besteed aan de recente vaping-epidemie in de Verenigde Staten. “Dat gebruikers de elektronische sigaret zouden kunnen vullen met andere middelen dan de vloeistof die in tabakswinkels wordt verkocht, was voorspelbaar. Dat er nu doden zijn gevallen, is voor iedereen een wake-upcall. Vapen mag niet worden aangemoedigd en al zeker niet bij jonge mensen. We mogen niet laten uitschijnen dat het onschadelijk is. Het is wetenschappelijk bewezen dat de vloeistof van e-sigaretten schadelijke stoffen bevat. Wat de langetermijngevolgen van e-roken zijn, is echter nog onbekend”, aldus de toxicoloog.

Moet de e-sigaret dan worden verboden? “Het zou een mogelijke oplossing zijn, maar een dergelijke maatregel is echter moeilijk te verdedigen als roken wél is toegestaan. Een sterke kwaliteitscontrole en de handhaving van het verbod op verkoop aan jongeren zijn wel aangewezen. Daarnaast moet het op een slimme manier worden ontraden, zonder dat het een tegenovergesteld effect teweegbrengt en het gebruik van een e-sigaret net aantrekkelijker wordt gemaakt.”

En nu is het aan jou. Wat is jouw mening? Moeten e-sigaretten in België worden verboden? Laat het weten in de comments onder dit artikel. We bundelen de boeiendste reacties vanavond in een nieuw stuk.