Na zijn eedaflegging bij koning Filip sprak Jambon woensdagmiddag voor de eerste keer het Vlaams Parlement toe. “Ik doe een oproep naar onze jongeren”, zei hij in zijn speech. “Geef de hoop niet op. Wij zullen jullie meer dan ooit nodig hebben om de omslag naar een circulaire economie waar te maken. Het is met jullie inzet vandaag, op de schoolbanken, dat wij de strijd tegen de klimaatverandering zullen winnen.”

Een belangrijk deel van zijn toespraak was voorbehouden voor inburgering. “We zullen warmte en geborgenheid verstrekken aan iedereen die hier geboren wordt, opgroeit, woont, werkt en leeft. Maar ook aan zij die hier een nieuw leven willen opbouwen en zich voluit inschrijven in onze gemeenschap. Wie deel wil uitmaken van onze gemeenschap, verdient alle kansen. Maar we verwachten wel van iedereen een bijdrage.”

Jambon gruwt naar eigen zeggen van racisme. “Ik maak er een erezaak van om met deze regering discriminatie – in welke vorm dan ook – aan te pakken. En dat kan enkel als we ons als gemeenschap én als individu weerbaarder maken. De neutraliteit bij de overheid en het gemeenschapsonderwijs, de strengere erkenningsvoorwaarden voor geloofsgemeenschappen en scholen, de Vlaamse minister van Justitie, het handhavingsbeleid, ... Het is er allemaal op gericht de vrije samenleving in stand te houden.”

Potje armworstelen over begrotingscijfers

Een begrotingstabel zal de regering pas volgende week presenteren, tot wanhoop van de oppositiepartijen, die onmiddellijk cijfers willen zien. “Alles staat en valt uiteraard met het budgettaire plaatje”, zei Jambon in zijn regeerverklaring. Maar veel details over dat budgettaire plaatje zaten er niet in de verklaring.

“Ik zal u volgende week graag uitleggen hoe we dat budgettaire pad precies uitzetten. Ik zal de voorzitter van het parlement vragen om daarover een commissie bijeen te roepen. Vandaag heb ik u vooral willen doordringen van het belang van het maatschappelijk project waar we met deze regering voor gaan”, aldus Jambon.

Maar dat was niet naar de zin van oppositiepartijen Vlaams Belang, Groen, SP.A en PVDA. Zij eisten in koor dat de regering met cijfers voor de pinnen zou komen. Ze schermden daarbij met het reglement en met de agenda van het parlement. In die agenda staat dat de regering ook toelichting zou geven over de krachtlijnen van de begroting 2020. Jambon hield echter voet bij stuk en de zitting moest worden geschorst. Uiteindelijk won Jambon zijn eerste potje armworstelen met de oppositie.

“Gezichtsverlies voor de regering”

Voorlopig geen begrotingscijfers dus. Tot woede van de oppositie. “Waarmee zijn we eigenlijk bezig?” vraagt Groen-fractieleider Björn Rzoska zich af. “Dit is te zot voor woorden”, zegt hij. “Dit is lachen met het parlement. Ik heb eigenlijk veel goesting om te zeggen dat we niet in debat gaan zonder de cijfers”, aldus Rzoska. Het parlement debatteert en stemt vrijdag over de regeerverklaring en het vertrouwen in de regering.

“Het is heel moeilijk om het parlement te laten stemmen over het plan van de regering als we geen cijfers krijgen. De regering heeft tijd genoeg gehad. De Septemberverklaring is al een Oktoberverklaring geworden. Dit is echt gezichtsverlies voor de regering”, zegt Vlaams Belang-fractieleider Chris Janssens. “Een regeerverklaring voorstellen zonder begrotingscijfers is als koken zonder peper en zout”, aldus Janssens.

Een gelijkaardig geluid bij PVDA-fractieleider Jos D’Haese: “Dit is hallucinant. De postjes zijn wel verdeeld, maar duidelijkheid over de centen is er niet. Dit is misprijzend tegenover het parlement. Je kan toch niet stemmen over een regeerakkoord zonder één concreet cijfer te krijgen? Wij willen alleen in debat gaan over het regeerakkoord als we de begrotingstabellen hebben”, aldus D’Haese.

SP.A en Vlaams Belang vragen uitstel van debat

Ook SP.A-fractieleider Conner Rousseau zegt dat het parlement moeilijk kan stemmen zonder de begrotingscijfers in de hand. “Dit lijkt me redelijk ongezien. Dit is een regering van grote woorden, maar lege zakken”, aldus Rousseau, die spreekt van een ‘slap in the face’ van het parlement en een valse start voor de regering-Jambon. “Hoe kunnen we een deftig debat voeren als alle cijfers ontbreken? Nu moeten we discussiëren over de holle woorden van Jambon.”

SP.A wil het er niet zomaar bij laten. Rousseau heeft parlementsvoorzitter Liesbeth Homans in een e-mail gezegd dat de fractie de begrotingstabellen nog voor vrijdag wil zien, “anders vragen we uitstel van het debat”.

Ook voor Vlaams Belang heeft een debat in het parlement weinig zin als dat parlement niet beschikt over de begrotingstabellen. “Ik wil er wel bij u op aandringen om alsnog de begrotingscijfers bij de regering op te vragen en voldoende tijdig aan het parlement te bezorgen om hierover met kennis van zaken te kunnen debatteren aanstaande vrijdag”, laat fractieleider Chris Janssens aan Homans weten. De Vlaams Belang-fractieleider vraagt zich af “of het - voor een parlement dat zichzelf en één van zijn voornaamste taken, met name de controle van de regering, ernstig neemt - wel zinvol is om het debat (...) te laten plaatsvinden? “

Homans aangeduid als nieuwe voorzitter

Aan het einde van de zitting werd Liesbeth Homans (N-VA) namelijk aangesteld als nieuwe voorzitter van het Vlaams Parlement. Tien jaar na Marleen Vanderpoorten (Open VLD) krijgt het Vlaams Parlement daarmee opnieuw een vrouwelijke voorzitter. Het is de derde legislatuur op rij dat N-VA de parlementsvoorzitter levert.

De 46-jarige Homans treedt in de voetsporen van Jan Peumans en ‘tussenpaus’ Wilfried Vandaele. “Ik ga mijn best doen om voorzitter te zijn van alle parlementsleden en ik ga met veel plezier de regering controleren”, zo zei Homans in haar eerste woorden als voorzitter. De Antwerpse politica sloot af met een kwinkslag. “Ik beloof iedereen plechtig dat ik ga werken aan mijn non-verbale communicatie.”

Huidig interim-voorzitter Wilfried Vandaele werd daarop unaniem verkozen tot fractieleider van N-VA in het Vlaams Parlement. Eerder op de dag bevestigde Vandaele dat hij was gevraagd voor die job, maar hij twijfelde nog of het te combineren was met het burgemeesterschap van De Haan.

bekijk ook

Tijdlijn: zo kwam de Vlaamse regering sinds de verkiezingen tot stand

Jan Jambon stelt Vlaamse regering voor in persconferentie

Waarom niet Bart De Wever, maar wel Jan Jambon minister-president wordt