Hoe Wouter Beke (CD&V) finaal toch voor zichzelf koos

“De politiek kent soms verrassende wendingen. Vandaag is zo’n dag.” Dinsdagnacht, twee uur. CD&V-voorzitter Wouter Beke komt zichtbaar opgelucht uit de vergadering van de Vlaamse fractieleden, die zopas het licht op groen hebben gezet voor de drie nieuwe ministers van CD&V: kopvrouw Hilde Crevits, Brusselaar Benjamin Dalle en… Wouter Beke. Een zware bevalling, erkent iedereen, ook de voorzitter zelf. “Ik besef dat het niet voor iedereen evident is.”

Niet Crevits maar wel Beke neemt de budgettair belangrijke portefeuille van Welzijn op in de nieuwe Vlaamse regering. Daardoor leeft de overtuiging dat de afscheidnemende voorzitter vooral voor zichzelf gereden heeft. Dat hij onverhoopt nog een derde ministerpost voor CD&V kon binnenhalen en met Benjamin Dalle ook wat vers bloed lanceert, moet dat enigszins verteerbaar maken.

Dat lukt niet. Wanneer honderden CD&V’ers om 19 uur toekomen in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten is er nog niets bekend over de postjes, maar voelen sommigen de bui al hangen. “Als de geruchten kloppen dat Hilde en Wouter minister worden, dan vraag ik me oprecht af waarom wij onze zomer hebben opgeofferd”, zegt een van de twaalf ‘apostelen’ die CD&V hebben doorgelicht na haar verkiezingsnederlaag.

Vernieuwen, vernieuwen, vernieuwen: dat was de boodschap van de apostelen. Door het stuur van de partij los te laten, lijken de partijtoppers daar gehoor aan te geven. Maar tegelijkertijd zullen ze de komende vijf jaar als copiloten nog steeds de gps van de partij blijven bedienen. Vernieuwing is op die manier dan ook relatief.

Bovendien hebben veel partijleden het gevoel dat ze het regeerakkoord van 300 pagina’s door hun strot geramd krijgen, omdat ze de tekst pas enkele uren voordien toegestuurd kregen. “Ik heb een brain freeze gekregen van dat snelle lezen”, merkt jongerenvoorzitter Sammy Mahdi op.

Kunst- en vliegwerk

Al bij aanvang van het congres probeert Beke de brand te blussen. “Ik weet dat er ongenoegen is over de timing van de tekst, maar het kon echt niet eerder. Er is veel kunst- en vliegwerk aan te pas gekomen. Onze excuses.” Maar de tussenkomsten zijn niet mals. Mahdi krijgt stevig applaus met een pleidooi voor vernieuwing. Ook van Beke, die volgens sommige aanwezigen niet lijkt te beseffen dat de pijlen van Mahdi op hem zijn gericht.

En dan mag de voorzitter nog van geluk spreken. Om half elf, kort nadat een meerderheid van de CD&V-leden de regeringsdeelname en de inhoud van het regeerakkoord heeft goedgekeurd, lekt op de website van Het Laatste Nieuws de verdeling van de ministersportefeuilles uit. Het verdict: géén parlementsvoorzitter voor CD&V, géén Crevits op Welzijn. Wel: een mooie exit voor Beke.

Wat volgt is een bizar schouwspel. De Algemene Vergadering - met een tachtigtal lokale leden - trekt zich terug in een vergaderzaal om de ministers officieel voor te dragen. Maar de zaal komt via twee grote ramen uit op de gang waar journalisten wachten op nieuws. Iedereen ziet hoe de leden hun gal spuwen. Kris Peeters, daarentegen, biedt weerwerk. “Hij heeft een lans voor Wouter gebroken omdat hij merkte dat hij anders mogelijk niet genoeg stemmen zou krijgen”, valt achteraf te horen.

Uiteindelijk krijgen Beke en co de zegen. Maar dan moet de echte test nog komen. De statuten van CD&V bepalen dat de Vlaamse parlementsleden het ultieme woord krijgen. Minstens tien van de negentien moeten de voordracht goedkeuren. “Wìj beslissen”, klinkt het verbeten als ze de weinig discrete vergaderzaal binnengaan. “Kun je geloven dat ze ons nog niet eens hebben gezegd wie welke bevoegdheid krijgt?”

De blik van Koen Van den Heuvel spreekt boekdelen. Hij was gebrand op de post van parlementsvoorzitter, maar moet zijn ambitie opbergen. Minutenlang neemt hij het woord. Joke Schauvliege staart wezenloos voor zich uit. In de zaal zitten gekneusde ego’s, maar ook mensen die oprecht hun twijfels hebben bij de koers die wordt uitgezet.

Schip zonder kapitein

Iets na twee uur weerklinkt dan toch het verlossende applaus. Beke heeft zijn slag thuisgehaald. Het resultaat van de stemming blijft evenwel geheim. Crevits houdt het op een tweederde meerderheid.

Wat nu met de partij? Beke loodste CD&V opnieuw in een centrumrechtse coalitie. Die strategie is riskant, want de voorbije jaren keerde de zuil zich tegen de partij omdat ze een asociaal beleid zou voeren. Dat zal er niet op verbeteren nu de coalitie een ruk naar rechts maakt. Schitteren op Welzijn wordt bovendien moeilijk, want te weinig centen.

Intussen zit het schip zonder kapitein. Beke kondigde afgelopen nacht zijn ontslag aan als voorzitter, volgende week worden verkiezingen uitgeschreven. Zonder Crevits ligt de strijd helemaal open. Hendrik Bogaert en Sammy Mahdi tonen interesse. Al maakt ook Vincent Van Peteghem een goede kans. De leider van de twaalf apostelen oogt fris en is een consensusfiguur.

Wie het ook wordt: de bewegingsruimte van de nieuwe voorzitter blijft beperkt. Door zelf de onderhandelingen te voeren, hebben Crevits en Beke de koers voor de komende jaren al grotendeels mee bepaald.